شعارسال :کارنامه تجارت ماسک در سال ۱۳۹۹ نشان می‌دهد ایران در این بازار هم برنده بوده و هم بازنده؛ از یک‌سو بخش زیادی از ماسک مصرفی در داخل کشور، تولید داخل بوده و در مقابل تنها ۱.۱ میلیون دلار ماسک تولید ایران به ۱۲ کشور صادر شده است. نکته منفی در کارنامه تجارت ماسک این است که پارسال ۳۴.۸ میلیون دلار ماسک وارد ایران شده که ۷۹درصد آن‌ها ساخت چین بوده است. آمار‌ها نشان می‌دهد چین که منشأ ویروس کرونا بوده، حالا در تجارت ماسک، دست‌کم در بازار ایران، دست برتر را دارد.

نتیجه یک تحقیق اتاق تهران نشان می‌دهد: در سال ۱۳۹۹ در مجموع ایران ۶۳ تن ماسک تنفسی را به ارزش تقریبی ۱.۱ میلیون دلار به ۱۲ کشور، صادر کرده و در مقابل ۴۸۵ تن از این کالا به ارزش تقریبی ۳۴.۸ میلیون دلار از ۱۴ کشور، وارد ایران شده است. به این ترتیب تراز بازرگانی ایران در تجارت ماسک تنفسی صورت در سال ۱۳۹۹ با کسری ۳۳.۷ میلیون دلاری مواجه شده است.

معمای افت صادرات ماسک
 ایران که در مواجهه با ویروس کرونا خسارت‌های زیاد مالی و جانی را تحمل کرده، به سبب تحریم‌ها تلاش داشته تا بخش قابل توجه نیاز خود در جنگ با کووید-۱۹ را داخلی‌سازی کند در نتیجه در این دوره حتی از صادرات اقلام پیشگیری و درمان ویروس کرونا جلوگیری شده است. آمار‌ها نشان می‌دهد: بیش از ۹۹درصد از ارزش صادرات ماسک ایران تا تیرماه ۱۳۹۹ صورت گرفته، زیرا دولت در ۲۰ تیرماه پارسال صادرات ماسک را ممنوع اعلام کرد. نکته جالب اینکه با وجود ممنوعیت صادرات، در آمار‌های رسمی میزان صادرات ماسک در طول دوره شهریور تا پایان دی ۹۹ بیش از ۵۶.۹ هزار دلار ماسک ایرانی صادر شده است. راز این معما را باید در طبقه‌بندی تعرفه‌های گمرکی جست‌وجو کرد.

* زیرا ماسک تحت کد‌های ۶۳۰۷۹۰۱۰ و ۹۰۲۰۰۰۰۰ تعرفه در کتاب مقررات صادرات و واردات و تحت عناوین ماسک مخصوص جراحان و سایر وسایل تنفسی و ماسک گاز، طبقه‌بندی می‌شود که سهم تعرفه ۶۳۰۷۹۰۱۰ در صادرات و واردات ماسک در سال ۱۳۹۹ به‌ترتیب ۵۷.۲ و ۴۸.۳درصد و سهم تعرفه ۹۰۲۰۰۰۰۰ هم به‌ترتیب ۴۲.۸ و ۵۱.۷درصد برآورد شده است.

تاجران ماسک ۹۹
در میان مقاصد صادرات ماسک ایرانی، بیشترین صادرات به ۲ کشور کویت و عراق با مجموع سهم از ارزش ۸۲درصد و بیشترین واردات هم از کشور چین با سهم ۷۹درصدی از ارزش واردات، صورت گرفته است. البته برخی کشور‌ها مانند ارمنستان، ایتالیا و افغانستان هم جزو مبادی واردات و هم در فهرست مقاصد صادراتی ایران برای ماسک تنفسی قرار دارند. براساس اعلام اتاق تهران، ماسک تنفسی دارای پتانسیل ارزآوری بالایی است و میانگین قیمت صادرات ماسک تنفسی در سال گذشته ۱۸ دلار در هر کیلوگرم بوده که ۵۹ برابر میانگین قیمت صادرات بدون نفت خام ایران است. با این حال به دلیل ممنوعیت صادرات، امکان صادرات از تیرماه سال گذشته و امکان ارزآوری از محل صادرات ماسک به‌شدت افت کرده و به صفر رسیده است. میانگین قیمت صادرات ماسک تحت تعرفه فصل ۶۳ در سال گذشته ۱۴ دلار در هر کیلوگرم و تحت تعرفه فصل ۹۰ حدود ۳۰ دلار در هر کیلوگرم یعنی دوبرابر تعرفه مشابه در فصل ۶۳ برآورد می‌شود درحالی‌که میانگین قیمت واردات ماسک تنفسی در سال گذشته ۷۲ دلار در هر کیلوگرم بوده که تقریباً ۴ برابر میانگین صادرات ماسک ایران است.

بالاترین بهای ماسک وارداتی در سال ۱۳۹۹ مربوط به ماسک‌های وارداتی از آلمان با قیمت۲۵۰ دلار در هر کیلوگرم و بالاترین بهای ماسک صادراتی ایران متعلق به صادرات به ایتالیا و با قیمت ۷۵.۳ دلار در هر کیلوگرم بوده است. به‌نظر می‌رسد درصورت آزادسازی صادرات ماسک البته مشروط به توان مقابله با ویروس کرونا در داخل و فروکش کردن میزان مبتلایان، دولت می‌تواند مجوز لازم را بدهد که این مهم به ارزآوری کمک خواهد کرد.

 

 

شعارسال؛ با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته ازسایت همشهری، تاریخ انتشار: ۱۸ اردیبهشت ۱۴۰۰، کدخبر: ۵۹۹۵۳۷، www.hamshahrionline.ir