در اوایل زمستان هوا بسيار سرد می شود.سرمايي خشك كه تا مغز استخوان نفوذ مي كند و اين نشان از رسيدن چله بزرگ است . شايد از خود بپرسيد اصطلاح چله بزرگ و چله كوچك به چه معناست؟ تفاوت و شباهت شب چله با شب یلدا چیست ؟

اوّل جدي (دي‌ماه) تا دهم دلو (بهمن‌ماه) که اوج سرما، باريدن برف و يخبندان است به‌نام «چلّه بزرگ» معروف است. به عبارتي در قدیم چهل روز اول فصل زمستان(اول دي تا دهم بهمن)را كه سرماي شديد و سوزناكي پديدار مي گشت و از نظر زماني طولاني تر (چهل روز)بود را چله بزرگ نام نهادند.

و از دهم دلو (بهمن ماه) تا اوّل حوت (اسفند) سردي هوا کم مي‌شود که به اين بيست روز «چلّه کوچک» مي‌گويند. به عبارتی دیگر از دهم بهمن تا اول اسفند كه از نظر زماني نصف چله بزرگ مي باشد را تحت عنوان چله كوچك قلمداد مي كنند.

براساس توضیحات ارایه شده به راحتی می توان دریافت که مردم باستان با تجربه و دسیابی بنوعی دانش بومی دریافتند که خورشید در حرکت سالیانه خود در آخرین روز پاییز (۳۰ آذر) به پایین‌ترین نقطه افق جنوب شرقی می‌رسد که باعث می‌شود طول روز کوتاه شود و زمان شب افزایش پیدا کند. اما با شروع زمستان (اول دی ماه) و انقلاب زمستانی، خورشید دوباره به سمت شمال شرقی برگشته و نتیجه ­اش افزایش روشنایی روز و کاهش تاریکی شب است. در اندیشه­ ها و باور‌های مردم باستان این افزایش طول روز به عنوان زمان زایش یا تولد دوباره خورشید دانسته شده و سیاهی و تاریکی شب و پلیدی اهریمن را کنار می­زند. از این رو، مردم باستان در شب اول زمستان که بلندترین شب سال است به مناسبت تولد خورشید جشن برپا می ­کردند.

 

 

اگر توجه شود، ملاحظه می گردد که تجربيات پيشينيان، امروزه تا حد زيادي با يافته هاي جدید علم هواشناسي نيز منطبق مي باشد( البته اگر تغییرات آب و هوای جهانی، باعث برهم خوردن این نظم نشود). زيرا در ابتداي چله بزرگ زمستان،ميزان تمايل یا زاویه خورشيد بسيار زياد مي شود و يا طول شب و روز تغيير مي كند(اول چله زمستان كوتاهترين طول روز).

با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از وبلاگ زمین انجیر، تاریخ انتشار: 13 دی 1392، کدخبر: - ، www.zaminanjir.ir