شعار سال :هر سال رقمی حدود ۳۰ درصد کل منابع حاصل از صادرات نفت و گاز کشور به صندوق توسعه ملی می‌رود. چندی پیش یک موسسه بین‌المللی، موجودی این صندوق را بالغ بر 100 میلیارد دلار تخمین زده بود. این در حالی است که بنا به دلایلی چند، اطلاعات به روز دارای صندوق در دست نیست.

دیروز نیز مقام معظم رهبری بنا به درخواست رئیس جمهور و جهت مقابله با بیماری کرونا با تخصص یک میلیارد یورو از دارایی صندوق به بودجه مقابله با این بلای شوم موافقت نمود. در اوایل سال گذشته نیز، پاسخ رهبری به درخواست رئیس جمهوری برای برداشت از صندوق توسعه ملی با هدف جبران بخشی از خسارات سیل مثبت بود. در آن متن، رهبری با ذکر شروطی با این موضوع موافقت کرده بود. از جمله اینکه دولت ابتدا از ۵ درصد مقرر در بودجه عمومی کشور برای جبران خسارت حوادث غیرمترقبه، جابه‌جایی در ردیف‌های بودجه عمرانی و بیمه‌ها و تسهیلات بانکی استفاده کند و بعد در آینده در صورت نیاز استفاده از منابع صندوق توسعه ملی هم مورد تایید است.

روزنامه هفت صبح در سال گذشته، گزارشی در خصوص میزان ذخیره در صندوق توسعه ملی و سوابق استفاده از آن تهیه نمود که آن گزارش با تغییراتی چند و توجه به به روز شدگی، توسط پایگاه تحلیلی خبری شعار سال ، بازنشر شده است.

 ماهیت صندوق توسعه ملی چیست و در چه شرایطی می‌توان از آن برداشت کرد؟ صندوق توسعه ملی در حقیقت شکل تغییریافته ، ساختاری بنام حساب ذخیره ارزی است . در سال ۸۷ ، با تصویب هیات وزیران دولت نهم حساب ذخیره ارزی منحل شد و کمی بعد در قالب برنامه پنجم توسعه صندوق توسعه ملی متولد شد. هدف صندوق توسعه ملی بر طبق اساسنامه آن «تبدیل بخشی از عواید ناشی از فروش نفت و گاز و میعانات گازی و فرآورده‌های نفتی به ثروت‌های ماندگار، مولد و سرمایه‌های زاینده اقتصادی و نیز حفظ سهم نسل‌های آینده از منابع نفت و گاز و فرآورده‌های نفتی» است.
بنابراین ورودی این صندوق کاملا مشخص است. هر سال رقمی حدود ۳۰ درصد کل منابع صادرات نفت و گاز کشور به این صندوق می‌رود. معمولا هم سال‌به‌سال ۳ درصد به این سهم افزوده می‌شود؛ البته منهای سال 98 که با توجه به شرایط خاص کشور این سهم ۲۰ درصد تعیین شد.

 چطور می‌شود از صندوق توسعه ملی برداشت کرد؟ استفاده از منابع صندوق توسعه ملی با تصویب مجلس شورای اسلامی صورت می‌گیرد؛ مگر در موارد فوری که با دستور رهبری هم می‌توان از آن برداشت کرد. رئیس هیات امنای این صندوق هم رئیس جمهور است و دبیر آن رئیس سازمان برنامه و بودجه که در حال حاضر محمدباقر نوبخت است.

اعضای دیگر هیات امنای این صندوق هم عبارتند از وزرای اقتصاد، تعاون و نفت به اضافه رئیس‌کل بانک مرکزی و دادستان کل کشور. به این فهرست البته دو نفر از نماینده‌های کمیسیون‌های اقتصادی، برنامه و بودجه و محاسبات مجلس را هم باید اضافه کنید؛ به علاوه رئیس اتاق تعاون ایران که البته حق رای ندارد.

از منابع صندوق توسعه ملی برای پرداخت تسهیلات به بخش‌های خصوصی، تعاونی، بنگاه‌های اقتصادی متعلق به نهادهای عمومی و غیردولتی استفاده می‌شود. تسهیلات پرداختی به این شیوه رقم کمی هم نیست. مثلا در سال‌های ۹۴ و ۹۵ روی مرز ۳ میلیارد دلار بود.

یا سه سال پیش رهبری مجوز برداشت ۴ میلیارد دلار برای تقویت بنیه نظامی و دفاعی کشور و اختصاص به صداوسیما و مقابله با ریزگردها را داد. در شهریورماه ۹۷ صندوق توسعه ملی در گزارشی اعلام کرد از بدو تاسیس این صندوق تا آن زمان بیش از ۷۰ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار از این صندوق برداشته صورت گرفته است؛ برای سه هدف: وام ارزی، پرداخت به دولت و سپرده‌گذاری ارزی.

صندوق توسعه ملی چقدر پول دارد؟ این آمار هیچ وقت به‌طور رسمی اعلام نشده اما گمانه‌زنی‌هایی در این مورد وجود دارد. به‌طور مثال برخی از منابع، موجودی صندوق توسعه ملی ایران را بالغ بر 100 میلیارد دلار تخمین می زنند. این رقم احتمالا خیلی دور از واقعیت هم نیست چون بین سال‌های ۹۴ تا ۹۵ بعضی مسئولان کشور دارایی این صندوق را ۸۰ میلیارد دلار گزارش کرده بودند. با این حساب ایران بین کشورهایی که صندوق ثروت حاکمیتی دارند جایگاه قابل اعتنایی دارد. ما از کشورهایی مثل روسیه بالاتر می‌ایستیم و فاصله زیادی با آمریکا نداریم.

ناگفته نماند که موجودی صندوق ما با کشورهایی مثل نروژی و چین که به ترتیب ۹۸۹ میلیارد دلار و ۹۴۱ میلیارد دلار موجودی دارند قابل مقایسه نیست. طبق رتبه‌بندی موسسه ثروت حاکمیتی موجودی صندوق توسعه ملی ما در بین ۸۵ صندوق جهان در رتبه ۱۶ قرار داشته و در سطح منطقه، در رتبه سه قرار دارد. البته بعضی کشورها در این فهرست بیش از یک صندوق دارند.

پیش‌بینی صندوق بین‌المللی پول از میزان ذخیره ارزی ایران

بنابر پیش‌بینی صندوق بین‌المللی پول، ذخایر ارزی ایران در سال ۲۰۱۹ علی‌رغم تحریم‌های آمریکا همچنان بالای ۱۰۰ میلیارد دلار باقی خواهد ماند.

صندوق بین‌المللی پول در جدیدترین گزارش خود موسوم به «چشم‌انداز اقتصادی منطقه خاورمیانه، شمال آفریقا و آسیای مرکزی» اعلام کرد ذخایر ارزی ایران در پایان سال ۲۰۱۸ به ۱۰۸.۳ میلیارد دلار رسیده است. ذخایر ارزی ایران در سال پیش از آن ۱۱۱.۷ میلیارد دلار گزارش شده بود.

بر اساس پیش‌بینی این صندوق، علی‌رغم تمامی تلاش‌های آمریکا برای اعمال فشار حداکثری به اقتصاد ایران، ذخایر ارزی ایران در سال ۲۰۱۹ همچنان بالای ۱۰۰ میلیارد دلار باقی خواهد ماند و ایران رتبه سوم خود در منطقه را از نظر میزان ذخایر ارزی حفظ خواهد کرد.

صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی کرده است ذخایر ارزی ایران در سال ۲۰۱۹ به ۱۰۳.۲ میلیارد دلار برسد.

شعار سال،با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه دنیای اقتصاد،تاریخ انتشار:13اردیبهشت1398،کد خبر:3521457،donya-e-eqtesad.com

شعار سال،با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از پایگاه خبری راه پرداخت،تاریخ انتشار:31فروردین1398،کد خبر:140200،way2pay.ir