شعار سال : شبکه چهارم سیما در صبح جمعه(25 اسفند 1396) در حال پخش مستند بررسی سانحه هوایی( قسمت مربوط به سقوط هواپیمای شرکت پارتن ایر) بود. تحلیل واقعه سقوط در این مستند،تاکید بر استفاده از قطعات یدکی تقلبی در تعمیر هواپیمای ساقط شده داشت. مستند اشاره می کرد که تامین قطعات هواپیما در ایالات متحده از بازار سالیانه 45 میلیارد دلاری برخوردار است. تحقیقات و بررسی های پلیس و سیستم قضایی نشان می داد که در خود ایالات متحده،حدود 30 درصد قطعات یدکی هواپیمای موجود در بازار، تقلبی است. در واقع، یا فرآیندهای استاندارد در روند تولید قطعات یدکی هواپیما رعایت نشده و یا قطعات مستعمل را تغییر شکل داده و با ظاهری تمییز و نو، بجای قطعات یدکی آکبند، وارد بازار کرده اند.

این داستان در مرحله بعدی، حواس نویسنده را به بازار قطعات یدکی خودرو در داخل کشور جلب نمود. بازاری که با این حد از نظارت در آن، بشکل رسمی عنوان می شود که حداقل 20 درصد قطعات یدکی موجود در بازار تقلبی است. این در حالی که مسلما شهروندان با تجربه ای که از بازار قطعات یدکی خودرو دارند، اذعان می کنند که اعداد و ارقام مربوط به حضور قطعات یدکی تقلبی، می تواند بیشتر از موارد ادعا شده باشد.

پرده سوم داستان به بحث تحریم و شیوه تامین قطعات یدکی هواپیماهای داخلی می پردازد. در حال حاضر با واقعیت زمین گیر شدگی حدود 150 پرنده(برخی آمار، رقم را در حدود 130 عدد بیان داشته اند) با سرمایه خوابیده شده ای در حدود 4 میلیارد دلار ، مواجه هستیم. پیگیری مسیرهای تامین قطعات یدکی هواپیما نیز نشان از شایعات و واقعیاتی نظیر حضور دلالان بین المللی ، اجازه ورود قطعات دست دوم و مستعمل به داخل کشور ، ورود قطعات کم کیفیت (به اصطلاح چینی)، استفاده از واسطه های خرید در سایر کشورها، فعالیت مستقیم شرکت های هواپیمایی در خارج از کشور ، شایعه تامین قطعات توسط دلالان اسرائیلی ، تولید داخل برخی از ملزومات و قطعات ، خرید مستقیم از کارخانجات سازنده در موقعیت های زمانی خاص و غیره دارد.

از نظر شیوه تعمیر هواپیما نیز، شرکت های هواپیمایی عموما از سه روش تعمیر با استفاده از توانمندی ها و امکات خود شرکت ، تعمییر با استفاده از امکانات سایر شرکت های هواپیمایی داخلی، تعمییر در خارج از کشور،استفاده می کنند.

سوال مشخص ما این است که: با این حجم از محدودیت ها و درصد بالای احتمال وقوع تقلب ، فرآیند بازرسی و شناسایی قطعات مورد استفاده در تعمییر هواپیماها و تامین امنیت در این حوزه چگونه است و چه تضمینی برای فعالیت صحیح وجود دارد؟

با توجه به وظایف حاکمیتی سازمان هواپیمایی کشوری ، بنظر می رسد که چنین فرآیند کنترلی باید توسط سازمان هواپیمایی کشوری انجام شود،اما بگذارید خیلی ساده بگوییم که پیش خودمان، از این کار مطمئن نیستم ،چرا که با حجم بالای ادعا روبرو بوده و واقعا راست آزمایی آنها دشوار می باشد. گزارش تاییدی و روشنگری نیز توسط سازمان های متولی ارایه نمی شود. گویا با نوعی محیط ساکت (به هر دلیل ممکن)، روبرو هی باشیم. ادامه بررسی های ما نشان می دهد که :

- ادعا شده است که بیمه ایران دارای خدمات بیمه تجهیزات و لوازم یدکی شرکت های هواپیمایی ( Spare Parts) است (بیمه تجهیزات و لوازم یدکی شرکت های هواپیماییبه منظوربیمهکردن انواع تجهیزات مربوط به بدنه هواپیما شامل موتور(در هنگامی که بر روی هواپیما نصب نباشد)،قطعات یدکی دستگاه های زمینی و تجهیزات در کارگاه ها در هنگامی که در انبار بوده و یا در حال حمل و نقل باشند مورد استفاده قرار می گیرد و تولیدکنندگان، مالکان،بهره برداران و یا در اختیار دارندگان لوازم و قطعات یدکی هواپیما به اینبیمهنامه نیاز دارند).

- ادعا شده است که سازمان هواپیمایی دارای نظارت کافی بر روی فرآیند تامین قطعات و تایید اصالت قطعات یدکی مورد استفاده است.

- ادعا شده است که شرکت ها و افراد تامین کننده قطعات، دارای کد رهگیری و تضمین کننده اصالت قطعه هستند.

- ............... .

امیدواریم روابط عمومی شرکت هواپیمایی کشوری ، توضیحات لازم برای شفافیت در این خصوص و افزایش اعتماد عمومی به اصالت قطعات مورد استفاده را بشکلی شایسته به رسانه های تخصصی ارایه دهد.هرچند تجربه به ما ثابت کرده است که، چنین دقت عملی در روابط عمومی سازمان هواپیمایی کشوری وجود نداشته و حتی در صورت ارایه پاسخ ، زمان زیادی از انتشار اخبار مربوطه گذشته است.

گزارش اختصاصی پایگاه تحلیلی خبری شعار سال