در باب جفنگیات

امیرحسین خالقی در یادداشتی به بیان مثالی از تعریف آمایش سرزمین می پردازد و بعد با نقد این تعریف به این مسئله می پردازد که در طرح کلانی که دولت ها می خواهند جامعه را با آن مهندسی کنند و با توجه به "شکست دولت" پیامدهایی بس زیان بار خواهند داشت، چه نکته معرکه ای می تواند وجود داشته باشد که بوروکرات های میان مایه دولت با آن همه ملاحظه سیاسی و بی انگیزگی می توانند کشف کنند، ولی از میان چند ده میلیون جمعیت مردم هیچ کس از آن بویی نمی برد؟ والله اعلم.

شعار سال:دیدم جایی در تعریف آمایش سرزمین از قول "ژان پل لاکاز" نوشته اند: "منظور از آمایش سرزمین، رسیدن به مطلوب ترین توزیع ممکن جمعیت، توسط بهترین شکل توزیع فعالیت های اقتصادی و اجتماعی در پهنه سرزمین است"، کمی روی این تعریف مکث کنیم، فرضش اینست:

1) چیزی به نام مطلوب ترین توزیع فعالیت های اقتصادی و اجتماعی!؟ وجود دارد.

2) می توان آن مطلوب ترین توزیع را کشف کرد!

3) کسانی آنقدر عاقل اند که از پس این کشف خطیر برآیند.

هر سه پیش فرض خطاست، در مورد اولی می شود پرسید مطلوب ترین از نظر چه کسی؟ وقتی هر فردی مطلوبیت را چیزی متفاوت از دیگری می داند و اینها از نظر کیفی با هم متفاوت اند، دقیقا به چه معناست که از "مطلوب ترین" و "بهینه" برای همه افراد (جامعه؟) سخن بگوییم؟

در مورد دومی آن به اصطلاح روابط اقتصادی و اجتماعی را ثابت و بدون تغییر و آدم ها را پیش بینی پذیر می بیند که با روش های "علمی" می شود فهمید "راه بهشت" کدام طرف است که خیالی است خام، روش های به اصطلاح "عملی" هم دچار محدودیت های ذاتی اند و ما همواره محکوم به غافلگیری در برابر آینده ایم.

سومی آدم ها را زیاد عاقل و فعال فرض می کند، انگار آدم هایی که مهمترین ویژگی شان دانش ناقص و محدود بودن به زمان و مکان است می توانند با گذری غریب از همه این محدودیت ها فراتر روند و آن "اصل جنس" را کشف کنند، ولی هیچ آدمی آنقدر هوشمند نیست که تمام پیچیدگی های واقعیت و تمام حالات بالقوه و بالفعل را بتواند درک و تصویر کند.

در واقعیت هم این به اصطلاح "آمایش ها" می شود طرحی کلان که دولت ها می خواهند جامعه را با آن مهندسی کنند و با توجه به "شکست دولت" پیامدهایی بس زیان بار خواهند داشت، در این موارد همیشه فکر می کنم چه نکته معرکه ای می تواند وجود داشته باشد که بوروکرات های میان مایه دولت با آن همه ملاحظه سیاسی و بی انگیزگی می توانند کشف کنند، ولی از میان چند ده میلیون جمعیت مردم هیچ کس از آن بویی نمی برد؟ والله اعلم.

پ.ن: به قول حضرت "هدف سیاست گذاری در جامعه ای از انسان های آزاد نمی تواند حداکثری از نتایج پیش بینی شده باشد، بلکه تنها می تواند نظمی انتزاعی باشد".

پایگاه تحلیلی- خبری شعار سال، برگرفته از فضای مجازی