احسان بداغی، روزنامه‌نگار نوشت: در جیرفت برای ساخت مجتمع ورزشی مشغول شخم زدن یکی از مهمترین آثار باستانی تمدنی جهان هستند. حتی برخی از باستان‌شناسان معتقدند تمدن خفته ۴ هزار ساله در تپه کنار صندل⁩ می‌تواند به اندازه تمدن بین‌النهرین اهمیت داشته باشد. این بار در اقدامی تعجب برانگیز نه تنها حفاران غیر مجاز، بلکه دهیار روستای کنار صندل به بهانه احداث یک ورزشگاه اقدام به تخریب بخشی از این محوطه تاریخی با ارزش نموده است.اقدامی که به گفته مسئولین مربوطه برای بار دوم صورت گرفته است و چندی پیش نیز این دهیار اقدام به تسطیح و تخریب بخش‌هایی از این محوطه تاریخی کرده بود که حکم جلب وی توسط دستگاه قضائی صادر، اما با وساطت فرماندار سابق اجرایی نشده بود.این اقدام دهیار روستای کنار صندل در حالی صورت گرفته است که وی مدعی است که کار غیر قانونی انجام نداده و برای آغاز عملیات احداث این ورزشگاه مصوبه دارد و براساس این مصوبه اقدام کرده است.

هنوز دلیل قطعی به گل نشستن کشتی یونانی در سواحل جزیره کیش مشخص نشده است. این کشتی در تاریخ ۴ مرداد ۱۳۴۵ به دلایل نامشخص، در ساحل غربی جزیره کیش و نزدیک روستای باغو به گل نشست. از همان زمان بود که این جسم فولادی غول‌پیکر به عنوان یکی از جذاب‌ترین جاذبه‌های گردشگری کیش شناخته شد. برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که به دلیل تعلل در جلوگیری از نابودی و احیای این کشتی، نه تنها دیگر امیدی برای حفظ آن نیست بلکه برنامه‌ای نیز در این راستا تعریف نشده است؛‌ هرچند مدیران گردشگری جزیره کیش در تمام این مدت به توضیحات کلی در مورد آغاز مطالعات مربوط به احیای این کشتی اکتفا می‌کنند. علی حسنلو سرپرست معاونت گردشگری سازمان منطقه آزاد کیش با بیان اینکه فرسودگی شدید این کشتی در کنار شرایط طوفانی چند روز گذشته سبب تخریب بخش عمده‌ای از آن شد. وی با اشاره به جریحه دار شدن احساسات بسیاری از مردم و گردشگران از تخریب این کشتی، بیان کرد:‌ با این حال، باید بپذیریم که شرایط محیطی و موقعیت قرارگیری کشتی باعث استهلاک شدید سازه شده بود.

انتشار تصاویری وحشتناک از میزان شکاف و فرونشست زمین در محوطه نقش رستم و ایجاد شکافی بطول ۳۰۲ متر، باعث بروز نگرانی‌های زیادی شده است. محوطه نقش رستم دچار فروشُست (سستی زمین) و تاثیرپذیری از فرونشست‌های گسترده در دشت مرودشت شده و اطراف کعبه زرتشت هم رانش بر اثر سستی خاک این محدوده اتفاق افتاده است. درحالی که این محوطه تاریخی به تخت جمشید نزدیک بوده و تنها ۶ کیلومتر فاصله دارد. طبق گزارش‌های دریافتی، بنای کعبه زرتشت هم ترک خورده و حالا نگرانی کارشناسان میراث فرهنگی بابت «فروپاشی نقش رستم» است. لازم به توضیح است که دشت مرودشت جایی است که در آن برنج می‌کارند و عمق چاه‌ها تا ۳۰۰ متر هم رفته است. این برداشت بی‌رویه آب اتفاقات بدی را در آینده رقم خواهد زد.

ساماندهی مقبرةالشعرا (گورستان سرخاب، حظیرةالشعرا، حظیرةالقضاة) آغاز شده، ولی بخشی‌نگری به‌جای آینده‌نگری به این مجموعه باعث شده که محوطه‌سازی‌ها در حد تنها یک اثر تاریخی و فرهنگی محلی انجام شود. مقبره الشعرای تبریز از بی توجهی‌های گذشته کم صدمه ندید و امروز هم از بی سلیقگی‌ها در حال صدمه دیدن است. مجموعه فاخر تاریخی و فرهنگی «مقبرةالشعرا» تبریز مدفن بیش از ۴۰۰ شاعر بلندآوازه است که با داشتن قابلیت بین‌المللی برای جذب گردشگران به‌ویژه اهالی فرهنگ و ادب به‌علت گرفتار شدن در مدیریت جزیره‌ای برای سامان‌دهی در حد و قواره خود مطرح نشده است. کتاب نزهةالقلوب تألیف حمدالله مستوفی در سال ۷۴۰ هجری از این گورستان یاد کرده؛ همچنین در «تاریخ گزیدهٔ مستوفی» تألیف ۷۳۰ هجری نیز به مقبرةالشعرا اشاره شده‌است. به‌دلیل متروک‌شدن مقبرةالشعرا پس از زمین‌لرزه‌های سال‌های ۱۱۹۳ و ۱۱۹۴ هجری قمری و به دلیل مدفون شدن بسیاری از شاعران و عارفان بزرگ در این گورستان، در شهریور ۱۳۵۰ خورشیدی مسابقه‌ای برای طرح یک بنای یادبود در مقبرةالشعرا برگزار گردید و پیشنهاد «غلام‌رضا فرزان‌مهر» برگزیده شد و عملیات احداث بنای یادبود آغاز گردید. هم‌اکنون این بنای یادبود نماد مقبرةالشعرا و یکی از نماد‌های شهر تبریز محسوب می‌شود که متاسفانه ساماندهی و بازسازی آن با انواع کم مهری‌ها روبرو است.

شورای پنجم شهر شیراز تصویب کرد که برای حفاظت از حافظیه و آثار تاریخی موجود در اطراف آرامگاه حافظ مترو خط دو شیراز باید در یک کیلومتری آرامگاه حافظ متوقف شود و با احداث تراموا مسیر مترو تا آرامگاه حافظ امتداد یابد و به بافت تاریخی شیراز برسد. اما ادعا می‌شود که، در شورای ششم شهر شیراز اجرای این طرح از سر گرفته شده است. خط دو مترو شیراز بدون هیچ پشتوانه مطالعاتی و مصوبه شورای ترافیک استان درحالی تا یک کیلومتری حافظیه پیشروی کرده است که مدیرکل میراث‌فرهنگی استان فارس نه تنها در جریان این اجرای این پروژه نیست که خط دو مترو را در ۵۰۰ متری حافظیه از اساس تکذیب کرد. موضوعی که رییس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای پنجم شهر شیراز صحت آن را تایید می‌کند. مثلا در چنین وضعیتی صالحی امیری باید پاسخگو و پیگیر مسئله باشد.

فعالیت‌های خود را از سال ۱۳۷۵ شروع کرده است و در طول این سال‌ها بار‌ها از معدن شکایت شده و اداره میراث فرهنگی تذکرات لازمی را در این خصوص اعلام کرده است و با پیگیری‌های صورت گرفته و همکاری استانداری فارس فعالیت این معدن در سال ۱۳۹۵ متوقف شد و طی دو هفته اخیر این معدن مجدداً شروع به فعالیت کرده است که با پیگیری‌های انجام شده دستور توقیف آن صادر و در محاکم قضایی پیگیری شد. اخرین اخبار دریافتی حکایت از این دارد که معدن شهرداری مرودشت در کوه رحمت تخت‌جمشید بالاخره با دستور دادستان مرودشت پلمب شد. دادستان مرودشت اعلام کرد: در حال حاضر پروانه فعالیت معدن شهرداری مرودشت اعتبار ندارد و تا زمانی که شهرداری مرودشت مجوز‌های لازم را در اختیار نداشته باشد امکان بازگشایی و فعالیت معدنی در کوه رحمت را نخواهد داشت. لازم به توضیح است که این معدن سنگ در حریم درجه ۲ تخت جمشید، قرار گرفته، ۶۵ هکتار از حریم را تخریب نموده و باعث صدمه دیدین شدید منظر این منطقه تاریخی شده است.

محمدحسن سلیمانی از فعالان میراث‌فرهنگی قزوین مدعی شده است که در هنگام عبور از گذر صفویان، متوجه تخریب اندک آثار باقی‌مانده در خانهٔ منسوب به «عارف» در محله «پنبه‌ریسه» شدم. از این خانه که تا سه چهار سال پیش یکی دو اتاق باقی‌مانده بود، بعدازاین اتفاق، تنها بخشی کوچکی از یک زیرزمین مانده است. واکنش گسترده دوستداران میراث‌فرهنگی به این تصویر و شائبه تخریب اثر ملی، پاسخ مسئولان میراث‌فرهنگی شهر را در پی داشت و علیرضا خزائلی مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان قزوین با انتشار جوابیه‌ای در خبرگزاری «میراث آریا» این اقدامات را «فعالیت‌های عمرانی» در راستای مرمت و نوسازی خانه عارف عنوان و اظهار امیدواری کرد با اجرای موفق طرح ضمن حفظ این بنای تاریخی شاهد فعالیت فضایی دیگر برای ارائه خدمات به گردشگران باشیم. لازم به توضیح است که این اثر دوره قاجاری، در تاریخ ۱۹ مرداد ۱۳۸۴ با شمارهٔ ثبت ۱۲۹۰۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

محمدحسین ارسطو زاده مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خوزستان از اجرای طرح حفاظت اضطراری بنای تاریخی مال‌سیدی در شهرستان ایذه خبر داد. بنای مال‌سیدی، یک بنای تاریخی دوره قاجاری بوده که بر اثر گذر زمان دچار فرسایش شده و به‌دنبال انجام مطالعات حفاطتی و مرمتی پایگاه میراث فرهنگی آیاپیر ایذه روی این بنا، اجرای طرح حفاظت اضطراری آن توسط اداره‌کل میراث‌فرهنگی استان خوزستان آغاز شده و هم‌اکنون نیز ادامه دارد. کاروانسرای «مال‌سیدی» مربوط به سده‌های متاخر دوران‌های تاریخی پس از اسلام بوده و در شهرستان ایذه، بخش مرکزی، دهستان هلایجان، روستای مال سعیدی واقع شده و در تاریخ ۲۶ اسفند ۱۳۸۷ با شماره ثبت ۲۵۹۷۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

بنای تاریخی سلمان بابل که در مقطعی از تاریخ(جنگ بین الملل دوم ) به عنوان تجارت خانه روس در فعال بود اکنون بخشی از سقف این بنا فرو ریخته و سیلاب پیایی روزهای اخیر شمارش معکوسی بر فروپاشی این مکان تاریخی است. این بنا در ۲۹ تیرماه ۱۳۷۸ به شماره ۲۳۵۲ به ثبت ملی رسید. این بنا در زمان پهلوی دوم به عنوان مهد کودک مورد استفاده قرار می گرفت و به همین دلیل جزو املاک سازمان بهزیستی محسوب می شود.از طرف دیگر بهزیستی مازندران به خاطر مسائل حقوقی نمی تواند این بنا را به غیر از فعالیت های مجموعه خود استفاده کند و اختلاف نظر در نحوه کاربری، این بنای تاریخی را در آستانه فروپاشی قرار داده است.از طرف دیگر، اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بابل مدعی است که مجموعه میراث فرهنگی برای نجات این بنای تاریخی آماده هر نوع همکاری با بهزیستی است؟

شهاب طلایی شکری مدیرعامل صندوق توسعه و احیای اماکن تاریخی کشور روز پنجشنبه در جریان افتتاح دومین دفتر نمایندگی صندوق توسعه و احیا در استان قزوین بیان داشت که ۱۰۰ بنای تاریخی در کشور تا پایان سال با هدف توسعه کاربری‌های گردشگری به بخش خصوصی واگذار می‌شود.وی با بیان اینکه تا پایان سال باید هر ۲۰ روز یک افتتاحیه بنای تاریخی را در سطح کشور داشته باشیم، ادامه داد از ۵۴ مجموعه کاروانسرای ثبت جهانی در کشور، ۳۵ مورد متعلق به صندوق توسعه و احیا است که کاره ای مزایده برای واگذاری آن در دستور کار قرار دارد.هم اکنون ۴۰۰ میلیارد تومان برآورد اولیه صورت گرفته که البته این رقم نسبت به زمان تغییر خواهد کرد.

شهاب طلایی شکری مدیرعامل صندوق توسعه و احیای اماکن تاریخی در مراسم بهره برداری از خانه تاریخی صادقی اردبیل بیان داشت که امسال ۱۰۰ بنای تاریخی در کشور با رویکرد احیا، مرمت و بهره برداری به سرمایه گذاران بخش خصوصی با رویکرد توسعه فعالیت‌های اقتصادی در بخش گردشگری واگذار می‌شود. وی افزود که در استانی نظیر یزد ۳۶ هزار پلاک، شیراز ۳۵۰ هکتار بافت تاریخی و سایر استان‌ها نیز بافت‌های تاریخی باارزش شناسایی شده و احیا و مرمت آن‌ها مورد توجه قرار گرفته است. طلایی مدعی است که صندوق توسعه و احیای اماکن تاریخی تنها مرجع واگذاری بنا‌های تاریخی در کشور است که در یک مکانیزم مشخص و اولویت‌های تعیین شده این واگذاری‌ها انجام می‌شود تا بخشی از درآمد‌های این فعالیت به خود استان‌ها و کار‌های عمرانی اختصاص یابد. باید از این اقای مدیرعامل پرسید که اولا درآمد ناشی از اجاره این بنا‌ها مگر چقدر است که صرف بازسازی بتواند بشود. ثانیا مهیا سازی تاسیسات، خدمات پایه و زیربنایی برای بهره برداری تجاری از بنا‌های تاریخی (آب، فاضلاب، برق، گرمایش، سرمایش، مناسب سازی برای استفاده و اقامت احتمالی) بیشترین صدمه را به بنا‌های تاریخی می‌زند. ثالثا کدام بخش خصوصی پپه گلابی وجود دارد که برای چنین بنا‌هایی هزینه واقعی و غیر تف مال کند. نه خودت را گول بزن و نه دیگران را ساده فرض کن. خودتی اخوی. با قید فوریت درخواست ارایه مستندات و استاندارد‌های احیا و مرمت بنا‌های واگذار شده به بخش خصوصی را برای انتشار و اطلاع افکار عمومی داریم.

چهارشنبه‌سوری سال ۱۴۰۲ همراه با رویداد زشتی بود که دل هر ایرانی و صاحب تفکری را به درد می‌آورد. شلیک و پرتاپ ترقه‌ها و نارنجک های دست ساز به سمت ابنیه تاریخی و میراث‌های تمدنی کشور. تخریب کتیبه‌های هخامنشی در استان همدان (گنجنامه)، تخریب بدنه پل خواجو در اصفهان، صدمه به دیوار قلعه فلک‌الافلاک خرم‌آباد، آسیب به درب خانه فروغ فرخزاد]آسیب مقبرةالشعرای تبریز و غیره، بخشی از این رفتار ابلهانه و کودک صفتی برخی از شهروندان در شب چهارشنبه سوری بوده است. فرق نمی‌کند که این تخریب با چه هدف و نیتی صورت پذیرفته باشد (از بیان مخالفت تا بازی کودکانه یا سهو و کم اطلاعی)، آنچه که مهم است، تهاجم به میراث تمدنی یک کشور بوده که نیاز به بازاندیشی و تعریف راهکار‌های تشدید حفاظت و حتی اطلاع رسانی مکفی درخصوص جرم انگاری قانونی در این خصوص با ضمانت اجرایی کافی دارد.

تپه تاریخی «قمی‌آباد» در شهرری که سفال‌های پیش از تاریخی نیز در آن کشف شده است، با مجوز میراث فرهنگی با خاک یکسان شده و هیچ مسؤولی پاسخگو نیست. از ۸۸۱ اثری که در استان تهران تا سال ۱۴۰۱ ثبت ملی شده‌اند، ۱۱۹ تپه تاریخی ثبت ملی شده که از این تعداد تپه تنها یک تپه تعیین حریم شده است، چیزی حدود چند صدم درصد یعنی کمتر از یک درصد تپه‌ها! در خصوص تپه " قمی آباد"، بنا به اخبار واصله و جستجوی اینترنتی سال ۹۷ در این تپه با مجوز پژوهشکده باستان‌شناسی «گمانه‌زنی اضطراری» انجام شده. این گمانه‌زنی برای چه انجام شده و اضطرار آن چه بوده آن هم در ملک شخصی؟! در اخبار آبان سال ۹۷ آمده که این گمانه‌زنی منجر به کشف آثاری شد که به احتمال فراوان به دوران اوایل اسلامی خصوصا عصر سلجوقیان می‌رسد. معاون میراث فرهنگی استان تهران در واکنش به خبر نابودی تپه قمی‌آباد در ۲۴ دی ماه ۱۴۰۲گفته است: تپه تسطیح شده در خبر‌ها در مجاورت تپه قمی‌آباد شهرری قرار داشته و محوطه کاوش شده توسط باستان‌شناسان در تپه قمی‌آباد دست نخورده باقی مانده است. آیا این استدلال یعنی تپه کوچکتر در ملک شخصی با قدمت سلجوقی سالم مانده و تپه ۷ هزار ساله تخریب شده است؟

شهاب طلایی (مدیر عامل صندوق توسعه و احیا) در نشست خبری ضمن دفاع از عملکرد ۱۸ ساله صندوق، مدعی شد که ۱۹۲ شهر در ایران دارای بافت تاریخی هستند. ۱۰۷ بنا طی این سال‌ها واگذار گردیده و طی ۷ ماه اخیر برای ۳۶ بنا جذب سرمایه‌گذار شده که قرار است با حدود ۲۷۰ میلیارد تومان ورود کنند. ۴۰ بنای درحال بهره‌برداری را مشمول قوانین دوران کرونا کردیم و ۳۴ بنا نیز تعیین تکلیف شد. امسال نیز ۲۰ بنا را افتتاح خواهیم کرد. بنا بر الزام و تصویب قانون برنامه توسعه چهارم، صندوق احیا راه‌اندازی شد. از ۱۰۸ بنایی که تاکنون واگذار شده ۵۰ بنا در حال بهره‌برداری بوده و ۵۰ بنا نیز در حال مرمت است. طی این سال‌ها اصطحکاکاتی که با استان‌ها داشتیم مانعی برای پیشبرد کار‌ها شده بود. حتی در یکی از استان‌ها ۵ سال است که بنا به سرمایه‌گذاری که برنده مزایده بود، تحویل داده نشده است.

کشور آنقدر پول دار نیست که بی قید و شرط به هر باسرپا و بی سرپایی به اسم کارمند و کارشناس و مدیر حقوق ماهیانه بدهد و بعد شاهد تخریب و هزار درد باشد. ضرغامی با قید فوریت در خصوص این تخریب و اهمال باید پاسخگو باشد. باید بگوید که هزینه حفاظت و مرمت چهل ستون چقدر بوده؟ وضعیت نظارت انسانی بر این آثار تاریخی در قالب پیمانکاری بوده یا کارشناس مستقر. در هر دو حالت ، گزارشات تخریب ارایه شده است یا خیر؟ اگر شده، چرا پیگیری نشده است و اگر گزارش ارائه نشده، برای کارشناسان مربوطه یا پیمانکار ، باید اقدام به صدور شکایت کیفری نمود. منتظریم ضرغامی.

فعال میراث‌فرهنگی تصاویری از تعرض جویندگان گنج استودان‌ها در کوه‌های بخش درودزَن شهرستان مَرودَشت از تخریب و شکسته‌شدن آن‌ها خبر داد.

با اطلاع رسانی همسایه‌های این خانه تاریخی مبنی بر تخریب بخشی از این خانه به اداره میراث فرهنگی ، تیم کارشناسی اداره میراث فرهنگی در محل حضور پیدا کرد. با مشاهدات عینی و شواهد موجود رطوبت‌های ناشی از وجود آب در قسمت شوادان در قسمت زیر آوار خانه نجاتیان و همچنین اظهارات مالک مبنی بر اینکه شوادان این خانه چندین سالی است دچار آب‌گرفتگی شده ،می توان حدس زد که احتمال وقوع این موضوع ، آب‌گرفتگی‌های صورت گرفته در این محدوده بوده است. لازم به توضیح است که خانه نجاتیان اگرچه در فهرست آثار ملی ثبت نشده است اما از جمله خانه‌های تاریخی و فاخر بافت تاریخی به شمار می‌رود.

کاشی دزدی از سر درب‌ها، سرقت درب‌های قدیمی و سنگ قبر‌های بالای صد سال، کش رفتن شیر‌های سنگی قبور، کندن کتیبه‌ها و اجر‌ها و ...، امروزه بعنوان کاسبی بعضی‌ها در آمده است. عاملان، عموما با قیمت‌هایی چند ده میلیون تومانی، دست به تخریب آثار بار ارزش چند صد میلیاردی می‌زنند و با توجه به آشفته بازار حفاظت در وزارت میراث و گردشگری، بانکی از قانون ندارند. ضرغامی هم که چیزی نمی‌دونه مثلا؟ عزت، مردم رو ولش، جواب خدا رو چی می‌خوای بدی با این بی تخصصی ات.

یک دوستدار میراث فرهنگی با اشاره به اینکه تصاویر قدیمی از قلعه سلاسل شوشتر وجود دارد گفت: هدف ما این است که این قلعه را براساس همان عکس‌های قدیمی مرمت و بازسازی کنیم.

انتشار تصویری از برج تاریخی لاجیم در سوادکوه مازندران که یک درخت بر فراز برج هزار ساله روییده و گنبد ترک خورده دیده می‌شود در شبکه‌های اجتماعی بحث‌برانگیز شده است. برج لاجیم در شمار آثار زمان تسلط آل زیار بر طبرستان در فاصله سال‌های ۳۱۶ الی ۴۴۳ هجری قمری است. برج لاجیم حدود ۱۸ متر بلندی و بدنه‌ای مدور و استوانه‌شکل دارد.