شعار سال:اصفهان، نصف جهان، پایتخت فرهنگی دنیای اسلام، شهره دنیا، افتخار ایران و... همین جا توقف کنید و به این آمار توجه کنید: دومین شهر ایران به لحاظ آلودگی هوا، یکی از خشک‌ترین مناطق ایران و دارای زاینده‌رود و گاوخونی خشک شده است. کدام یک اکنون توصیف مناسب‌تری برای اصفهان است؟ اگر تعارف را کنار بگذاریم و واقعیت‌ها را ببینیم آن‌گاه می‌توانیم به‌دنبال چاره درد باشیم. اصفهان امروزه سرشار از درد است. درد تیشه‌هایی که به درختانش می‌خورد و درد مکیدن خون اصفهان، یعنی زاینده‌رود توسط پمپاژها، چاه‌ها و صنایع ریز و درشت. اصفهان که زمانی زاینده‌رودش شهرت جهانی داشت و ساعاتی سرکردن در کنارش افتخار جهانیان بود و به قاب عکس‌هایشان می‌نشست، اکنون کم‌رمق شده است. خشک‌سالی امان اصفهان را بریده است. لشکر ریزگردها نیز آماده حمله‌ای بی‌امان هستند. با این اوصاف اصفهان در خطر است. خطری که به‌خاطر مدیریت نادرست ما انسان‌هاست. عملکرد زشتی که قهر طبیعت را باعث شده است.
 
اکنون کارشناسان عواملی چون کم‌بارشی، بالا بودن میانگین دما نسبت به‌مدت نرمال و افزایش میزان تبخیر سطحی را سبب تشدید شرایط خشک‌سالی و ایجاد گردوغبار در اصفهان می‌دانند. وزش باد باعث فعال شدن کانون‌های گردوغبار و به‌وجود آمدن تندباد و بارش گِل در آسمان شهر اصفهان شد. بارش گِل خسارتی بالغ‌بر ۲۱۸میلیارد تومان را به بخش گلخانه‌ها و اراضی کشاورزی وارد کرد.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان ضمن اعلام این مطلب به ایران گفت: در پاییز و زمستان سال گذشته و فروردین امسال ناپایداری‌های جوی به‌گونه‌ای بود که بارش قابل‌قبولی را شاهد نبودیم، به‌طوری‌که فروردین امسال تندباد‌هایی داشتیم و سامانه‌های جوی فاقد رطوبت انرژی خود را به‌صورت باد تخلیه کرد و باعث شد تا در برخی از مناطق اصفهان شاهد بارش باران گل باشیم.
 
منصور شیشه‌فروش با بیان این‌که در این مدت به‌سبب شکل‌گیری نامناسب الگو‌های جوی، افزایش ارتفاع در لایه‌های میانی جو نسبت به حالت نرمال و عدم‌تغذیه کافی سامانه‌های جوی شاهد کاهش چشمگیر فعالیت سامانه جوی روی استان بودیم، افزود: طی بررسی به‌عمل آمده در ۱۰سال گذشته منتهی به امسال، ۸۰درصد مناطق استان با شرایط کم‌آبی و خشک‌سالی مواجه بوده است. از ابتدای فروردین‌ماه سال‌جاری تاکنون به‌علت وجود پدیده خشک‌سالی گردوغبار‌های ناشی از آن فقط ۱۵روز هوای سالم در اصفهان وجود داشته است.
 
وی خشک‌سالی زاینده‌رود، رها شدن اراضی زراعی و عدم‌تأمین آب کافی را سه عامل عمده ایجاد چنین پدیده‌ای عنوان کرد و اظهار داشت: این سه عامل باعث ایجاد کانون‌های محلی گردوغبار و خیزش آن به‌صورت تندباد در طی چند روز گذشته شده که نتیجه آن بارش گل بوده است.
 
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان شرایط کم‌بارشی، بالا بودن میانگین دما نسبت به مدت نرمال، افزایش میزان تبخیر سطحی، کاهش پوشش برف و کاهش رطوبت خاک را سبب تشدید شرایط خشک‌سالی و گردوغبار دانست و گفت: میانگین بارش‌ها در بالادست ۳۵درصد نسبت به میانگین بلندمدت کاهش داشته و میانگین بارش‌ها در شهر اصفهان نیز ۳۰درصد کاهش داشته است، درحالی‌که دمای هوا دو درجه افزایش یافته و وزش باد رطوبت خاک را برده است، بنابراین کانون‌های گردوغبار داخلی فعال شده‌اند.
 
یک‌میلیون و ۹۰هزار هکتار وسعت کانون فرسایش بادی در اصفهان
 
این مسئول مساحت بیابان‌های موجود در استان اصفهان را سه‌میلیون و ۲۰۰هزار هکتار عنوان و خاطرنشان کرد: ۱۶کانون بحران فرسایش بادی با یک‌میلیون و ۹۰هزار هکتار وسعت در استان شناسایی شده است. طرح‌های مختلفی برای مقابله با بیابان‌زایی و فرسایش بادی در مناطق مختلف استان اجرا می‌شود؛ ازجمله کاشت انواع گیاهان دست‌کاشت در ۳۰۷هکتار از اراضی نائین، آران و بیدگل، کاشان، خور و بیابانک، اصفهان، برخوار و نطنز، مالچ‌پاشی در ۳۰هزار هکتار از عرصه‌های بیابانی و...، دوهزار هکتار نهال‌کاری، اجرای ۶۰پروژه بیابان‌زدایی با ۲۸میلیارد تومان اعتبار، سه‌هزار و ۲۵۰هکتار مدیریت رواناب‌ها، کاشت هشت‌هزار هکتار جنگل دست‌کاشت، سه‌هزار هکتار آبیاری سنواتی، احداث ۶۰۰هکتار بادشکن زنده با کشت گیاهان و درختان اطراف مزارع با هدف کنترل فرسایش بادی است.
 
خسارات بی‌شمار ناشی از وقوع گردوغبار‌ها
 
وی وقوع خسارات ناشی از این گردوغبار‌ها را تنها محدود به اراضی کشاورزی و تأسیسات شهری ندانست و بیان کرد: گرد وغبار و تندباد‌های ناشی از کانون‌های ایجاد شده از آن نه تنها به اراضی زراعی و برخی تأسیسات شهری خسارت وارد کرده، بلکه در ماه فروردین سال‌جاری باعث ایجاد چندین حادثه تصادف زنجیره‌ای در جاده‌ها به‌علت عدم دید کافی رانندگان شده است.
 
شیشه‌فروش با اشاره به این‌که بررسی کارشناسی وقوع پدیده گردوغبار روی استان طی پنج‌سال گذشته نشان می‌دهد و مناطق جنوب سمنان، شمال‌شرق و شرق اصفهان از مناطق فعال گردوغبار محسوب می‌شوند، تصریح کرد: چهار کویر هم مرز ازجمله مرنجاب با استان‌های اطراف، کانون این گردوغبار‌ها هستند. همچنین کانون‌های گردوغبار از خارج از کشور را نیز شاهد هستیم که از آن جمله می‌توان به کانون‌های گردوغباری اشاره کرد  که از سوی کشور‌های عربستان و عراق در ۲۸ و ۲۹ اسفندماه سال۹۹ به‌سمت اصفهان آمدند که ابتدا با شدت به‌سمت استان‌های جنوبی و از آن‌جا به‌سمت اصفهان حرکت کرده‌اند.
 
۱۶هزار هکتار بیابان‌زدایی سالانه باید در اصفهان انجام شود
 
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان با بیان این‌که هر سال باید ۱۶هزار هکتار بیابان‌زدایی در استان انجام شود، خواستار تخصیص ۲۰۰میلیارد تومان اعتبار به استان برای اجرای این طرح‌ها از سوی سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور شد و عنوان کرد: همچنین برای آبخیزداری، کنترل رواناب‌ها، جلوگیری از سیل و نشست آب‌های زیرزمینی نیز نیاز به بودجه‌ای بالغ‌بر ۱۰۰میلیارد تومان است. امیدواریم با تأمین این اعتبارات از فرونشست آب‌های زیرزمینی جلوگیری کنیم.
 
مهاجرت ۵۷هزار بال فلامینگو از اصفهان
 
وی همچنین به خشکی رودخانه زاینده‌رود اشاره و تصریح کرد: بیش از ۱۵۰هزار هکتار از مزارع به‌خاطر خشکی زاینده‌رود کشت نشده که باعث افزایش گردوغبار می‌شود. همچنین یکی دیگر از کانون‌های گردوغبار تالاب گاوخونی است که تنها چهار درصد آب دارد و می‌تواند شش استان را تحت‌تأثیر قرار دهد. این تالاب منحصر‌به‌فرد در سال‌های قبل از کم‌آبی سالانه میزبان ۵۷هزار فلامینگو بود که درحال‌حاضر اثری از آن‌ها نیست.
 
اصفهان در بیم ملخ‌های صحرای عربستان
 
شیشه‌فروش حجم کنونی سد زاینده‌رود را ۲۵۰میلیون مترمکعب اعلام کرد و گفت: حجم سد زاینده‌رود نسبت به بلندمدت ۷۰درصد کاهش داشته و درحال‌حاضر ۲۰درصد سد آب دارد. امیدواریم در سال جدید شاهد بارش‌های خوب و بهبود وضعیت سد زاینده‌رود باشیم.
 
این مسئول یکی دیگر از ضرر‌های تشکیل کانون‌های گردوغبار ناشی از خشک‌سالی را طغیان آفت‌های نباتی و هجوم ملخ‌ها خواند و گفت: در حال حاضر آماده مبارزه با آفت‌های نباتی در ۲۸هزار هکتار از اراضی کاشت گندم و غلات هستیم. ضمن آن‌که می‌دانید با افزایش دما و بروز کم‌آبی هجوم ملخ‌های بومی و صحرایی به اراضی کشاورزی دور از ذهن نیست. ملخ‌های بومی خساراتی را به اراضی وارد نمی‌کنند، اما بیم ورود ملخ‌های صحرایی از سوی کشور عربستان که از سمت جنوب به اصفهان وارد می‌شوند ما را بر آن داشته تا تمام نیرو‌ها را برای مبارزه با این آفت درحال آماده‌باش کامل نگه‌داریم.

 
شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه سبزینه ، تاریخ انتشار: 4 اردیبهشت1400، کدخبر: 94967 ،www.sabzineh.org