شعار سال : طرح نسخه الکترونیک از سال 95 به صورت آزمایشی آغاز شد و از اول دی 1400 با دستور سید ابراهیم رئیسی(رئیس جمهور) اجرای آن اجباری شد اما بهرام عین الهی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در نامه‌ای به رئیس جمهور خواستار تعویق شش ماهه اجرای این طرح به دلیل آماده نبودن بیمارستان‌های دولتی شد. مطلعین می گویند که چالش طرح نسخه الکترونیک محدود به ناآمادگی بیمارستان دولتی ها نبود، از همان ابتدا این طرح با چالش های متعددی در اجرا روبرو بود. چالش هایی مانند قطع برق، کندی و قطع اینترنت، مشکلات ثبت نام پزشکان در سامانه و اختلال در ارتباط بین سامانه‌ها، سو استفاده از کد ملی افراد و قاچاق با کدهای ملی استیجاری ،عدم امنیت و افشای احتمالی اطلاعات بیماران از این دست بود. علاوه بر اینها، این طرح مشکلات دیگری مانند عدم برآورد هزینه برای هر نسخه الکترونیک داشت.

یکی از سازمان‌هایی که از آغاز مخالف اجرای دستوری و شتابزده طرح نسخه الکترونیک بود شورای عالی نظام پزشکی بود. این شورا در نامه‌‌ای که به رئیس جمهور ارسال کرد به ماده ۷۴ قانون ششم توسعه مبنی بر اینکه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مکلف است ظرف دو سال نسبت به استقرار سامانه پرونده الکترونیک سلامت ایرانیان و سامانه‌های مراکز خدمات سلامت اقدام نموده و پس از استقرارکامل سامانه، با اولویت اجرای برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع، بصورت یکپارچه، مبتنی بر فناوری اطلاعات و با حفظ حریم خصوصی افراد و امنیت داده‌ها، خدمات بیمه‌‌شدگان را در تعامل با پرونده الکترونیک سلامت ساماندهی کند، اشاره کرد.

در این نامه که 29 آذر سال گذشته به رئیس جمهور ارسال شده بود نیز بر مشکلات زیرساختی برای فضای مجازی مانند پهنای باند، سرعت اینترنت، قطعی برق و اینترنت، حملات سایبری و اختلالات فنی تاکید شده بود. با این حال طرح نسخه الکترونیک از اول دی سال 1400 آغاز شد و امضای الکترونیک پزشکان نیز از 12 ماه شهریور کمتر از دو هفته قبل از قطعی اینترنت توسط مسئولان سازمان نظام پزشکی رونمایی شد تا پس از آن اپلیکیشن موبایلی نسخه نویسی هم در آینده تایید شود. وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز در گفت‌وگویی با انتقاد از وضعیت طرح نسخه الکترونیک در شهر تهران گفته بود، شرایط اجرای طرح در تهران خوب نیست و فقط نزدیک به 68 درصد نسخه‌ها الکترونیک شده است، مشکلات البته نرم افزاری نیست و سخت افزاری است.

حال پس از 9 ماه از اجرای طرح نسخه الکترونیک، با قطع اینترنت در روزهای اخیر بسیاری از مردم بالاخص بازنشستگان با مشکلات عدیده ای برای دریافت داروهای خود از طریق نسخه الکترونیک مواجه شدند. اینترنت بین‌الملل از تاریخ 26 شهریور 1401 پس از درگذشت مهسا امینی و تجمعات بعدی آن در کشور قطع شد و مشکلات بسیاری را برای بخش درمان و بیماران به خصوص بیماران خاص و افراد مسن که بسیاری از آنها بازنشسته بوده یا با مشکلات معیشتی بسیاری مواجه هستند، ایجاد کرده است.

هیچ اقدام دستوری، قابلیت اجرای صحیح و مثبت ندارد، حتی نسخه الکترونیک :
یاسر نژادی، مسئول اتاق فکر سلامت بین الملل سازمان نظام پزشکی تهران بزرگ در این خصوص گفت: در موضوع نسخه الکترونیک با شرایط فعلی اینترنت در بیمارستان‌های آموزشی دولتی که زیرساخت بهتری دارد مشکل زیادی وجود ندارد اما در بیمارستان‌های خصوصی و کلینیک‌ها به دلیل تعداد بالای بیمار و سرعت بسیار پایین اینترنت نسخه الکترونیک اجرا نمی‌‌شود. بسیاری از پزشکان نیز به دلیل مشکلات زیرساخت‌ها، اختلالات اینترنت و اجرا نشدن امضای الکترونیک، نسخه الکترونیک را اجرا نمی‌کردند که دچار مشکلات کمتری بودند در شرایط فعلی اکثر مطب‌ها با کدملی بیماران فعالیت می‌کنند حال اینکه چقدر از اینها را بیمه قبول می‌کند یا خیر مشخص نیست.
مسئول اتاق فکر سلامت بین الملل سازمان نظام پزشکی تهران بزرگ با تاکید بر اینکه هیچ اقدام دستوری قابلیت اجرای صحیح و مثبت ندارد و همه زیرساخت‌ها باید فراهم شود، تصریح کرد: کشورهای زیادی طرح نسخه الکترونیک را انجام دادند ولی حاصل سال‌ها مطالعه و اجرای آزمایشی بود که به تدریج در برخی نقاط آنها اجرا و گسترش پیدا کرد. طرح‌های جدید در کشور باید باتوجه به زیرساخت و به تدریج با آموزش، با بسته های تشویقی، حفظ اصل محرمانه نگه داشتن اطلاعات بیماران در پلتفرم‌ها ایجاد شود که سازمان نظام پزشکی نیز در موضوع امضای الکترونیک فعال است تا تمام پزشکان دارای امضای الکترونیک شوند.

در موارد نیز در مطب‌ها شاهد هستیم که بیماران داروهای اشتباه دریافت می کنند زیرا دستیار پزشک یا منشی مطب داروها را در سامانه نسخه الکترونیک ثبت ‌می‌کنند که امیدواریم با توسعه زیرساخت‌های مناسب و مشکلاتی که به دلیل دستوری بودن طرح با آزمون و خطا شناسایی می‌شود تمهیدات مناسب در نظر گرفته می‌شود. این پلتفرم‌ها نقش تسهیل‌گر را دارند اما باید محرمانگی اطلاعات بیماران، سابقه دارویی و بیماری آنها حفظ شود و دسترسی افراد به ارگان‌های مسئول و متولی نظام سلامت محدود شود. اجرای این طرح هم به نفع بیمار، جامعه، بیمه و حفظ سرمایه‌های سلامت است تا کنترل نظارتی و بودجه ریزی مناسبی داشته باشند ولی اجرای ناقص هر کار خوبی نتیجه عکس خواهد داشت.

کاهش چشمگیر استفاده از پلتفرم‌های سلامت در روزهای اخیر و مشکلات ادامه دار بیماران :
در این باره و برای بررسی قطعی اینترنت بر نسخه الکترونیک به سراغ یکی از پلتفرم‌های سلامت رفتیم، رضا دفاعی، هم بنیانگذار و مدیر فنی پلتفرم بقراط درباره روند ثبت نسخه‌‌‌های الکترونیک در روزهای اخیر گفت: در این گزارش آمارها در 17 روز ابتدای قطعی اینترنت یعنی از 26 ماه شهریور با 17 روز قبل از آن مقایسه شده است. باتوجه به اینکه جستجوی افراد براساس پزشک و تخصص در گوگل انجام می‌‌شود، قطعی اینترنت بین‌‌الملل باعث شد مردم نتوانند به راحتی پزشک مورد نظر خود را پیدا کنند، یا باید آدرس سایت‌های نوبت‌‌دهی را بلد باشند یا از قبل نوبت گرفته باشند و از طریق پزشک به استفاده از سایت‌‌های داخلی ترغیب شده باشند که این موضوع یکی از دلایل کاهش فرآیندهای اینترنتی است.

شهرزاد خیری امیرخیز، پزشک عمومی در ارتباط با وضعیت پذیرش نسخ خطی و الکترونیک از سوی بیمه‌ها در زمان قطعی اینترنت؛ می‌گوید: «در حال حاضر تمام نسخ الکترونیکی هستند. البته بیمه نیروهای مسلح و ارتش، نسخ کاغذی را نیز می‌پذیرند، اما عمده بیمه‌ها طبق قانون تنها پذیرای نسخ الکترونیک هستند. از طرفی بیمه بیشتر مردم، زیر مجموعه خدمات درمانی به حساب می‌آید که تنها نسخ الکترونیکی را می‌پذیرد. به علاوه بیمه تامین اجتماعی نیز تنها بخشی از نسخ خطی را در بخش داروها برای برخی داروخانه‌های خاص می‌پذیرد و خدمات پاراکلینیک مثل سونوگرافی و آزمایش حتما باید در بستر الکترونیک برای دریافت حق بیمه در سیستم ثبت شود.» پزشک دیگری نیز اضافه می‌کند: «بیمه سلامت نیز به هیچ وجه نسخه‌های خطی را نمی‌پذیرد. تامین اجتماعی نیز تنها ۱۰ درصد نسخه‌های خطی را آن هم از بیمارستان‌ها و نه مطب‌ها، می‌پذیرد. این پذیرش از سوی تامین اجتماعی نیز نیازمند ثابت کردن است که در برهه خاصی اینترنت قطع بوده، در این صورت ۱۰ درصد نسخ از کسورات معاف می‌شوند.»

قطعی اینترنت و مشکلات پیش‌آمده برای داروخانه‌ها

در زمان قطعی اینترنت به دلیل اینکه داروخانه‌ها از سیستم یکپارچه ارائه دارو و نسخ الکترونیک، جدا می‌شوند و از طرفی پزشکان نیز پس از ثبت نسخ یا از دریافت کد رهگیری باز می‌مانند یا داروخانه‌ها و بخش‌های خدمات پاراکلینیک کد رهگیری را دریافت نمی‌کنند. این مشکل سبب می‌شود که بیمار دوباره به پزشک ارجاع داده شود و در مقابل پزشک مجبور به نوشتن نسخه کاغذی که حالا بی اعتبار است، می‌شود. از آنجایی که نسخه‌های کاغذی از اعتبار ساقط شده است، احتمالا دارو‌ها و آزمایش‌ها به شکل آزاد برای بیماران حساب می‌شود و بیمه مسئولیت آن را به عهده نمی‌گیرد.

در بررسی میدانی به سراغ چند داروخانه رفتیم، یکی از داروخانه‌داران در این باره گفت: با قطعی اینترنت در روز‌های اخیر مشکلات زیادی داشتند و بسیاری از بیماران نسخه‌های خود را به صورت آزاد تهیه می‌کردند که هزینه‌های بسیاری برای آن‌ها داشت، برخی نیز دارو‌های نسخه خود را با تعداد کمتر و برای مدت زمان کوتاه‌تر خریداری می‌کردند.

مسئول فنی داروخانه دیگری نیز در این باره گفت: با قطعی اینترنت برای تایید برخی نسخه‌های الکترونیک با مشکلاتی روبرو بودیم که اختلال بیشتر در سامانه بیمه سلامت روی می‌داد.

با این حال، شرایط پیش آمده مشکلات بسیاری را برای تعداد کثیری از مردم به خصوص سالمندان و بیماران با مشکلات جسمی ایجاد کرد و هزینه‌های درمانی آن‌ها را با وجود اینکه بابت بیمه تکمیلی هزینه مازاد می‌پردازند، اما خدماتی از آن‌ها دریافت نمی‎ کنند را افزایش داد.

پایگاه تحلیلی خبری شعار سال با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از اکو ایران. منتشره در توزدهم مهرماه 1401. کد خبر:168/21374.  https://ecoiran.com/ سایر منابع / عکس ها تزئینی است.