شعارسال: «العبد یدبر و الله یقدر؛ خدا تقدیر کرد ما نیز تدبیر می‌کنیم. تدبیر ما این است که دانشگاه فرهنگیان نباید باشد و تقدیر ما این بود که در راس این دانشگاه قرار بگیریم.» این گفته‌های مهر محمدی سرپرست سابق دانشگاه فرهنگیان است؛ کسی که در تاریخ دانشگاه‌های کشور رکورد سرپرستی ۵۰ ماهه یک دانشگاه را در دست دارد. دانشگاه فرهنگیان تا همین چند وقت پیش رنگ ریاست دانشگاه را به طور رسمی ندیده بود و مجبورا به جای سرپرستی ۶ ماهه مهر محمدی که طبق قانون مصوب شده بود، او را سه چهار سالی در سایه نیمه ابهام ریاست دانشگاه دید.

مرگ تدریجی دانشگاهی به اسم فرهنگیان!

همین لنگ در هوایی برای سکان کشتی‌ای که قرار بود از روز بنا اول نیروی انسانی آموزش و پروش کشور را تامین کند، مسیر‌های پر و پیچ و خمی را رغم زد. رکورد بی‌سابقه‌ای که امروز گریبان حوزه‌های مختلف آموزشی، پژوهشی و دانشجویی این دانشگاه را گرفته، جبراً نتیجه‌ی همین فضا است. سیاست‌های اتخاذ شده دو سه سال گذشته در جذب دانشجو و عدم استخدام آن‌ها در سیستم آموزشی کشور کمر این دانشگاه را خم کرده است. از دوندگی برای شرکت در آزمون استخدامی تا اما و اگر‌های استخدام در آموزش و پرورش؛ نفس امید دانشجویانی که روزی قرار است معلمان این مرز و بوم باشند سخت گرفته است. معوقات ورودی‌های ۹۳ و ۹۴ یک و سال اندی با تاخیر پرداخت شد آن هم در شرایطی که یک، یک ریالی در جیب دانشجو معلمان نمی‌رفت. ماده ۲۸ نیز در این گیر و دار آمد تا نیروی انسانی را تامین کند، اما از فارغ التحصیلان رشته‌ها و دانشگاه‌های دیگر؛ آن هم با گذراندن دوره‌ای کوتاه‌تر از چهار سال تحصیل آکادمیک در دانشگاه فرهنگیان؛ که خب حواشی خودش را به همراه داشت!

این روز‌ها عده‌ای معتقدند دانشگاه فرهنگیان در پروژه نامحسوس نابودسازی مشکوکی قرار گرفته است و این حقیقتی است که ما از زبان اعضای هیات علمی آن نیز شنیده‌ایم. طبق بررسی‌های انجام شده، مدرسان دانشگاه فرهنگیان در هنگام تبدیل به عضو هیات علمی در اواخر سال ۱۳۹۳ با قوانین ساختگی و مضحک بیشتر پایه‌های خود را از دست دادند و علت این تنزل از طرف مدیر دانشگاه؛ کمبود بودجه و نداشتن بودجه کافی در دانشگاه عنوان شد.

خداحافظی ۴۰۰ هزار معلم تا ۱۴۰۰

با وجود همه این شرایط گل آخر، خبری بود که در روز‌های پایانی سال ۹۶ منتشر شد «خدا حافظی ۴۰۰ هزار معلم از آموزش و پرورش تا چهار سال آینده» با این تفاسیر باید گفت: آموزش‌وپرورش در سال‌های پیش رو با معضل بازنشستگی معلمان و بحران کمبود نیروی انسانی مواجه خواهد شد و از مهر ۹۷ با سه سال شدن هنرستان‌ها کمبود نیروی انسانی در این بخش به شکل ویژه‌تری محسوس خواهد بود.

در روز‌های اخیر نیز سید محمد بطحایی وزیر آموزش‌وپرورش در نامه‌ای به معاون اول رئیس‌جمهور زنگ خطر بازنشستگی نیرو و کمبود معلم در آموزش‌وپرورش را نواخت. او در این نامه اعلام کرد: با عنایت به اینکه در طول سال‌های ۱۳۶۶ تا ۱۳۷۲ بیش از ۳۸۰ هزار نفر براساس مجوز‌های سازمان اداری و استخدامی به عنوان معلم در وزارت آموزش وپرورش استخدام شده‌اند، پدیده بازنشستگی بیش از ۳۷۰ هزارنفر از کارکنان آموزشی طی پنج سال پیش رو (۱۳۶۷ الی ۱۴۰۰) ادامه فعالیت بزرگترین دستگاه اجرایی کشور را به طورجدّی مورد تهدید قرار می‌دهد. براساس منابع آماری موثق درحالی که تعداد دانش‌آموزان کشور از ۱۴ میلیون نفر در سال ۱۳۹۷ به ۱۵.۵ میلیون نفر در سال ۱۴۰۱ افزایش می‌یابد، تعدادکارکنان آموزشی وزارت آموزش و پرورش با خروج بازنشستگان از ۷۵۸ هزار نفر در سال ۱۳۹۷ به ۴۲۸ هزار نفر در سال ۱۴۰۱ کاهش خواهد یافت که این تعداد فقط ۵۵ درصد نیاز این وزارتخانه را تأمین خواهد کرد.

برای بررسی کمبود نیروی شدید در آموزش و پرورش ابتدا باید بررسی کنیم چه عواملی باعث این اتفاق شده‌اند. به همین خاطر باید فلش بکی به عقب بزنیم یعنی به دوره وزارت آقای فانی. کسی که در طول دوره مدیریت خود معتقد به کاهش معلم بود و می‌گفت: می‌توان با ۷۰۰ هزار نیرو آموزش و پرورش را اداره کرد و ۲۵۰ تا ۳۰۰ هزار نیروی اضافی در آموزش و پرورش هستند. اما حالا این وزارتخانه از کمبود معلم خبر می‌دهد که زنگ خطر آن از مهر ۹۷ به صدا در می‌آید.

دانشگاه فرهنگیان با نقطه مطلوب خیلی فاصله دارد

حجت الاسلام علیرضا سلیمی عضو هیئت رئیسه کمیسیون آموزش مجلس در همین خصوص به خبرنگار ما می‌گوید: دانشگاه فرهنگیان پتانسیل سرمایه گذاری دارد چرا که می‌تواند جای خالی معلمی که سال‌ها در این شغل کار بلد شده، معلمان تازه نفسی را وارد کند که در یک چارچوب اصولی برای این شغل تربیت شده‌اند. متاسفانه امروز شاهد هستیم که برخی مسئولان کار کردن برای آموزش و پرورش را هزینه می‌دانند در صورتی که اگر برای این حوزه هزینه نشود بعدا تبدیل به خسارت خواهد شد.

عضو هیئت رئیسه کمیسیون آموزش با اشاره به اینکه وجود نیرو‌های کارآزموده در سیستم آموزش و پرورش می‌تواند نجات بخش باشد بیان داشت: اگر افرادی وارد آموزش و پرورش کنیم که در تراز افراد کارآزموده نباشند، نسل آینده ما با بحران مواجه خواهد شد.

وی خاطر نشان کرد: در شرایط فعلی ما قادر به تامین نیروی انسانی مورد نیاز آموزش و پرورش نیستیم. دانشگاه فرهنگیان به معنای واقعی باید دانشگاهی برای کادرسازی و نیروسازی آموزش و پرورش باشد. اما امروز این دانشگاه با نقطه مطلوبی که باید در آن باشد فاصله دارد.

یک پروژه برای نابودسازی...

بهمن ۹۱ اولین ورودی‌ها وارد این دانشگاه شدند که با جذب ۲۱ هزار و ۷۰۰ نفر کار دانشگاه آغاز شد. ۲۴ شهریور ۹۲ و ورود مهر محمدی به دانشگاه سالی بود با وجود روی کار آمدن دولت جدید هنوز خط و مشی دولت قبل در دانشگاه فرهنگیان حاکم بود و وی نتوانست مخالفت صریح خود را در جذب دانشجوعنوان کند به همین خاطر ۱۷ هزار نفر دیگر جذب شدند.

شروع سال ۹۳ اما، شروع ریزشی در ساختار این دانشگاه بود. خیلی از معاونین و پس ازآن‌ها مدیر کل‌ها از صافی مهر محمدی رد شدند و برای همیشه از این دانشگاه رفتند آن هم به این دلیل اینکه موضعشان در جذب دانشجو با سرپرست دانشگاه همسویی نداشت. حالا نوبت به پشتیبانی وزیر آموزش و پرورش رسیده بود. طبق گفته کسانی که جز بیرون شدگان این دانشگاه هستند آقای فانی وزیر سابق آموزش و پرورش صراحتا در جلسه‌ای خصوصی به مهر محمدی گفته بود دیگر نمی‌گذارم جذب دانشجو به این راحتی‌ها باشد چرا که بودجه کافی برای معوقات دانشجو‌های ۱۸ ساله و تحصیل چهارساله آن‌ها را نداریم!

از بد ماجرا همان سال فانی در گفت: وگویی تلویزیونی کمبود ۴۰ هزار نفری نیروی انسانی را لو داد و موجب شد با وجود مخالفت‌های از پیش ساخته شده برای کسر کردن میزان جذب دانشجو، ۱۲ هزار و ۵۰۰ نفر دیگر جذب دانشگاه شوند. در همان روز‌ها بود که خبر مخافت شورای عالی انقلاب فرهنگی با به ریاست رسیدن مهر محمدی عنوان شد. حجت الاسلام محمدیان و رحیم پور ازغدی از جمله مخالفان سرسخت او بودند و یکی ازدلایل طولانی شدن مدت سرپرستی مهرمحمدی شاید همین مخالفت‌های سفت و سخت باشد چرا که طبق قانون بازه زمانی سرپرستی دانشگاه بین سه تا شش ماه است و مهر محمدی تا امروز بیش از سه سال است که سرپرست مانده!

ماده ۲۸ و دیگر هیچ

سال ۹۴ و در کمال ناباوری طبق دستور سرپرست این دانشگاه و ماده ۲۸ دانشجویان فارغ التحصیل مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد رشته‌های دیگر با یک آزمون ورودی جذب این دانشگاه می‌شوند. ماده ۲۸ در واقع دور زدن اساسنامه دانشگاه فرهنگیان است. ماجرای این ماده از این قرار است، در مواردی که دانشگاه فرهنگیان بعضی رشته‌های خاص را ندارد و آن رشته مورد نیاز مملکت و آموزش و پرورش است مثل رشته‌های فنی، به دانشگاه اجازه داده می‌شود تعداد محدودی از فارغ التحصیلان دانشگاه‌های دیگر را برای آموزش مهارت معلمی جذب کند. در این بین سرپرست دانشگاه سعی دارد جذب دانشجو از طریق کنکور و ورود جوانانی در رنج سنی ۱۸ سال را کاهش و در مقابل فارغ التحصیلان حدودا ۳۰ ساله را آماده و بدون صرف هزینه بیشتر برای تربیتشان وارد بدنه آموزش و پرورش کند.

دانشگاه فرهنگیان در سال ۹۶ داوطلبان کنکور را شوکه کرد. تغییر یکباره شرایط سنی برای تحصیل در این دانشگاه و نحوه پذیرش، برنامه خیلی از داوطبین را برهم زد که با واکنش‌های مختلفی مواجه شد و سر آخر حذف شد. چرا که تا پیش از این شرط سنی برای پذیرش ۲۲ سال بود، اما برای سال ۹۶ با دو سال تقلیل به پیشواز دانشجویان رفت.

آموزش و پرورش با کمبود معلم دست و پنجه نرم می‌کند

مازیار کوچکی مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه فرهنگیان پردیس حکیم فردوسی نیز در خصوص مشکلات این روز‌های دانشگاه فرهنگیان به خبرنگار گفت: آموزش و پرورش در آینده نه چندان دور با مشکل کمبود معلم دست و پنجه نرم خواهد کرد از طرفی هم خروجی دانشگاه فرهنگیان تا حدی نیست که این کمبود‌ها برطرف شود. به طور مثال در پردیس ما سال گذشته ۱۷۰ نفر پذیرش شدند و اگر همین میزان پذیرش را در واحد‌های دیگر دانشگاه فرهنگیان در نظر بگیریم؛ کفاف جای خالی ۴۰۰ هزار معلم بازنشسته را که تا سال ۱۴۰۰ از آموزش و پرورش خداحافظی خواهند کرد نخواهد داد.

وی با اشاره به اینکه زیرساخت‌های دانشگاه فرهنگیان گنجایش افزایش میزان پذیرش دانشجو را ندارد خاطرنشان کرد: امکاناتی که برای دانشجویان دانشگاه فرهنگیان در نظر گرفته شده به حدی نیست که زیرساخت‌های این دانشگاه اجازه دهند دانشجوی بیشتری وارد آن شود؛ چرا که این دانشگاه در حال حاضر از پس تامین امکانات لازم برای دانشجویان برنمی آید.

کوچکی در خصوص ماده ۲۸ و جذب معلم از رشته‌ها و فارغ التحصیلان دانشگاه‌های دیگر گفت: شخصا معتقدم پذیرش معلم و تربیت آن باید در یک مجموعه اختصاصی زیر نظر آموزش و پرورش صورت گیرد، اما، چون آموزش و پرورش تحت مضیقه است، از ماده ۲۸ نیز برای جذب معلم استفاده میکند. از طرفی به نفع آموزش و پرورش نیز هست چرا که هزین‌های که باید۴ سال برای تربیت یک دانشجو معلم صرف کند، از دانشگاه دیگر بدون صرف این هزینه جذب میکند.

مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه فرهنگیان پردیس حکیم فردوسی ادامه داد:، اما به نظرمی رسد معلمان ماده ۲۸، چون در مسیر فرایند تربیت دانشجو معلم نبودهاند شاید نتوانند مهارت‌های لازم را برای معلم شدن در دوره کوتاه مدتی که میگذرانند کسب کنند.

وی با اشاره به سیاست گذاری وزیر سابق آموزش و پرورش آقای فانی خاطر نشان کرد: در زمان وزارت ایشان هر سال شاهد کاهش جذب دانشجو در دانشگاه فرهنگیان بودیم چرا که آقای فانی معتقد بود با همین تعداد معلم کار آموزش و پرورش راه میافتد، هر چند ایشان بر این باور معتقد بود، اما امروز در دوره اقای بطحایی شاهد بودیم قصد داشتند قانونی را تصویب کنند که ۴ سال تحصیل دانشجو معلمان جزو سابقه کاری آن‌ها محسوب نشود تا آن‌ها ۴ سال بیشتر کار کنند که قیل و قال زیادی سر همین ماجرا پیش آمد. این نشان می‌دهد آن‌ها نیز به کمبود معلم پی برده‌اند.

کوچکی در پایان سخنان خود گفت: از همه مسئولینی که دستی در کار دارند خواهشمندیم به کمک دانشگاه فرهنگیان بشتابند چرا که آموزش و پرورش بیمار است و ریشه اصلی بسیاری از مشکلات که امروز در جامعه شاهد آن هستیم نشات گرفته از همین بیماری است.

در آخر...

اینکه سرانجام این دانشگاه به کجا ختم می‌شود مثل سرپرستی چهار ساله مهر محمدی میان زمین و آسمان معلق مانده است. معلمانی که قرار بود در این دانشگاه برای تعلیم و تربیت فرزندان کشور، رشد و نمو پیدا کنند حالا روز‌های خوشی را سپری نمی‌کنند. سرنوشت آن‌ها در این دانشگاه تبدیل به تراژدی بدی شده. گره‌های کورش زیاد است و دستان پشت پرده برای اینکه نگذارند این گره‌ها باز شود بیشتر.

سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از خبرگزاری دانشجو، تاریخ انتشار: 11اردیبهشت1397 ، کدخبر: 681875: www.snn.ir