شعار سال: دکتر مجید سیاری و مهندس دانش راهداری کارآفرینان برتر ملی، حاضر در این نشست تخصصی بودند که به همراه مهندسی محمدکیا عضو هیئت‌علمی جهاد دانشگاهی و صاحب‌نظر در حوزه آموزش‌های کارآفرینی و عوض حیدرپور کارشناس امور اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، به بیان نقطه‌نظرات خود پیرامون جایگاه و چشم‌انداز کارآفرینی و اشتغال در برنامه پنجم توسعه و موانع موجود در تحقق اين مهم و راهکارهای رفع این موانع پرداختند. مسلم‌خانی مدرس کارآفرینی و مهارت‌های کسب و کار و پژوهشگر بازارکار نیز همانند میزگرد قبلی در جایگاه کارشناس‌مجری، مسئولیت‌ مدیریت این میزگرد تخصصی را برعهده داشت.

***

13 ماده از قانون برنامه پنجم ارتباط مستقیم با بحث اشتغال و کارآفرینی دارند

مسلم‌خانی مدرس کارآفرینی و مهارت‌های کسب و کار و پژوهشگر بازارکار در ابتدای دومین میزگرد تخصصی «سرمایه‌های جاودانی» رادیو گفت‌وگو، به موادی از قانون برنامه پنجم توسعه که ارتباط مستقیم با موضوع اشتغال و کارآفرینی دارند، اشاره کرد و گفت: از 235 ماده قانون برنامه پنجم توسعه 13 ماده مستقیم به بحث اشتغال، کارآفرینی و بهره‌وری پرداخته است. اولین ماده از این قانون كه ارتباط مستقیم با بحث اشتغال و کارآفرینی دارد ماده 21 است که در آن موضوع صلاحیت‌حرفه‌ای و مهارت‌آموزی در کشور به صورت جدی مطرح شده است. این ماده با هدف طراحی یک نظام یکپارچه صلاحیت‌حرفه‌ای و ارتقای مهارت در کشور تنظیم و تصویب شده است.

خانی ماده 24 قانون برنامه پنجم توسعه را ماده‌ ديگري عنوان کرد که به موضوع اشتغال و کارآفرینی می‌پردازد. وی در توضیح این ماده گفت: در ماده 24 شاخص‌های توسعه انسانی مطرح شده است. در این ماده موضوعاتی همچون آموزش، امید به زندگی و موضوع تبدیل منابع انسانی به سرمایه‌های انسانی مورد تاکید قرار گرفته است.

این پژوهشگر بازارکار سپس به ماده 25 قانون برنامه پنج توسعه از دیگر مواد مرتبط با موضوع اشتغال و کارآفرینی اشاره کرد و گفت: در ماده 25 به بحث بسیار مهم کار شایسته اشاره شده است. موضوع کار شایسته پیش‌از این نیز در ماده 101 قانون برنامه چهارم توسعه مطرح شده بود و دولت می‌بایست تاپايان این برنامه، قانون کار شایسته را ارائه مي‌كرد.

خانی در ادامه به مواد 69 و 70 قانون برنامه پنجم توسعه اشاره کرد و گفت: این مواد به موضوع بسیار مهم بهبود فضای کسب و کار پرداخته است. در این مواد بحث پنجره واحد خدمت‌رسانی از موضوعات مهم در زمینه بهبود فضای کسب و کار مطرح شده است.

این مدرس کارآفرینی و مهارت‌های کسب و کار، ماده 73 قانون برنامه پنجم توسعه را از دیگر مواد مرتبط با موضوع اشتغال و کارآفرینی عنوان کرد و گفت: در ماده 73 بحث اصلاح قوانین کار و تامین اجتماعی مطرح شده است. در این ماده دولت مکلف شده است تا پایان سال اول برنامه پنجم توسعه، قانون کار و قانون تامین اجتماعی را اصلاح و به مجلس ارائه کند. تقویت بیمه بیکاری؛ توجه به تشکل‌های کارگری و کارفرمایی؛ توجه جدی به سه‌جانبه‌گرایی در مدیریت بازارکار و... از دیگر موضوعات مطرح در ماده 73 قانون برنامه پنجم توسعه است.

وی با اعلام اینکه در ماده 75 قانون برنامه پنجم توسعه نیز موضوع جدیدی تحت عنوان «شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی» مطرح شده است، گفت: کارآفرینان همواره از نبود بستر و فضای گفتگو و تعامل بین دولت و بخش خصوصی گلایه داشتند که با ایجاد این شورا این مشکل به نوعی حل خواهد شد.

خانی سپس به ماده 79 قانون برنامه پنجم توسعه و ارتباط آن با اشتغال و کارآفرینی اشاره کرد و گفت: در ماده 79 موضوع بهره‌وری نیروی کار، سرمایه و تکنولوژی مطرح شده است.

این پژوهشگر بازارکار مواد 80 و 84 قانون برنامه پنجم توسعه را از دیگر مواد مرتبط با موضوع اشتغال و کارآفرینی عنوان کرد و گفت: ماده 80 کاملاً مرتبط با اشتغال، کارآفریی، کسب و کار خانگی، مشاغل نو و مشاغل از راه دور است. در ماده 84 نيز موضوع ایجاد صندوق توسعه ملی در راستای ایجاد اشتغال و حمایت از سرمایه‌گذاری و تولید مطرح شده است.

خانی در پایان به مواد 194 و 227 قانون برنامه پنجم توسعه از دیگر مواد مرتبط با موضوع اشتغال و کارآفرینی اشاره کرد و گفت: در این مواد نیز موضوع اشتغال و کارآفرینی به خصوص توسعه اشتغال روستایی و مناطق محروم مطرح شده است.

ضرورت بازنگري برنامه‌هاي توسعه‌اي گذشته

در ادامه این میزگرد تخصصی مهندس محمدکیا عضو هیئت‌علمی جهاد دانشگاهی و کارشناس بازارکار و آموزش‌های کارآفرینی در ارتباط تلفنی با این برنامه به بیان نقطه نظرات خود پیرامون موضوع ميزگرد پرداخت.

کیا به ضرورت بازنگری و بررسي برنامه‌های توسعه‌ای گذشته و رفع نقاط ضعف و تقویت نقاط قوت این برنامه‌ها اشاره کرد و گفت: برای دستیابی به اهداف مورد نظر در حوزه اشتغال و کارآفرینی در برنامه پنجم توسعه، لازم است که برنامه‌های توسعه‌ای گذشته را از این منظر مورد بررسی قرار دهیم و نسبت به تقویت نقاط قوت و رفع نقاط ضعف این برنامه‌ها بازمهندسی صورت گیرد.

وی افزود: دولتمردان و مسئولان ذیربط در حوزه تدوین برنامه‌های توسعه‌ای سوم و چهارم از حیث مطرح کردن موضوع اشتغال و کارآفرینی در اين برنامه‌ها بسیار مناسب عمل کرده‌اند. در این برنامه‌ها مواد بسیاری در این زمينه وجود دارد. در برنامه پنجم نیز این مهم رعایت شده و شاهدیم که حدود 13 ماده از این برنامه ارتباط مستقیم با موضوع اشتغال و کارآفرینی دارد. مسئله مهم در این ارتباط میزان و چگونگی اجرایی کردن برنامه‌های توسعه‌ای است.

این عضو هیئت‌علمی جهاد دانشگاهی تأکید کرد: بايد موانعی که باعث عدم اجرای مناسب برنامه‌های توسعه‌ای گذشته در حوزه اشتغال و کارآفرینی شده را شناسایی و نسبت به رفع آن‌ها در برنامه پنجم توسعه اقدام شود.

این کارشناس آموزش‌های کارآفرینی، توسعه اشتغال و کارآفرینی را یک پروسه و زنجیره به هم پیوسته از عوامل مختلف توصیف کرد و گفت: اشتغال و کارآفرینی صرفاً با اعطای تسهیلات توسعه نمی‌یابد. ما تجربه طولانی از این رویکرد داریم از اعطاي تسهيلات در «طرح ضربتی اشتغال» در دولت هفتم گرفته تا بحث توسعه مشاغل خانگی در دولت دهم. اما آن‌گونه که انتظار می‌رفت این رویکرد مثمرثمر نبوده و همچنان نرخ بیکاری بالاست.

وی افزود: اعطای تسهیلات، تامین منابع اولیه، ارائه آموزش‌های مهارتی، فروش محصولات، اصلاح قوانین و مقررات و... یک زنجیره را تشکیل می‌دهند که باید همگام و متناسب با یکدیگر پیش روند و ساماندهی شوند.

کیا در پایان تصریح کرد: در فرآیند کسب و کار باید همه ذی‌نفعان در زیر یک چتر دیده شوند. متاسفانه تاکنون از ترس اینکه ممکن است برخی از آنان سرمایه‌دارتر شوند از قرار دادن ذی‌نفعان بازارکار در زیر یک چتر امتناع شده است و همواره از این مهم در برنامه‌های توسعه‌ای پرهیز شده است.

ضرورت عملیاتی کردن قوانین و مصوبات مربوطه در حوزه اشتغال و کارآفرینی

در ادامه این میزگرد تخصصی دکتر مجید سیاری از کارآفرینان برتر ملی نيز به ضرورت عملیاتی کردن قوانین و مصوبات مربوطه در حوزه اشتغال و کارآفرینی اشاره کرد و گفت: یکی از اقدامات بسیار مناسبی که در زمینه ساماندهي مقوله كارآفريني در سال‌های گذشته صورت‌گرفته، تهیه و تدوین «نقشه جامع توسعه کارآفرینی کشور» بود که توسط دفتر توسعه کارآفرینی وزارت کار (سابق) تهیه شد.

وی افزود: بسیاری از موضوعاتی که در زمینه توسعه اشتغال و کارآفرینی در برنامه پنجم توسعه آمده، در یک سطح بالاتر در نقشه جامع توسعه کارآفرینی کشور بر آن‌ها تأکید شده است. در این نقشه جامع، مباحث مختلفی همچون توسعه فرهنگ کارآفرینی؛ تبدیل اقتصاد نفتی به اقتصاد مبتنی بر خلق ارزش و سرمایه انسانی؛ ظهور و نقش‌آفرینی کارآفرینان؛ توزیع عادلانه درآمد و فرصت‌ها؛ کاهش شکاف فقر و ثروت و .... مطرح شده است.

سیاری ادامه داد: در این نقشه جامع در بخش اهداف کمی نیز پیش‌بینی شده بود که 70 درصد از تولید ناخالص داخلی کشور از محل کارآفرینی تامین شود. همچنین موضوعاتي چون: دستیابی به رتبه سوم شاخص سهولت کسب و کار در منطقه آسیای جنو‌ب‌غربی تا پایان برنامه پنجم توسعه؛ نائل شدن به جایگاه 10 کشور برتر عضو دیده‌بان جهانی کارآفرینی؛ کاهش نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان دانشگاهی به4/8، جوانان به 8/8 درصد، روستایی به 4/8 درصد، کل کشور به 7 درصد و افزایش نرخ مشارکت به 8/46 درصد تا پایان برنامه پنجم توسعه و.... از دیگر اهداف مطروحه در این نقشه بود.

این کارآفرین برتر ملی در پایان ضمن تاکید بر استفاده از ظرفیت‌های نقشه جامع کارآفرینی کشور، تصریح کرد: این سند می‌تواند یک نقشه‌راه مناسب برای دستیابی به اهداف مورد نظر در حوزه اشتغال و کارآفرینی در برنامه پنجم توسعه باشد. در این نقشه جامع، ضمن نگاه به اهداف چشم‌انداز 20 ساله کشور؛ اهداف آرمانی، کمی و کیفی به شکل کارشناسانه و برنامه‌ریزی شده‌ای دیده شده است. ضرورت دارد که از کارشناسي‌های صورت گرفته در این نقشه در دستیابی به اهداف مورد نظر در حوزه کارآفرینی و اشتغال در برنامه پنجم به نحوه مناسب استفاده شود.

نقش «هوش هیجانی» در توسعه کارآفرینی

مهندس دانش راهداری دیگر کارآفرینی حاضر در این میزگرد تخصصی نیز به نقش «هوش هیجانی» در توسعه کارآفرینی اشاره کرد و گفت: کارآفرینان افرادی هستند که دارای هوش هیجانی بالایی هستند. هوش هیجانی به فرد کمک می‌کند که از استعداد دیگران به نحوه مطلوب برای توسعه سازمان خويش استفاده کند. هوش هیجانی در عرصه کارآفرینی ارزشي 5 برابر بالاتر از هوش ادراکی دارد.

راهداری به ضرورت پرورش کارآفرینان باهوش هیجانی بالا اشاره کرد و گفت: افزایش هوش هیجانی از دوران کودکی صورت می‌گیرد. در این رابطه 3 تهدید جدی در کشور ما وجود دارد. تک فرزندی، آپارتمان‌نشینی و کاهش ارتباطات خانوادگي سه تهدید جدی در كشور ما هستند که در نهایت منجر به عدم افزایش هوش هیجانی کودکان می‌شوند.

وی افزود: این سه تهدید در کنار یکدیگر باعث می‌شوند هوش هیجانی کودکان تا شش سالگی یعنی در سال‌هایی که بیشترین قابليت فراگیری را دارند تقویت نشود و در نهایت نتوانند کارآفرینان موفقی شوند. نظام آموزشی ما نیز حافظه‌محور است و روی هوش ادراکی کار می‌کند.

راهداری خاطرنشان کرد: برای افزایش هوش هیجانی کودکان باید از تجربه کشورهای توسعه یافته استفاده کرد. در این کشورها نیز تک فرزندی، کم بودن ارتباطات خانوادگی و آپارتمان‌نشینی وجود دارد اما در این کشورها بیش از 95 درصد کودکان به مهدکودک که محیطی مناسب برای تقویت و شکوفایی هوش هیجانی کودکان است، می‌روند. این نسبت در کشور ما 10 درصد است.

این کارآفرین برتر ملی در پایان ابراز امیدواری کرد که در پایان برنامه پنجم توسعه به کارآفرینان متناسب با جایگاه آنان در توسعه کشور ارزش داده شود.

ضرورت كاهش نرخ بیکاری دانش‌آموختگان دانشگاهی

عوض حیدرپور از کارشناسان اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی نیز در یک ارتباط تلفنی با این میزگرد تخصصی، مسئله اصلی حال حاضر کشور در حوزه اشتغال را نرخ بیکاری بالای دانش‌آموختگان دانشگاهی عنوان کرد و گفت: در حال حاضر دغدغه برنامه‌ریزان کشور در حوزه بازارکار، ورود خیل عظیم دانش‌آموختگان دانشگاهی به بازارکار و نحوه مدیریت آنان است. بسیاری از دانشجویان نیز در آستانه فارغ‌التحصیلی قرار دارند و به‌زودی به این خیل عظیم می‌پیوندند، باید برای اشتغال آنان راهكار مناسبي انديشيده شود. یکی از راهکارهای این مهم توسعه فعالیت‌های کارآفرینانه است. برای نیل به این منظور باید ثابت‌قدم عمل کنیم و سیاستگذاری‌ها را متنوع کنیم.

حیدرپور تأئید کرد: یکی از نتایج کارآفرینی، اشتغال‌زایی است. بنابراین نباید مباحث مرتبط با برنامه‌ریزی برای توسعه کارآفرینی را با مباحث مرتبط با برنامه‌ریزی برای توسعه اشتغال یکی در نظر گرفت. اقداماتی که در قالب اعطای تسهیلات اشتغال‌زا صورت‌گرفته با هدف توسعه اشتغال بوده و نباید انتظار توسعه کارآفرینی را از آنان داشت.

این کارشناس اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس در پايان سخنان خود به‌راه‌اندازی یک «هسته» در مرکز متبوع خود با هدف گردآوری مشکلات کارآفرینان و انتقال آنان به نمایندگان مجلس، اشاره کرد و گفت: در این راستا جلسات مختلفی با کارآفرینان داشته‌ایم و توانسته‌ایم با انتقال مشکلات آنان به نمایندگان مجلس قوانین بسیار خوبی نیز در این زمینه به تصویب برسانیم.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت بازار کار، تاریخ انتشار 1 آذر 96، کد مطلب: -، www.news.bazarekar.ir