شعار سال: در دل البرز که تکه‌ای از سرزمین پارس قدیم محسوب می‌شود، آثار تاریخی و طبیعی زیادی وجود دارد؛ آثاری زیبایی که دل هر مسافر و گردشگری را می‌رباید. با شروع سفرهای نوروزی به معرفی برخی از این جادبه‌ها می‌پردازیم.

‌امامزاده طاهر(ع) گنبد فیروزه‌ای به قدمت تاریخ صفوی

امامزاده طاهر(ع) از بناهای شاخص مذهبی در استان البرز و شهر کرج است، این بنا متعلق به دوره صفویه بوده و از زیارتگاه‌های مشهور این شهر به شمار می‌رود. امام‌زاده طاهر از نوادگان امام زین‌العابدین است و گذاری بر مزار اهل قبور آن حکایت از نشانی خانه ابدی بسیاری از مشاهیر فرهنگ و ادب سرزمینمان دارد؛ موضوعی که ویژگی‌های خاصی به این امامزاده بخشیده است. از بزرگراه کرج – قزوین که نزدیک بشوید، بعد از پل مهرویلا و در حریم شمالی راه‌آهن کرج – قزوین در کنار بزرگراه، گنبد فیروزه‌ای زیبای مربوط به صحن و سرای امام‌زاده طاهر از دور پیداست؛ گنبدی زیبا سر بر آسمان افراشته، بخشی از این بنا متعلق به دوره صفویه و بخش دیگرش مربوط به دوره معاصر است. آستان امامزاده طاهر(ع) در محوطه بسیار وسیعی واقع ‌شده و گورستان‌ مجاور آن سرای ابدی جمع زیادی از اهالی موسیقی، و نویسندگان و شاعران و افراد مهم و برجسته‌ای مانند غلامحسین بنان، احمد شاملو، هوشنگ گلشیری، جلال ذوالفنون، حسن گل نراقی، بدیعی و بسیاری از هنرمندان کشور است؛ هنرمندانی که کمتر کسی است که نام این هنرمندان را نشنیده باشد.

کاخ مروارید نگینی در صدف گردشگری کرج

کاخ مروارید یا همان کاخ شمس سکونتگاه شمس پهلوی دختر دوم رضاشاه پهلوی است که در منطقه خوش آب‌وهوای کرج یعنی مهرشهر واقع‌شده. این اثر ملی از جمله آثار معماری ارزنده‌ای است که طی سال‌های ۴۷ – ۱۳۴۵ هجری شمسی در زمینی به وسعت ۱۱۱ هکتار و با مساحتی حدود ۲۵۰۰ مترمربع احداث ‌شده است.

معماری کاخ مروارید متأثر از شیوه تفکر «فرانک لوید رایت» پرآوازه‌ترین معمار آمریکایی در نخستین دهه‌های قرن اخیر است و سازه اصلی و پلان کاخ به شکل سفره‌ماهی است که صدفی را در برگرفته است.

سایر فضاهای کاخ عبارتند از راهرو مارپیچ و بدون پله که به سمت طبقات فوقانی امتداد دارد، سالن پذیرایی، دفتر مخصوص شمس، سالن سینما، سالن بیلیارد، آشپزخانه، اتاق‌های خواب، محل نگهداری پرندگان، استخر شنا، حمام و سرویس‌های بهداشتی. تمامی فضاهای معماری در زیر سقفی با فرم حلزونی و با نورگیرهای متعدد و به شکل دانه‌های مروارید اجرا شده است.

در ضلع شمالی کاخ و در محوطه بیرونی دریاچه نیز به شکل باله‌های سفره‌ماهی طراحی و اجرا شده است که قابلیت قایق‌سواری را داراست. در واقع دریاچه نیز نمادی از آبزیان بوده و شنا کردن سفره‌ماهی و صدف را تجسم می‌کند.

محوطه ازبکی

یکی از محوطه‌های باستانی ارزشمند تاریخی فلات ایران واقع در شهرستان نظرآباد از شهرستان‌های استان البرز واقع شده است. ازبکی محوطه باستانی گسترده‌ای است که از یک تپه بلند مرکزی به ارتفاع ۲۶ متر از سطح زمین‌های اطراف و تعدادی تپه کوتاه تشکیل شده است که ارتفاع بلندترین آن‌ها از چند متر تجاوز نمی‌کند. برای این محوطه باستانی می‌توان وسعتی برابر صد هکتار به ابعاد یک کیلومتر در یک کیلومتر در نظر گرفت.

محوطه باستانی ازبکی در زمین‌های کشاورزی روستا واقع شده است. بخش‌هایی از این محوطه باستانی نه هزار ساله را کارشناسان مرکز باستان شناسی ایران در سال ۱۳۴۸خورشیدی مورد شناسایی قرار داده‌اند. محوطه ازبکی در اواسط هزاره دوم پیش از میلاد به شهر بزرگی تبدیل شد. در مرکز این شهر و بر روی بقایای باستانی و پیش از تاریخ، تپه‌ای در ارتفاع ۱۲۰۰ متر ارتفاع از سطه دریا و با ۲۶ متر از سطح زمین‌های همجوار، قلعه‌ای به وسعت تقریبی ۲۲۰۰ متر مربع با حصاری عظیم به عرض هفت متر ساخته شد. از این تاریخ تا پایان عصر پادشاهی مادها سه قلعه دیگر بر روی ویرانه‌های نخستین قلعه بر پا شد که آخرین آن‌ها دژ مادی با وسعتی بالغ بر ۹۰۰ متر مربع است. این تپه که خود کهن‌دژ این محوطه باستانی است به تپه ازبکی معروف است.

کاروانسرای شاه‌عباسی یادگاری از دوره قاجار

کاروانسرای شاه‌عباسی کرج که از آن به‌عنوان تنها کاروانسرای درون‌شهری کشور یاد می‌شود، بازتابی از تاریخ دوره صفویه است و زمانی شاهراه ارتباطی شرق به غرب کشور بود. این اثر یادگاری از دوره صفویه است که معماری آن شبیه به دیگر کاروانسراهای این دوره است. مساحت کل بنا سه هزار و ۶۰۰ مترمربع و مساحت حیاط مرکزی آن ۹۰۰ مترمربع است. کاروانسرای شاه‌عباسی احتمالاً در دوره پادشاهی شاه سلیمان صفوی بین سال‌های ۱۰۷۸ تا ۱۱۰۹ هجری قمری بناشده است.

این کاروانسرا در ابتدا به‌عنوان پناهگاهی برای استراحت کاروانیان بوده که در اواخر دوره قاجاریه تعمیرات جزئی در بنا ایجاد شده و از آن به‌عنوان مدرسه برزگران استفاده می‌شده است. کاروانسرای شاه‌عباسی، در سمت جنوب شرقی میدان توحید و تقاطع خیابان شهدای محراب و قدس کرج در خیابان قدس یا همان میدان شاه‌عباسی معروف واقع‌ شده است.

گفتنی است کاروانسرای تاریخی و گردشگری شاه‌عباسی با داشتن تالارهای پذیرایی، رستوران، سفره‌خانه، چایخانه، شربت‌خانه و قهوه‌خانه سنتی با ارائه غذاهای اصیل ایرانی و فرنگی در محیطی سنتی همراه با بازارچه صنایع‌دستی و سوغات محلات مختلف میزبان شهروندان و گردشگران است.

کاخ ناصری

در سینه کش البرز مرکزی آن جا که دمای تابستانی آن به زحمت از 15 درجه سانتی گراد می گذرد دهکده کوهستانی شهرستانک دامن کشیده است.جایی که ناصرالدین شاه قاجار، خوش گذران ترین شاه ایران از طبیعت بکر آن غافل نمانده و قصر تابستانی خود را در آن ساخته است مطمئنا جایی است باصفا.

روستای شهرستانک یکی از مهم ترین روستاهای جاده چالوس است که در یک دره سرسبز واقع شده دره ای که باغ های میوه و کوچه باغ های آن روح انسان را تازه می کند.

درانتهای دره شهرستانک یک عمارت یه نام ناصری وجود دارد که منصوب به ناصرالدین شاه است. گفته می شود این مکان تفرجگاه شاه بوده است. عمارت در جایی واقع شده که هوای فوق العاده مطبوعی دارد. بوی هیزم سوخته آغل گوسفندان، خاک باران خورده و بوی زنده طبیعت در آن حس می شود.

عمارت ناصری در مکانی واقع شده که محل تلاقی این سه مسیر است. بنای کاخ در میان شیارکوه با مناظر طبیعی بسیار زیبا در کنار رودخانه قرار گرفته است. ساخت بنای این کاخ در سال 1295 هجری قمری به دستور ناصرالدین شاه در دره "گل کیله" شهرستانک آغاز شد و تا سال 1298 ادامه داشت.

این کاخ از دو بخش مجزا تشکیل شده است مجموعه بیرونی این عمارت درواقع حیاطی به شکل مستطیل است که در چهار تراز طراحی شده ، ورودی شاه در تراز اول است و ساختمان دیوان خانه در تراز چهارم و در دو طبقه احداث و داخل آن به وسیله کاغذ دیواری های الوان و گچ بری هایی در سقف تزیین شده است.

بخش حرمسرا نیز مشتمل برفضاهایی است که گرداگرد حیاط ساخته شده این دو حیاط به لحاظ وجود شیب در دو تراز با اختلاف سطح سه متر طراحی و ساخته شده است. در کنار کاخ شهرستانک قطعه سنگ بسیار بزرگی وجود دارد که ظاهرا زمان استراحت ناصرالدین شاه در کاخ از صخره مشرف بر کاخ جدا و بدون ایجاد خسارتی در کنار کاخ مستقر شده است.

قلعه صمصام

قلعه صمصام یکی از آثار تاریخی ارزشمند در شهرستان کرج است که کنار رودخانه‌ کرج ساخته‌شده است. درگذشته این قلعه از موقعیت واهمیت استراتژیکی برخوردار بوده است. قلعه با مساحت ۱۱۲۲ مترمربع از یک حیاط مرکزی و چهار برج باشکوه تشکیل‌شده و تعدادی اتاق نیز در سالهای بعد از ساخت به آن اضافه شده است. امروزه بخشهای زیادی از این اثر تاریخی تخروب شده که با تلاش مجموعه میراث فرهنگی در حال مرمت است. باید گفت قلعه صمصام با نمای آجری و سنگی معماری منحصربه‌فردی دارد. معماری قلعه همچون طرح دژهای جلگه‌ای چهارگوش است. با برج‌های مدور در گوشه‌ها که جز استحکامات نظامی قلعه به شمار می آمد و امروزه تنها دو برج از آن‌ها باقی‌مانده است.

خانه مصدق

خانه دکتر محمد مصدق با قدمت دوره قاجاریه در شهرستان ساوجبلاغ، روستای احمدآباد قرار دارد.این خانه در جنوب روستای احمدآباد در داخل زمینی که در اصل ملک مادری دکتر مصدق بود، درون حصاری چینه‌ای که با کاه‌گل روکش شده بود ساخته شد.

این خانه تاریخی دارای یک درب اصلی در شمال و یک درب فرعی کوچک در غرب است. درب اصلی شامل دو لنگه درب فلزی بزرگ می‌شود.

این خانه به طور کلی از ذو بخش ساختمان مسکونی و حیاط وسیع که دور تا دور آن را احاطه کرده تشکیل شده است.

خانه دکتر مصدق بنای آجری ساده‌ای است با پلان مستطیل شکل در دو طبقه. بام آن نیز به صورت شیروانی فلزی است که چند دودکش آجری در میان آن قرار دارد.

در طبقه اول این خانه چهار اتاق و پنج قسمت دیگر شامل ایوان، فضای تقسیم کننده، سرویس بهداشتی، کفش کن، و انبار وجود دارد.

به طور کلی وضعیت ظاهری خانه دکتر مصدق یادآورکوشک های ساده دوران قاجار است. مشخصه‌هایی چون مصالح آجری، تزئینات محدود و مختصر، ایوان‌ها و ستون‌های چهارگوش، اتاق‌های ساده، درها و پنجره‌های چوبی و بام شیروانی دلیلی بر این ادعا هستند. در یکی از اتاق‌های این خانه خودرو وزارتی دکتر محمد مصدق نگهداری می‌شده است.دکتر مصدق در دوره ششم مجلس شورای ملی به مجلس راه یافت و پس از پایان این دوره به علت دخالت دولت در انتخابات مجلس، از سیاست کناره گرفت و در این خانه سکنی گزید.

خانه آیت الله طالقانی

خانه مرحوم آیت الله طالقانی در مرکز روستای گلیرد طالقان (ضلع شمال شرق مسجد و در ضلع غربی حمام روستا )واقع شده و شامل اجزای مختلف خانه های ایرانی است.

این خانه متشکل از حیاط میانی، فضای مسکونی زمستانی و تابستانی و حیاط شمالی است. واقعیت این است فضایی دنج و آرام با چشم اندازهای زیبا و رویایی با دیوارهای قطور و گِلین و تناسباتی انسانی، فضایی برای خلوت آسایش، عبادت و تفکردر این خانه خلق کرده است. بدون شک این فضا حاصل اندیشه هنرمندی است که می دانسته است برای چه کسی در کجا و به چه منظوری ساختمان می سازد. این بنا تحت شماره ثبت 2009 سال 1377 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

روستای بَرَغان

کافی است سیزده کیلومتر از کرج دور شوید تا به روستای برغان برسید برای رسیدن به برغان دو مسیر وجود دارد؛ یا از کرج – رجایی شهر، جاده آتشگاه به سمت این روستا بروید و یا از بزرگراه کرج – قزوین پس از کردان به سمت برغان بروید. بافت این روستا قدیمی بوده، دارای باغ‌های بسیاری است که در تمام فصول سال به‌ویژه بهار و تابستان می‌تواند پذیرای گردشگران باشد. حسینیه اعظم با تعزیه قدیمی که در ایام محرم در آن برگزار می‌شود از آثار بی‌نظیر و میراث گرانبهای این روستای گردشگری است.

پل تاریخی برغان، چنار کهن مسجد جامع، درخت پیر سپیدارک و تپه باستانی قلعه کش کلاً در برغان جای گرفته‌اند. بازار برغان هم در زمره قدیمی‌ترین بازارهای استان است که در گذشته مرکز تجارت محصولات کشاورزی، پنبه و نظایر آن بوده است. در سفر به برغان خرید آلوی برغان را فراموش نکنید؛ هرچند گردو، عسل، توت، گوجه برغان و لبنیات هم از سوغات معروف این منطقه هستند. لازم به ذکر است که این روستا جزء روستاهای هدف گردشگری کشور است.

سد امیرکبیر؛ مکمل زیبایی‌های جاده چالوس

سد امیرکبیر که به سد کرج نیز شهرت دارد، در جاده چالوس و در محدوده استان البرز قرار دارد و مکمل زیبایی‌های جاده چالوس است؛ ضمن اینکه قرار گرفتن در کنار این سد، چشم‌اندازی رو به آب و آسمان به بیننده می‌دهد، رودخانه کرج پس از طی مسافتی به سد امیرکبیر (سد کرج) می‌رسد که وجود این سد، زیبایی‌های رودخانه کرج را دوچندان می‌کند، سد امیرکبیر که یکی از بزرگ‌ترین سدهاست، بر روی این رودخانه ساخته شد و مسافرانی که در جاده چالوس تردد می‌کنند، این سد را نیز در طی مسیر خود می‌بینند.

سد امیرکبیر در شمال شهر کرج و در حدود ۲۵ کیلومتری محور کرج به چالوس واقع‌شده است و دریاچه این سد، یکی از مهم‌ترین مراکز طبیعی پرورش ماهی است. این سد یکی از بزرگ‌ترین سدهای کشور است و در کنار جنبه‌های فنی، یکی از جاذبه‌های گردشگری البرز و کشور محسوب می‌شود؛ وجود رودخانه، آسمان، دریاچه، کوه‌های بلند و جاده پرپیچ‌وخم چالوس نیز بر زیبایی‌های اطراف سد امیرکبیر می‌افزاید و منظره را دل‌انگیزتر می‌کنند.

طبیعت زیبا و چشم‌انداز زیبای سد کرج، به‌ویژه سطح درخشان دریاچه آن، علاقه‌مندان فراوانی را به‌سوی خود جذب می‌کند و آسمان نیز با آن رنگ زیبای خود در همه ساعت‌های شبانه‌روز، از مواردی است که زیبایی‌های محیط این سد را دوچندان می‌کند.

لذت اسکی روی برف در دیزین

اما گردشگرانی که البرز را مقصد نهایی خود انتخاب می‌کنند در یک روز هم می‌توانند از سرسبزی جاده چالوس بهره‌مند شوند و هم می‌توانند در کویر اشتهارد شبی پرستاره را سپری کنند.اما برخی که به ورزش‌های زمستانی علاقه‌مند هستند با حضور در پیست اسکی دیزین می‌توانند لذت اسکی روی برف را تجربه کنند؛ در واقع می‌توان ادعا کرد استان البرز استانی چهارفصل است.

پیست اسکی دیزین در ۱۲۳ کیلومتری شهرستان کرج و ۷۰ کیلومتری روستای زیبای ولایت‌رود واقع‌ شده است. وجود پیست دیزین و کوه‌ها و دشت‌های زیبا باعث شده است که روستای ولایت‌رود یکی از روستاهای هدف گردشگری استان البرز باشد.

پیست دیزین در سال ۱۳۴۸ تأسیس شد و در شمار پیست‌های معروف جهان قرار دارد. دیزین اولین پیست در ایران است که از طرف فدراسیون جهانی اسکی مورد تأیید برای برگزاری مسابقات رسمی قرار گرفت و به‌عنوان پیست بین‌المللی شناخته شد.

پیست دیزین دارای سه مسیر تله‌کابین، دو تله سیژ، ۲۳ پیست اسکی و هفت تله‌اسکی بشقابی و تله‌اسکی چکشی و پیست چمن است که در فصول مختلف سال پذیرای علاقه‌مندان به اسکی و سایر ورزش‌های تابستانی و زمستانی است.

البرز؛ سرزمین دریاچه و آبشارهای ناشناخته

استان البرز دارای دریاچه و آبشارهای بسیار زیادی از جمله آبشار سیرود، آبشار سنج، آبشار کرکبود، آبشار خور و دریاچه سد طالقان است.

آبشار سیرود

روستای سیرود در شمال غربی شهرستان ساوجبلاغ در ارتفاع دو هزار و۲۵۰ متری از سطح دریا و در کنار رودخانه‌ای دائمی و زیبا هم نام روستا واقع‌شده است. این رودخانه در جهت شمال، جنوب از کوه‌های پلنگ‌دره و اخرک سرچشمه گرفته؛ به‌طوری‌که شاخه‌هایی از این رودها در برخی قسمت‌ها به‌صورت آبشارهای کوچک دیده می‌شود که منظره بسیار زیبایی به وجود آورده است.

آبشار سنج

روستای سنج از توابع ساوجبلاغ در ارتفاع دو هزار و ۸۰۰ متری از سطح دریا در منطقه‌ای کوهستانی واقع ‌شده است. ارتفاع این آبشار حدود ۱۵ متر است که بالای روستا و در دل دره‌ای زیبا جریان دارد.

آبشار کرکبود

این آبشار بسیار مهم و مشهور ایران، در منطقه طالقان، شمال آبادی کرکبود ۱۱۵ کیلومتری کرج قرار دارد، با پیمودن مسیری طولانی از کرج به‌ طرف زیاران و شهرک طالقان، ازآنجا به روستای کرکبود می‌رسیم، آبشار کرکبود ۲۰ متر ارتفاع دارد.

آبشار خور

آبشار خور در شمال کرج و حدود ۳۵ کیلومتری جاده چالوس قرار دارد. ارتفاع این آبشار حدود ۶۰ متر است و آب آن با وجود کم‌حجم بودن با شدت فراوان بر روی تخته‌سنگ‌های پایین اصابت می‌کند و صدای سمفونی زیبای آن انرژی مضاعفی را در دل بازدیدکنندگان جای می‌دهد.

«یخ مراد» غاری با قندیل‌های یخی

زیبایی بکر غار یخ مراد استان البرز که در جاده چالوس واقع ‌شده، در انتظار گام‌های مسافران و گردشگران نوروزی است و مسافران و گردشگران با آمدن به این غار، از تماشای زیبایی‌های داخل و خارج آن بهره‌مند می‌شوند.

غار یخ مراد در حوالی روستای آزادبر و روستای کهنه‌ده در منطقه گچسر و جاده چالوس در استان البرز واقع‌ شده و فاصله این غار از تهران در حدود ۶۵ کیلومتر است، دریچه ورودی این غار در ارتفاعات کوه‌های منطقه واقع‌ شده است و مسیر غار به‌صورت کلی، شیب‌دار و رو به پایین است.

ارتفاع این غار از سطح دریا حدود دو هزار و ۶۴۰ متر است؛ ضمن اینکه دهانه غار یخ مراد، سه متر پهنا و هشت متر ارتفاع دارد؛ در ماه‌های اسفند و فروردین، قندیل‌های بسیار زیبای غار در بهترین وضعیت به سر می‌برند و گردشگران با حضور در غار در زمان‌های یاد شده، تصویری بسیار به‌یادماندنی از یک غار زیبا را مشاهده می‌کنند.

کویر اشتهارد

کویر اشتهارد یا قشلاق حسین خانی (به کویر قارپوزآباد هم شناخته می شود) در شمال شهرستان اشتهارد و جنوب شرقی مهرشهر کرج در استان البرز قرار دارد. طول کویر ۶۰ کیلومتر و عرض آن در حدود ۲۰ کیلومتر است. در نقطه مرکزی کویر دق زیبایی قرار دارد و در حاشیه دق ارتفاعات و گنبدهای نمکی زیبایی که از رنگ های متنوعی تشکیل شده اند، وجود دارد. گنبدهای نمکی حاشیه این کویر متاسفانه برای استخراج نمک به شدت مورد تخریب قرار گرفته اند اما مناظر کویر از فراز این ارتفاعات بسیار زیبا و دل انگیز است.

مدیر کل میراث فرهنگی البرز با اشاره به جاذبه های متنوع گردشگری استان اظهار کرد: البرز استانی با جاذبه های تاریخی و طبیعی فراوان است که بسیاری از مردم حتی ساکنان این استان نیز از وجود آنها بی خبر هستند.

البرز استانی با جاذبه‌های گردشگری ناشناخته

حجت الاسلام فخرالدین صابری ادامه داد: این ناشناخته ماندن جاذبه ها باعث شده البرز به استانی گذری برای مسافران 14 استان کشور تبدیل شود.

وی افزود: هرچند طی سال های گذشته اقدامات مناسبی برای شناساندن این جاذبه ها به گردشگران صورت گرفته، ولی هنوز کافی نیست و باید در این خصوص برنامه ریزی های جدی تری صورت داد.

این مسئول توضیح داد: برای اینکه بتوانیم انگیزه شب مانی مسافران برای شب مانی در البرز را افزایش دهیم در مرحله اول باید زیرساخت های مناسب گردشگری از جمله هتل، مراکز اقامتی ارزان، امکانات رفاهی و ... مناسبی را برای گردشگران ایجاد کنیم.

مدیرکل میراث فرهنگی البرز ابراز کرد: در کنار این، باید ازطریق رسانه ها به ویژه صدا و سیما اطلاع رسانی کافی درباره جاذبه های مختلف این استان انجام شود تا مردم در تعطیلات به جای این که بار خود را به مقصد سایر استان ها ببندند در البرز بمانند و از جاذبه های آن دیدن کنند.

توزیع نقشه‌های گردشگری در البرز

حجت الاسلام صابری با اشاره به برخی اقدامات صورت گرفته برای نوروز امسال اظهار کرد: با توجه به اینکه البرز برای نوروز 97 به عنوان استان هدف گردشگری معرفی شده، معاونت گردشگری میراث فرهنگی برنامه های ویژه ای برای معرفی جاذبه‌های استان دارد.

وی ادامه داد: انتشار و توزیع نقشه گردشگری استان و نقشه‌های تفکیکی گردشگری شهرستان‌ها برای اطلاع رسانی بهتر از نقاط دیدنی استان یکی ازبرنامه‌های این معاونت است.

وی افزود: علاوه براین، مرحله تدوین اطلس جامع گردشگری استان نیز به پایان رسیده و امیدواریم به زودی وارد فرایند چاپ شود.

این مسئول در ادامه به برگزاری تورهای البرزگردی اشاره کرد و گفت: با هماهنگی‌های به عمل آمده ، قرار است امسال بیش از40 تور البرزگردی برای مسافران و شهروندان علاقه مند به جاذبه‌های استان برگزار شود.

مدیرکل میراث فرهنگی البرز توضیح داد: این تورهای یک روزه رایگان است و هیچ هزینه‌ای از مسافران دریافت نمی‌شود.

حجت الاسلام صابری ابراز کرد: بدون شک برگزاری این تورها نقش به سزایی در شناساندن برخی از جاذبه‌های گردشگری استان که حتی البرز نشینان نیز از وجود آنها اطلاع ندارند، خواهد داشت.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری ایسنا، تاریخ 29 اسفند 96، کد مطلب: 96122915715: www.isna.ir