شعار سال: تقریبا همه ما آن روزها را به یاد می آوریم که درس های مدرسه را با زحمت و تمرین زیاد حفظ می کردیم و یاد می گرفتیم تا در امتحان نمره خوبی بیاوریم؛ اما هیچ وقت نفهمیدیم این درس ها در زندگی به چه دردمان می خورد. چند سالی است بحث آموزش های تلفیقی برای درک عمیق تر مفاهیم درسی مطرح می شود که گویا مطالعاتی برای عملیاتی کردنش در ایران آغاز شده است. قرار است در راستای طرح تحول آموزشی کشور مطالعاتی روی ادغام کتاب های درسی و تألیف تلفیقی کتب انجام شود. این خبری است که رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی میدهد. حجت الاسلام والمسلمین محی الدین بهرام محمدیان می گوید با اتمام بازه زمانی پنج ساله اجرای آزمایشی، کتب درسی را بازنگری قرار می کنیم. اکنون در حال مطالعه برای بازنگری پایه های اول، دوم و سوم ابتدایی با رویکرد تلفیقی هستیم. » او می گوید: «رویکرد جدیدی مدنظر داریم. پس از استقرار پایه دوازدهم در سال آینده، مدت زمان پنج ساله اجرای آزمایشی کتب ابتدایی هم به اتمام می رسد. طبق قواعد هر کتاب پس از تدوین پس از یکسال اعتبارسنجی می شود و سپس به مدت پنج سال به صورت سراسری تحت پایلوت قرار می گیرد. با اتمام بازه زمانی پنج ساله اجرای آزمایشی، کتب درسی را بازنگری میکنیم. اکنون در حال مطالعه برای بازنگری پایه های اول، دوم و سوم ابتدایی با رویکرد تلفیقی هستیم. در این بازنگری باید به اهداف برنامه درسی ملی و سند تحول بنیادین وفادار باشیم. ازاین رو باید یک برنامه آموزشی مطلوب و تجربه شده و منطبق با رویکردهای علمی را آزمایش کنیم. » بر همین اساس طی اجرای برنامه درسی ملی تکلیف شده بود هر سال محتوای دو پایه تغییر کند و این کار بسیار سنگین بود، اما به گفته محمدیان در دوره بازنگری از این فشردگی کاسته می شود و هرسال روی بازنگری کتب یک پایه کار می شود. در رویکرد جدید کتب اجرای آزمایشی محدود خواهند داشت تا موانع و نقاط ضعف و قوت شناسایی شوند و در نهایت به سیستم آموزشی مستقر ثابتی برسند. سوالی که مطرح میشود این است که چرا نظام آموزش و پرورش به فکر تألیف تلفیقی کتب درسی افتاده است. محمدیان معتقد است: «این رویکرد منبعث از سنت علمی خودمان است. ما سنت علمی و پشتوانه فرهنگ آموزش داشتیم که در سال های ورود سیستم آموزشی کلاسیک تحت تأثیر نظام وارداتی قرار گرفته است. به دنبال آن هستیم مطالعه کنیم که برگشت به سنت تعلیم و تربیتی خودمان باید چگونه باشد. در سنت ایرانی متعلمان روزانه یک یا دو درس می خواندند نه ۱۰ عنوان، اما همان درس را با روش مباحثه و پرسش و پاسخ می آموختند. اکنون روال این است که در هر زنگ یک درس مطرح می شود و با تنوع عناوین دروس مواجه ایم. همچنین در سنت قدیمی، ابتدا درس مقدماتی را یاد می گرفتند و بعد به مباحث علمی تخصصی تر می پرداختند. به عنوان مثال ادبیات را می آموختند و براساس آن مبانی علمی دیگر را فرامی گرفتند. » تالیف تلفیقی یا مطالعات میان رشته ای مبحثی است که در سال های اخیر در آموزش های آکادمیک مطرح میشود، اما اینکه چطور می توان مثلا علوم و ریاضی را با هم تلفیق کرد تا دانش آموز هر دو درس را عمیقا یاد بگیرد، مهم است. مهدی بهلولی کارشناس مباحث آموزشی است که درباره تلفیق کتب درسی به «آسمان آبی » میگوید:

«اتفاقا مباحث میان رشته ای و اهمیت پرداختن به آن چند سالی است در سطح جهان مطرح میشود با این هدف که دانش آموزان علاوه بر یادگیری درس ها مهارت های زندگی را هم بیاموزند. مثلا وقتی بچه ای به خرید میرود، علاوه بر بلدبودن حساب و کتاب و ریاضی باید طرز برخورد با افراد و احترام به دیگران را هم آموخته باشد. مباحث میان رشته ای هم با همین هدف مطرح می شود تا درک دانش آموزان عمیق تر شود. » بهلولی در این رابطه به تجربه کشورهای اروپایی اشاره می کند و میگوید: «در فنلاند و فرانسه در دوره های پیش از دبستان و بالاتر این کار را انجام میدهند و کلا در دنیا آموزش میان رشته ای مدتی است که باب شده است، اما زاویه های گوناگونی وجود دارد. اصل کار قابل دفاع است ولی مدیریت کردن آن ساده نیست؛ به طوری که حتی فرانسه با اعتراض معلم ها مواجه شده است، چرا که مسئولیت معلم بیشتر می شود و باید اطلاعات و مهارت های بسیاری را آموزش بدهد. در فنلاند دو سال است کتب درسی تلفیق شده است؛ به طوری که آموزش آکادمیک و تخصصی کاملا حذف نشده است، اما دروس تلفیقی ارائه میشوند. البته نکته مهم این است که فنلاند قویترین تربیت معلم جهان را دارد که زبانزدترین معلم های جهان را تربیت می کند. » بهلولی درمورد اجرایی شدن این طرح در ایران خوشبین نیست. او میگوید: «در کشور ما هر پروژه جدید آموزشی در آخرین مرحله به معلم میرسد. معلم های ما با این کمبودها و مشکلاتی که دارند و در این شرایط از فضاهای آموزشی جدید استقبال نمی کنند. هر چیزی برای اجرای درست به زیرساخت نیاز دارد. »

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از پایگاه خبری تحلیلی معلم روز، تاریخ انتشار 26 مرداد 96، کدمطلب: -:www. moallemirani.com