رئیس سازمان بازرسی با اشاره به چالش‌ها در مرمت و تعیین حریم آثار تاریخی بیان داشت: در حال حاضر از مجموع بیش از ۳۴ هزار اثر ثبت‌شده، تنها حدود ۴ هزار اثر دارای حریم مصوب هستند. سازمان بازرسی تلاش می‌کند با ارائه هشدارها، گزارش‌های اصلاحی، پیشنهاد‌های سازنده و تعامل مستمر، از بروز انحرافات جلوگیری کرده و به دستگاه‌ها کمک کنیم تا در مسیر اهداف قانونی و توسعه‌ای حرکت کنند.

​زکریای رازی، دانشمند برجسته ایران در سال ٣١٣ در «ری» درگذشت و طبق مطلب نگاشته شده در کتب تخصصی در سال ۱۳۴۵، محل دفن او قبرستان فیروزآباد شهرستان ری است .در کنگره‌ای که در سال ۱۳۸۳ توسط تولیت آستان مقدس .عبدالعظیم(ع) با همکاری دانشگاه صنعتی شریف برگزار شد، قطعنامه‌ای صادر گردید که برای پیدا کردن آرامگاه رازی کاوش و جست‌وجو کنند.در قسمتی از کتاب کریمان با عنوان «ری باستان» که در ۲۰ بهمن سال ۱۳۴۵ نگارش یافته، محل دفن محمدبن زکریای رازی قبرستان محدوده امام زاده شعیب(ع) فیروزآباد ذکر شده است.«علیرضا صادقی»، بخشدار سابق فیروزآباد،درباره پیگیری‌هایی که در سال‌های اخیر برای اجرای طرح یادمان رازی در این منطقه صورت گرفته ، می‌گوید: اواخر دهه ۹۰ در دوره‌ای که بخشدار بودم، موضوع بزرگداشت زکریای رازی را ، پیگیری نمودیم. طرحی با عنوان یادمان زکریای رازی تهیه گردید و زمینی در فیروزآباد برای این منظور در نظر گرفته شد. به شورای‌عالی انقلاب فرهنگی مراجعه و آقای ولایتی هم شخصاً وارد موضوع گردید و به فرماندار وقت نامه نوشت و خواستار پیگیری موضوع شدند.مقرر گردید بنیاد زکریای رازی هم در فیروزآباد تشکیل شود، اما با تغییر دولت، به بخشدار جدید گفتند دیگر این موضوع را پیگیری نکند. اخیراً جلسه‌ای با آقای ولایتی داشتیم و مجدداً نامه‌نگاری‌هایی صورت گرفته و ایشان بحث را دوباره به جریان انداختند و نامه‌ای خطاب به آقای پزشکیان ارسال کردند تا این موضوع پیگیری شود.

۸۰ سال پیش کلنگ ساخت جاده امامزاده داوود (ع) از دره فرحزادی در تهران بر زمین زده شد. طول این مسیر ۱۵ کیلومتر بوده و به امامزاده داوود می‌رسد. این مسیر به صورت جاده خاکی و اندکی نامناسب است. به دلیل وجود مناظر طبیعی و دیدنی و همچنین وجود رودخانه‌ای کوچک در مسیر؛ این راه به صورت یکی از جذابیت‌های تفریحی شهر تهران در آمده و گردشگران زیادی از آن استفاده می‌کنند. مسیر فرحزاد به امامزاده داوود از محله فرحزاد (انتهای اتوبان یادگار امام) شروع شده و پس از حدود ۴ ساعت پیاده روی با شیب ملایم در میان دره، به مسیر کوهستانی تبدیل شده و با طی حدود ۲ ساعت راه در این شرایط، در نهایت به امامزاده داوود منتهی می‌شود. بارگاه این امامزاده در دامنه رشته کوه البرز و در ارتفاع ۲۵۹۰ متری از سطح دریا قرار دارد.

کافی است نقشه سیراف را در بازه‌های زمانی ۲۰ سال گذشته در «گوگل ارث» جستجو کنیم و با مقایسه سال به سال آن به‌راحتی می‌توان گسترش ساخت و سازها را علیرغم اینکه محوطه‌ها ثبت و عرصه و حریم آن‌ها نیز ابلاغ شده است، مشاهده کرد.ساخت و سازهای صورت گرفته بیشتر از ۶۰ درصد محوطه‌های باستانی سیراف را از بین برده و سیراف، یک فاجعه تمام عیار و نمود بزرگ نابودی یک بندر بزرگ تاریخی پارسی است که به واسطه کاوش‌های بزرگ ایران و انگلیس و باستان‌شناسان ایرانی در دنیا شناخته شده و پتانسیل تبدیل به بزرگترین سایت گردشگری ایران را داراست.با اینکه بارها گفته شده که قرار است زمین معوض به مردم داده شود تا هم مشکل مردم حل شود هم مشکل محوطه‌های تاریخی، اما ارگان‌ها عملا نتوانسته‌اند کاری انجام دهند.معضل بزرگ بندر تاریخی سیراف زمانی حل می‌شود که مسئولان وزارت میراث‌فرهنگی، وزارت نفت و حتی جهاد کشاورزی و منابع‌طبیعی به یک نتیجه مشخص برسند تا مشکل ساخت و ساز بر تپه‌ها و محوطه‌های تاریخی سیراف برای همیشه حل شود. در غیراینصورت نه‌تنها سیراف ثبت جهانی نمی‌شود که با مرگ تدریجی سیراف، بزرگترین سند تاریخی که حاکمیت ایران بر خلیج فارس را نشان می‌دهد را از دست خواهیم داد.

مدیرکل میراث فرهنگی گردشگری و صنایع ‌دستی استان فارس از برگزاری جلسه شورای ملی ثبت آثار تاریخی منقول و غیر منقول به میزبانی شهر شیراز خبر داد.وی ادامه داد: تعداد ۵۰ پرونده ثبت آثار تاریخی غیر منقول شامل مسجد، خانه و عمارت، چهارطاقی، حمام، آب‌انبار، سد و بند و کتیبه‌های تاریخی استان تهیه و برای قرار گرفتن در فهرست آثار ملی ارائه شده است.وی یادآور شد: در حال حاضر در استان فارس بیش از سه هزار و ۱۸۷ اثر تاریخی فرهنگی در فهرست ملی و ۵ مجموعه تاریخی و فرهنگی در فهرست جهانی جای دارد.

دکتر سیروس فیضی استاد دانشگاه تهران در این کتاب به پیشینه تاریخیِ تمدنی به نام چیاگاوانه در تاریخ باستان و اهمیت تاریخی آن و داستان اکتشاف و مطالعات پس از آن در آثار به جای مانده، پرداخته است .کتاب الواح چیاگاوانه با هدف معرفی تاریخ درخشان تمدنی و فرهنگی این منطقه به ویژه بر پایه متون الواح گلی چیاگاوانه تهیه شده است. این کتاب، پژوهش و گردآوری چند مقاله علمی بسیار معتبر بین‌المللی درباره چیاگاوانه و ترجمه آن‌ها به فارسی است. نویسندگان این مقالات عبارت‌اند از محمود کُردوانی، کامیار عبدی، گری بِکمن، پائولو جنتیلی و دانیل پاتس. مقالات این کتاب که پژوهش‌های ارزشمند بین‌المللی و در عین حال، مستندی درباره فرهنگ و تمدن منطقه‌اند، ارتباط و تعامل فرهنگی و تمدنی این منطقه را با بین‌النهرین به خوبی نشان می دهند. مترجم کتاب می گوید، قصدم از ترجمه این منابع مهم، معرفی فرهنگ و تمدن کهن و والای این منطقه و فراهم آوردن انگیزه‌های بیشتری برای مطالعه و پژوهش درباره تمدن پَلوم است.

ربع رشیدی تبریز دانشگاه ۷۰۰ ساله ایرانی است که زیرخاک و در میان یک پمپ گاز، یک زمین فوتبال و خانه‌هایی که یقه آن را چسبیده‌اند، مدفون مانده است. کاوش‌های باستان‌شناسان ایرانی و آلمانی هنوز نتوانسته دانشگاه مدفون «ربع رشیدی» را از خاک بیرون بکشد. ربع رشیدی ۱۳ هکتاری، در خیابان عباسی تبریز واقع شده، در محله تاریخی «باغ میشه»، که پشت یک ایستگاه پمپ گاز و در میان حصاری پنهان مانده است. ربع رشیدی که جزو نخستین دانشگاه‌های بین‌المللی جهان معرفی شده است، حدود ۷۵۰ سال پیش، در دوره غازان‌خان ایلخانی توسط خواجه رشیدالدین فضل‌الله همدانی، وزیر معروف و علم‌دان دوره مغول‌ها، در شهر تبریز ساخته شد. محوطۀ آن، دهم آذرماه ۱۳۵۴ به شماره ۹۴۳ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد و عرصه و حریم آن در ۲۳ مرداد ۱۳۷۸ از سوی اداره کل ثبت آثار کشور به ثبت رسید.

ماجرای واگذاری بناهای فاخر به بخش خصوصی که واجد قرار گرفتن در فهرست نفایس کشور و متعلق به دولت جمهوری اسلامی ایران هستند، ماجرای پیچیده‌ای است. طی سال‌های گذشته موضوع واگذاری عمارت مسعودیه تهران که در ردیف نفایس و بناهای فاخر کشور قرار می‌گیرد به بخش خصوصی که در نهایت با شکایت وزارت میراث فرهنگی قرارداد آن فسخ شد، یا زمزمه واگذاری زندان اسکندر در یزد به بخش خصوصی برای مرمت و بهره‌برداری از این اثر فاخر تاریخی که در نهایت در حد زمزمه باقی ماند، موضوعاتی است که دولت‌های مختلف را با چالش مواجه کرده است.

رئیس‌ جمهور در بازگشت از نیویورک یک مجموعه تاریخی ارزشمند متعلق به ایران را به کشور بازگرداند.این الواح بیشتر به خط میخی و زبان عیلامی و یا آرامی در اشکال و ابعاد مختلف هستند که موضوعات آنها عمدتاً درباره مدیریت منابع، راه‌ها، روابط اجتماعی، مایحتاج اساسی زندگی، دستمزدها و اقتصاد جامعه هخامنشی در زمان داریوش اول است.در اسفند ۱۳۱۱ خورشیدی در کاوش‌های باستان‌شناسی باروی تخت جمشید حدود ۳۰ هزار لوح گلی مربوط به دوره هخامنشی به خط میخی توسط گروه باستان‌شناسی موسسه شرق‌شناسی دانشگاه شیکاگو کشف شد. در سال ۱۳۱۴ خورشیدی پس از توافق دولت وقت ایران با موسسه شرق‌شناسی دانشگاه شیکاگو مقرر شد الواح برای ترجمه و مطالعه محتوای آن به موسسه شرق‌شناسی دانشگاه شیکاگو به امانت سپرده شود که روند استرداد آنها هم‌چنان ادامه دارد.

حسن درخشی سرپرست هیئت گمانه‌زنی در محوطه دستوا بیان داشت که پروژه تعیین عرصه و حریم محوطه باستانی دستوا شوشتر با هدف آسیب‌نگاری و به‌منظور تهیه نقشه‌های باستان‌شناختی محوطه در حال انجام است.از اواسط مردادماه جاری ضمن بررسی، روند گمانه‌زنی نیز در محوطه دستوا شروع شده و تاکنون ده‌ها گمانه در محیط عرصه و حریم دستوا در راستای درک بهتر از حدود و وسعت محوطه، آسیب شناسی وارده بر آن ایجاد و در حال بررسی است

علی دارابی قائم مقام وزیر و معاون میراث فرهنگی کشور گفت، محوطه باستانی هگمتانه به عنوان بیست و هشتمین میراث ایرانی در چهل و ششمین نشست کمیته میراث جهانی یونسکو در دهلی نو به فهرست میراث جهانی یونسکو اضافه شده و به ثبت رسید. پرونده ثبت جهانی «هگمتانه و مرکز تاریخی همدان» در بهمن‌ماه سال ۱۴۰۱ به یونسکو تحویل داده شد. «منظر فرهنگی و تاریخی از هگمتانه تا همدان» شامل تپه هگمتانه، بازار و بافت تاریخی بود که برای ثبت جهانی آماده‌سازی شد و منظر تاریخی هگمتانه مسیر «آرامگاه بوعلی تا آرامگاه باباطاهر» را در برمی‌گرفت. وسعت «منظر فرهنگی و تاریخی از هگمتانه تا همدان» در پرونده اولیه ارزیابی شده و ارسالی به یونسکو حدود ۱۰۰ هکتار در نظر گرفته شده بود که شامل تپه هگمتانه، بازار، بافت و ۱۴۰ اثر تاریخی بود که در تغییرات اخیر به دلیل برخی موارد، محدوده تاریخی همدان از پرونده حذف شده، اما محدوده تاریخی هگمتانه همچنان نامزد اصلی برای ثبت جهانی باقی ماند و امروز به عنوان نماینده ایران در لیست جهانی یونسکو قرار گرفت.

آریایی‌ها که نیای ما ایرانی‌ها هستند، اقوامی مهاجر بودند که سال‌ها پیش به فلات بزرگ ایران مهاجرت کردند. اما پیش از آمدن آن‌ها به این سرزمین هم اقوامی در ایران زندگی می‌کرده‌اند. ساکنین اولیه ایران قبل از آریایی‌ها چه کسانی بودند؟ این سوالی است که ذهن هر ایرانی را به خود درگیر می‌کند. در کتاب‌های تاریخ درباره اقوام آریایی و ورود آن‌ها به فلات ایران زیاد خوانده‌ایم. اما آن چه کمتر درباره آن صحبت شده اقوامی هستند که پیش از ورود آریایی‌ها به ایران در این خطه زندگی می‌کرده‌اند و هرکدام برای خود دارای تمدن و فرهنگی خاص بوده‌اند. تمدن و فرهنگی که پس از ورود آریایی‌ها به ایران بر آن‌ها تأثیر گذاشت. در واقع اجداد ما از این اقوام تأثیر گرفته‌اند. در متن ارایه شده، ساکنین اولیه ایران و تمدن‌های مختلف شان مورد بررسی قرار گرفته است. تمدن‌هایی همچون عیلامی‌ها، کاسپی‌ها، اورارتوها، گوتی‌ها، لولوبیان، کاسی‌ها و مانائیان.

عمارت دیوانخانه وکیل یکی از بناهای شاخص دوره زندیه در شیراز است که نزدیک به یک قرن گرفتار ساخت و سازهای غیراصولی شده است. این بنای کلیدی درحالی در احیای مجموعه زندیه نقش مهمی دارد که متولیان میراث‌فرهنگی هنوز نتوانسته‌اند اقدامی برای آزادسازی بنا از اسارت مخابرات انجام دهند. فعالان میراث‌فرهنگی معقتدند، درصورت حذف ملحقات ساختمان مخابرات از عمارت دیوانخانه وکیل و واگذاری آن به میراث‌فرهنگی گامی بزرگ در جهت ثبت مجموعه زندیه در فهرست آثار جهانی برداشته می‌شود. مخابرات شیراز نیز ضمن خصوصی خواندن خود، ادعای وجود مذاکرات قبلی درخصوص خرید این ملک از مخابرات و دادن زمین معوض را مطرح کرده است.

ستاد فرمان اجرایی امام اقدام به فروش دو کاروانسرای ثبت جهانی در سمنان از ۵۴ کاروانسرا در ایران کرده و آگهی مزایده آن را گذاشته‌اند. یکی از این کاروانسراها که آجری و معروف به آهوان است ۱۱ میلیارد تومان و کاروانسرای سنگی انوشیروانی حدود ۷ میلیارد تومان قیمت‌گذاری شده است. حسین ترحمی، دبیر سابق نظارت مردمی مرمت‌های آثار تاریخی انجمن دوستداران میراث فرهنگی سمنان در این باره می‌گوید: این بناها برای مردم ایران و جهان هستند و سرمایه هویتی شهر، چگونه ممکن است میراث فرهنگی با فروش این اموال همراهی کند؟به ادعای مدیرکل میراث فرهنگی استان سمنان، این بناها باید در اختیار افراد واجد شرایط قرار گیرد که طبق اصول مرمت و احیا شود. بر اساس این گزارش ۵۴ کاروانسرای ایران شهریور ۱۴۰۲ در یونسکو ثبت شدند.

سند مالکیت کاداستری قلعه ۱۴۰۰ ساله توسط اداره ثبت‌اسناد و املاک شهرستان مروست صادرشده و در خصوص اعتباربخشی به اسناد رسمی اموال غیرمنقول و سنددار شدن‌ تمامی املاک و اراضی کشور انجام‌شده است. سعیده اکبری، مسئول نمایندگی میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان مروست با بیان اینکه قلعه ۱۴۰۰ ساله مروست روی یک تپه باستانی با ارتفاع حدود شش متر با وسعتی قریب هشت هزار مترمربع واقع‌شده که صلابت، عظمت و بلندی خود را به رخ هر بیننده‌ای می‌‏‌کشد، گفت: این قلعه در نوع خود منحصربه‌فرد و هرساله شاهد حجم بالایی از گردشگران است که برای بازدید از این قلعه به این منطقه سفر می‌‏‌کنند.

مدیر اداره میراث و گردشگری مراغه درخصوص نفوذ رطوبت به گنبد سرخ مراغه گفت: ۸ ماه پیش حوضچه آب انبار ترک برداشت و آب به داخل آن نفوذ کرد.

دومین فصل بررسی و شناسایی فضاهای دست‌کند شهرستان آمل که به‌نام کافرکلی شناخته می‌شوند با مجوز پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری به انجام رسید و طی آن ۱۹ اثر شناسایی و بررسی شد.

یکی از دغدغه های قابل توجه در تغییر کاربری بناهای تاریخی، سازگاری تغییر کاربری صورت گرفته با شرایط تاریخی و فنی بنا و همچنین ایجاد نوعی اجماع نظر محلی برای این نوع تغییرات می باشد. لاله رمضانی و مهدیار نظام، در متن زیر، اقدام به تشریح استفادۀ مجدد سازگار از خانه باقری‌های گرگان و تبدیل آن به بوتیک هتل هفت پیکر ، نموده اند.

کنشگر و پژوهشگر میراث فرهنگی و تاریخ ایران گفت: سوداگران اموال تاریخی و فرهنگی به بهانه‌های پوچ و خیال انگیز یافتن گنج و در نبود نظارت مسئولان شهری و متولی اصلی آن، میراث فرهنگی برای سومین بار در یک سال گذشته به عرصه داراب‌گرد یورش برده‌اند.

وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گفت:‌ اموال عمومی فرش و غیرفرش، نفیس و غیر نفیس ندارد، بیت‌المال یک ریال هم اهمیت دارد باید پیدا شود و حفظ شود.