شنبه ۰۸ ارديبهشت ۱۴۰۳ - 2024 April 27 
شعار سال: مشکل تأمین آب شرب پایتخت طی سال‌های گذشته متولیان امر را بر آن داشته است تا روش‌های مختلفی را برای حل این مشکل به کار گیرند. طرح‌های انتقال تونلی آب از سدهای کرج و طالقان به تهران از جمله این روش‌ها است که با نگرانی‌های زیادی همراه شده. سال ۸۵ که طرح انتقال تونلی آب رودخانه کرج به پایتخت تصویب شد، موجبات نگرانی فعالان محیط زیست را فراهم کرد، به‌طوری‌که این نگرانی تاکنون ادامه دارد، زیرا میزان ذخیره آب رودخانه کرج باید جوابگوی محیط زیست جاده چالوس باشد تا حیات این محور توریستی را با مشکل مواجه نکند.
اما در لابه‌لای طرح مشکلات ناشی از اجرای انتقال تونلی آب رودخانه کرج به پایتخت، این‌بار متولیان امر طرح انتقال تونلی آب از سد طالقان به پایتخت را مطرح کرده‌اند تا عملاً دغدغه‌ای به دیگر دغدغه‌های استان البرز اضافه شود.
موضوع انتقال تونلی آب ازسد طالقان به تهران طرحی است که به دلیل سایه انداختن بر عرصه‌های طبیعی البرز بسیاری از فعالان محیط زیست نگران اجرای آن هستند؛ زیرا عبور این طرح از دل کوه‌ها و طبیعت تهدیدی برای منابع آبی و زیستگاه‌های استان البرز است.
چندی پیش سید حسین رضوی، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان تهران، اعلام کرده بود اجرای طرح انتقال تونلی آب از سد طالقان به تهران مشکل آب شرب بخش‌هایی از پایتخت را حل می‌کند.
وی همچنین مدعی شده بود که اجرای این طرح انتقال آب به حفر ۵۱ کیلومتر تونل نیاز دارد. همچنین شرکت آب منطقه‌ای استان تهران برای اجرای این طرح با محیط‌زیست استان‌های البرز و قزوین مذاکراتی داشته است.
خطر خشک‌سالی در کمین منابع آبی البرز
در ادامه باید گفت برخی از مسئولان استان البرز و دوستداران طبیعت و محیط زیست نگرانی خود از اجرای این طرح که ممکن است وضعیت آب‌های زیرزمینی را به خطر بیندازد، به صورت کتبی اعلام کرده و امیدوارند جلوی اجرای این طرح گرفته شود.
مجید رحمانی، رئیس اداره مهندسی و مطالعات اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز، با اشاره به این‌که حدود دو سال است که این طرح در استان بررسی می‌شود، گفت: در نخستین گزارش تهیه شده توسط محیط زیست استان البرز که برای منابع طبیعی استان نیز ارسال شده، آمده است که طرح انتقال تونلی آب از سد طالقان به پایتخت به عنوان پدافند عامل برای خط لوله کنونی عمل می‌کند.
وی در ادامه با بیان این‌که خط لوله کنونی انتقال آب از سد طالقان به تهران از دل شهر کرج عبور می‌کند که بعدها در آن‌جا نقاط مسکونی ایجاد شده است، گفت: در واقع حریم این خط لوله رعایت نشده و فشار آب انتقالی از این لوله زیاد است. از طرفی بیش از ۱۵ سال از عمر آن می‌گذرد و از استحکام کافی برخوردار نیست و به همین دلیل هر لحظه ممکن است دچار آسیب شود. این امر موجب شد تا مسئولان به دنبال تعریف طرح جدید انتقال تونلی آب به تهران باشند.
رئیس اداره مهندسی و مطالعات اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز با اشاره به این‌که در گزارش مشاور این طرح ذکر شده بود که ممکن است این طرح بر منابع آبی زیرزمینی و چشمه‌های دامنه جنوبی البرز اثرگذار باشد، افزود: این موضوع برای ما نیز آشکار است که وقتی طرحی از دل زمین عبورمی کند، به تبع شریان‌های زیرزمینی که کار هدایت آب به سمت چشمه‌ها و قنات‌ها را عهده‌دار هستند، دچار مشکل یا قطع می‌شوند.
چشمه‌های زیادی در مسیر طرح انتقال آب وجود دارد
رحمانی با برشمردن این‌که چشمه‌های زیادی در مسیر عبوری این طرح انتقال آب وجود دارد که زیست‌بوم‌هایی در اطراف آن چشمه‌ها از گذشته شکل گرفته است، گفت: از جمله این موارد روستاهای بزرگ استان البرز مانند «ولیان»، «سرخه» یا «ورده» است که اگر منابع آبی اطراف این روستاها خشک شود، در واقع زیست‌بوم‌های قدیمی منطقه از بین می‌رود.
وی با اشاره به این‌که تهدیدات طرح انتقال تونلی آب از سد طالقان به تهران برای زیست‌بوم‌های کهن البرز را به مجریان اجرای طرح نیز منعکس کرده‌ایم، گفت: آن‌ها در پاسخ گفتند به ساکنان آن زیست‌بوم‌ها خسارت می‌دهیم تا محل سکونت خود را تغییر دهند، اما نگرانی ما چیز دیگری است، چرا که دلواپس از بین رفتن زیست‌بوم‌های قدیمی هستیم.
رئیس اداره مهندسی و مطالعات اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز توضیح داد: پیشنهاد ما به متولیان این طرح انتقال تونلی آب که آسیب‌های زیادی برای محیط زیست و منابع آبی زیرزمینی البرز ممکن است به همراه داشته باشد، این است که به جای آن از خط لوله جدید انتقال آب در کنار لوله قدیمی موجود استفاده کنند که از مناطق دشتی روستاهای «فشند» و «هیو» عبور می‌کند، زیرا مسیر طرح انتقال تونلی متأسفانه از دل کوه‌ها و محدوده روستاهای سرخه و ورده است که منابع آبی البرز از آن‌جا تغذیه می‌شود.
رحمانی با بیان این‌که مشاوران طرح انتقال تونلی آب ازسد طالقان به پایتخت نتوانسته‌اند مسئولان دستگاه‌های استانی البرز را مجاب کنند که از نظر علمی و فنی این کار بهترین اقدام است، افزود: حتی ممکن است بعدها طرح‌های تکمیلی در اطراف این طرح انتقال تونلی آب تعریف شود، زیرا این طرح از محدوده «زیاران» به سمت پاشنه سد کرج در «خوزن‌کلا» می‌رسد. از آن‌جا نیز دوباره تونلی ایجاد می‌کنند که از کوه‌های عظیمیه رد می‌شود و با عبور این تونل‌های آب تمامی منطقه دستخوش تغییر می‌شود.
این طرح جز ضرر چیزی برای البرز به همراه نخواهد داشت
وی با تأکید بر این‌که درباره طرح انتقال تونلی آب از طالقان به تهران بروز خیلی از حوادث برای عرصه‌های منابع طبیعی و محیط زیست البرز غیرقابل پیش‌بینی است، گفت: به همین دلیل مجاب نشده‌ایم که این طرح اجرایی شود، زیرا به جز ضرر چیزی برای البرز به همراه نخواهد داشت.
رئیس اداره مهندسی و مطالعات اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز با این توضیح که در قبال اجرای این طرح انتقال تونلی آب احتمال خشکیدگی بخشی از منابع آبی البرز وجود دارد، افزود: اجرای این طرح به تبع تهدیدی جدی برای زیستگاه‌های بومی استان نیز است. در ضمن ارتفاعات شمالی البرز که اکنون بکر و دست نخورده بوده و منطقه‌ای تفریحی و گردشگری برای استان است، ممکن است با حفر تونل انتقال آب این خاصیت خود را از دست بدهد.
رحمانی با ذکر این نکته که جلسات متعددی پیرامون این طرح در استان داشته‌ایم، اظهار کرد: در طول دوسال اخیر و طی برگزاری جلسات مختلف مسائل کارشناسانه، علمی و توجیهی زیادی درباره طرح انتقال تونلی آب از طالقان به تهران بیان شد، اما مسأله این است که تمامی این بررسی‌ها در نهایت به تصمیمات شرکت آب منطقه‌ای تهران می‌رسد، زیرا آن‌ها این نیاز را می‌بینند که در قالب یک طرح چنین تونلی ایجاد شود.
وی با تأکید بر این‌که در قالب این طرح تونلی به یقین حجم آب بیش‌تری انتقال داده خواهد شد، گفت: با انجام این طرح استان‌های البرز و قزوین متضرر خواهند شد. به همین دلیل این قضیه را پیگیری کردیم تا موضوع طرح انتقال تونلی آب از طالقان به تهران در کمیته ماده 2 سازمان حفاظت محیط زیست کشور مطرح شود.
رئیس اداره مهندسی و مطالعات اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز دلیل مطرح کردن مسأله انتقال تونلی آب از طالقان به تهران در کمیته کشوری مذکور را که در آن برای طرح‌های بزرگ تصمیم‌گیری می‌شود، ارسال نامه‌ای از سوی محیط زیست البرز برشمرد و گفت: طی این نامه به صراحت مخالفت ادارات کل محیط‌زیست و منابع طبیعی و همچنین سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی البرز با انجام این طرح بیان شده است.
رحمانی با تأکید بر این‌که هنوز درباره این طرح در کمیته ماده 2 سازمان حفاظت محیط زیست کشور تصمیم‌گیری نشده است، افزود: مسئولان سازمان محیط زیست کشور خواستار ارائه سوابق و بررسی‌هایی درباره طرح انتقال تونلی آب از طالقان به تهران شده‌اند و به همین دلیل هنوز به نتیجه نهایی در این مورد نرسیده‌اند.
وی در ادامه گفت: به یقین طرح‌های بهتری مانند استفاده از لوله‌های قوی انتقال آب می‌تواند جایگزین این طرح تونلی شود که از دل شهر کرج نیز عبور نکند و حریمی برای آن تعریف کرد.
رئیس اداره مهندسی و مطالعات اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز در پایان تأکید کرد: تا زمانی که طرح انتقال تونلی آب از طالقان به تهران به عنوان یک طرح ملی در کمیته ماده دو محیط زیست کشور مصوب نشود، مجوز عملیاتی‌شدن آن را صادر نمی‌کنیم.
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه سبزینه، تاریخ انتشار 24 مرداد 98، شماره: 73335
