شعارسال : حفظ و احیای بافت‌های تاریخی، به‌ویژه آثار ثبت شده در فهرست آثار ملی یکی از مهمترین دغدغه‌های تمام دوستداران میراث فرهنگی و اکثر مردم ایران به‌شمار می‌رود. خالی از سکنه شدن بافت‌های تاریخی، نبود تمایل در ساکنان و مالکان این بافت برای احیاء و مرمت خانه‌هایی که میراث گذشتگان به‌شمار می‌رود و نبود انگیزه‌ای برای دفاع از این میراث ارزشمند و استفاده مطلوب و بهینه از آن، بخشی از مشکلات و موانعی بود که موجب تداوم روند تخریب بافت تاریخی شده بود.

اما در هفته‌های اخیر، موضوع تهیه یک طرح برای حفظ و احیاء آثار تاریخی دارای شماره ثبت ملی، در مجلس شورای اسلامی مطرح شد، طرحی که علی‌رغم تمام کاستی‌ها، می‌تواند روشن کننده راهی برای برون رفت از مشکلات فعلی بوده و بستری را برای حفاظت از آثار تاریخی و تسهیل روند احیا و مرمت آثار باقیمانده در این بافت، فراهم کند، هرچند هنوز ناهمواری‌هایی باقی خواهد ماند.

جعفر قادری، نماینده مردم شیراز به‌عنوان تهیه کننده این طرح در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنای منطقه فارس اظهار کرد: احساس می‌شد خلاء قانونی در حفاظت و احیای بافت تاریخی وجود دارد. نقطه آغاز برای رفع این اشکالات فعالان بخش میراث فرهنگی بودند. پس از جلسات متعددی که با این افراد و گروه‌ها برگزار شد، ما واسطه شدیم و طرحی را تهیه کرده و ساختار قانونی دادیم، جنبه‌های اداری را پیگیری کرده و به این مرحله رساندیم.

وی ادامه داد: در این طرح هم موارد بازدارنده و هم موارد و مسائل تشویقی را مد نظر قرار داده‌ایم. اگرچه معتقدیم هنوز هم اشکالات و کاستی‌هایی وجود دارد اما به‌واسطه زمان محدودی که وجود داشت، کار را پیش‌بردیم تا در آینده هم امکان رفع نواقص وجود داشته باشد.

قادری خاطرنشان کرد: ما نباید در موضوع حفظ و نگهداری و احیاء و مرمت بافت تاریخی و آثار میراثی تنها جنبه‌های بازدارنده را مد نظر قرار دهیم. فقط مالکان و ساکنان جریمه شوند و اگر کسی خانه‌اش در بافت تاریخی باشد در هر حالت ضرر کند. این طرح زمینه‌ای فراهم خواهد کرد تا اگر کسی به حفظ اثری کمک کرد، امکان تشویق و حمایت کامل از او وجود داشته باشد. در این طرح هم ابعاد کالبدی مد نظر قرار گرفته؛ هم مسائل اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و ابعاد مختلف.

وی اضافه کرد: در این طرح تاکید براین است که امکانات دولتی، بخش خصوصی و مالکان برای برجسته‌سازی بافت تاریخی دارای انگیزه باشند و در یک هم‌افزایی به‌گونه‌ای عمل شود که بتوان ظرفیت‌های بافت را به‌عنوان یک داشته و منبع تولید ثروت مد نظر قرار داد. با چنین اقدامی ضمن ممانعت از بافت تاریخی و اماکن تاریخی موجود در بافت، زمینه حفظ و احیاء بهتر آن نیز فراهم خواهد شد.

این نماینده مجلس شورای اسلامی گفت: این طرح تحت عنوان حمایت از احیاء و مرمت بافت‌های تاریخی فرهنگی و کمک به توانمندسازی مالکان و ساکنان در کمیسیون مطرح شده و اکنون گزارش کمیسیون به صحن ارائه شده و تقاضا شده است که براساس ظرفیت‌های اصل 85، مجلس به کمیسیون اجازه دهد که طرح را به شکل قانون موقت به دولت ابلاغ کرده و به دولت 3 یا 5 سال فرصت بدهد تا آن را به شکل موقت اجرایی کند. در این مدت هم امکان رفع نواقص احتمالی و ارتقای طرح وجود دارد و هم می‌توان ابعاد مختلف و آثار آن را مشاهده و طرح را تقویت کرد.

رئیس انجمن دوستداران میراث فرهنگی استان فارس نیز در این خصوص ضمن تاکید بر ابعاد مثبت این طرح، تصویب آن را گامی مهم در حفاظت و احیاء آثار تاریخی دانست.

مسعود منیعاتی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا افزود: این طرح البته دارای نقاط ضعفی نیز هست اما می‌توان این نقاط را پس از تصویب، با رایزنی و همراهی نمایندگان مجلس اصلاح کرد و به شکلی کامل‌تر و دقیق‌تر در مسیر اجرایی و تاثیرگذاری پیش‌برد.

وی در عین حال در خصوص اینکه تا چه حد این طرح دارای ضمانت اجرایی باشد، ابراز نگرانی و اضافه کرد: قطعا اگر این طرح تنها مصوب شده و اجرا نشود، یا در اجرا دستخوش سلایق شخصی شود، تاثیرات آن کاسته خواهد شد لذا قانون‌گذار خوب است که ضمانت اجرایی طرح را نیز در آینده مد نظر داشته باشد.

منیعاتی در عین‌حال ضمن ابراز خرسندی از آغاز یک حرکت تاثیرگذار از سوی مجلس و به همت یکی از نمایندگان شیراز، به خلاء‌های موجود در قانون حفظ و احیاء آثار تاریخی و میراثی موجود، اشاره و اضافه کرد: براساس قانون تعرض به آثار ثبت شده ملی و تخریب آنها، منجر به مجازات‌های قانونی خواهد بود.

وی اضافه کرد: اما در بندهای بعدی همین قانون، تنها پیگیری موضوع مجازات قانونی متعرضین را طرح شکایت از سوی سازمان میراث فرهنگی ذکر می‌کند، لذا با این بند از قانون، تخریب آثار تاریخی به‌عنوان یک جرم عمومی محسوب نمی‌شود، یعنی یک اثر که ثبت ملی است و در حقیقت تمام مردم ایران از آن سهم دارند و بیت‌المال محسوب می‌شود، در صورتیکه توسط فرد یا گروهی مورد تعرض و تخریب واقع شود، تنها زمانی قابل پیگرد قانونی است که شاکی خصوصی داشته باشد و این شاکی هم تنها و تنها میراث فرهنگی می‌تواند باشد!

منیعاتی اضافه کرد: متاسفانه همین محدودیت قانونی دست افراد و سازمان‌ها را برای تعرض به آثار تاریخی و تخریب آنها باز گذاشته است. می‌بینیم که مثلا برای احداث یک خیابان در شیراز، تعداد 4 خانه دارای شماره ثبت ملی تخریب می‌شود اما هیچ ردی از طرح شکایت و پیگیری شکایت دیده نمی‌شود.

رئیس انجمن دوستداران میراث فرهنگی فارس تصریح کرد: تدوین و تصویب قوانین برای حفظ و احیاء آثار تاریخی بسیار مهم و ارزشمند است اما باید به‌دنبال اصلاح قوانین دارای مشکل هم باشیم و خلاء‌های قانونی موجود را هم با تدوین و تصویب قوانین جدید رفع کنیم.

منیعاتی تاکید کرد: تمام تشکل‌های میراثی و دوستداران میراث فرهنگی و تاریخی از ارائه کنندگان و تصویب‌کنندگان طرح حفظ و احیاء آثار میراثی و حمایت از ساکنان و مالکان بافت تاریخی، قدردانی کرده و امیدواریم این حرکت آغازی برای حفظ این میراث ماندگار باشد.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از وب سایت خبرگزاری دانشجویان ایران "ایسنا” ، تاریخ انتشار دوشنبه 30 آذر 1394 ، کد مطلب : 94093017498 : www.isna.ir