اجرای آزمایشی طرح پایش تندرستی دانشجویان یا همان طرح پایش سلامت جسم و روان دانشجویان از سال ۱۳۸۹ آغاز شد؛ این طرح با هدف بررسی کامل سلامت دانشجو، غربالگری، بیماری‌یابی و کنترل سلامت قبل از بیماری و حمایت از دانشجویان در معرض خطر انجام گرفته است. اکنون  اداره کل تربیت بدنی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با تحت پوشش قرار دادن ۷۱ دانشگاه «طرح پایش سلامت جسمانی» دانشجویان را هم‌زمان با شروع سال تحصیلی برای دانشجویان جدیدالورود اجرا می‌کند.

ارزشمندترین سرمایه‌های کشور  تندرستی دانشجویان است

محمد حسین علیزاده رئیس اداره کل تربیت بدنی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری آنا، با اشاره به موضوع تندرستی دانشجویان به عنوان ارزشمندترین سرمایه‌های کشور اظهار کرد: این موضوع از اولویت‌های این اداره کل از سه سال گذشته بوده و با همکاری پژوهشگاه علوم ورزشی در حال پیگیری است. 

وی افزود: بر اساس نتایج غیر رسمی که از مراکز تندرستی و مشاوره ورزشی دانشگاه‌های کشور به‌دست آمده است، تصمیم بر این شد که طرح پایش سلامت جسمی و روانی دانشجویان به صورت گسترده در دانشگاه‌های سراسر کشور اجرا شود. همچنین بر اساس تجربه مراکز تندرستی و مشاوره ورزشی در دانشگاه‌ها برنامه حرکتی دانشجویان را در دانشگاه‌ها سامان‌دهی بهتری خواهیم داد.

مدیرکل تربیت بدنی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بیان کرد: همچنین اداره‌کل تربیت‌بدنی در دانشگاه‌های سراسر کشور مسئول نظارت بر عملکرد مراکز تندرستی و مشاوره ورزشی هستند. همچنین اداره کل تربیت بدنی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری سفارش‌دهند و ناظر اصلی طرح پایش سلامت دانشجویان است.

علیزاده عنوان کرد: امیدواریم این طرح جایگاه خود را در دانشگاه به دست بیاورد که با ورود دانشجویان به دانشگاه در اتاق‌های تندرستی مورد ارزیابی قرار بگیرند و در صورت نیاز توصیه‌های ورزشی برخوردار شوند.

اهداف برگزاری طرح پایش سلامت جسم و روان در دانشگاه‌ها

بهبود کیفیت زندگی، حفظ و ارتقای سطح تندرستی، افزایش بهره‌وری، شور و نشاط در بین دانشجویان، تبیین سطح توانایی و آمادگی جسمانی آنان، برنامه‌ریزی برای واحد درسی تربیت بدنی ۱ و ۲ بر اساس ارزیابی دانشجویان، ارائه الگوها و عادات حرکتی صحیح روزانه با هدف روزانه، پیشگیری از بروز ناهنجاری‌های جسمانی و کاهش هزینه‌های درمانی مرتبط با سلامت دانشجویان از جمله اهداف طرح پایش تندرستی دانشجویان از سوی پژوهشگاه علوم ورزشی و تربیت بدنی معرفی شده است.

طرح پایش سلامت دانشجویان نیازمند راه‌اندازی مراکز تندرستی و مشاوره ورزشی در هر یک از دانشگاه‌ها، ایجاد پرونده ورزشی برای تمامی دانشجویان، ایجاد شبکه راه‌اندازی و نظارت برای اجرایی ساختن این طرح، وجود نیروی متخصص و اختصاص بودجه و... است که در این مسیر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری گام‌هایی برداشته است. 

پیشینه و چیستی مراکز تندرستی و مشاوره ورزشی در دانشگاه‌ها

نزدیک به یک دهه است که اداره کل تربیت بدنی وزارت علوم با مشاركت دانشگاه‌های کشور اقدام به ایجاد مراکز تندرستی و مشاوره ورزشی کرده است. طرح راه اندازی مراکز تندرستی و مشاوره ورزشی از سال ۸۷ آغاز و در سال دوم (سال ۸۸) ۲۰ دانشگاه، سال ۸۹، ۳۲ دانشگاه و در سال ۹۰، ۴۹ دانشگاه مجهز به مراکز تندرستی و مشاوره ورزشی شده‌اند. با بررسی نقاط قوت و ضعف این مراکز با همفکری اعضای شورای راهبردی این مراکز با رویکردی جدید کار خود را شروع کرد.

آسیب‌شناسی وضعیت کیفیت زندگی و سلامت جسمانی دانشجویان با بررسی سیمای زندگی  و بررسی کیفیت زندگی و تندرستی آنان و بررسی وضعیت تحصیلی و آموزشی انجام می‌شود که در این میان مصرف مواد مخدر و اوقات فراغت دانشحویان نیز مورد توجه است.

اجرایی ساختن طرح پایش سلامت دانشجویان نیازمند یک ساختار و طراحی  منسجم بوده است؛ از همین رو این ساختار در اداره کل تربیت بدنی وزارت علوم، تحققیقات و فناوری متشکل از سه شاخصه، کمیته ملی، شورای راهبردی و سیاستگذاری و کمیته نظارت و ارزیابی تدوین شد. کمیته علمی این طرح بررسی آزمون‌های علمی، بروز، استاندارد و قابل اجرا بودن برای دانشجویان، بازنگری و تدوین دستورالعمل و راهنمای اجرا آزمون و یکسان‌سازی و ایجاد وحدت رویه در خصوص به‌کارگیری ابزار و وسایل را برعهده دارد. 

همچنین برنامه‌ریزی و پیش‌بینی راهبردهای اجرایی و عملیاتی، تدوین اساسنامه و طراحی ساختار متناسب برای بهبود عملکرد، رفع موانع و مشکلات احتمالی پیش رو مراکز مشاوره ورزشی از جمله وظایف شورای راهبردی و سیاستگذاری این طرح است.

کمیته نظارت و ارزیابی طرح پایش سلامت دانشجویان نیز تدوین الزامات اجرایی برای اجرای بهینه طرح پایش تندرستی دانشجویان، طراحی و ایجاد ابزار ارزیابی شیوه های اطلاع رسانی و نظارت و ارزیابی از مدیریت عملکرد و شیوه اجرای مناسب آزمون‌ها را برعهده دارد.

سیاست‌های اجرایی اداره کل تربیت بدنی برای اجرای ساختن طرح پایش سلامت دانشجویان

اداره کل تربیت‌بدنی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در راستای برگزاری طرح پایش سلامت دانشجویان در ابتدا دانشگاه‌ها را الویت‌بندی و اساسنامه و دستوالعمل را ابلاغ کرد. همچنین حمایت مالی برای تجهیز وسایل و به‌روزرسانی آزمون‌ها، احراز شرایط لازم در مدیریت منابع انسانی واحد تندرستی و مشاوره ورزشی، راه‌انداری و استقرار سیستم یکپارچه نرم افزاری از دیگر اقدامات صورت گرفته از سوی این اداره برای برگزاری طرح پایش سلامت جسم و روان دانشجویان است. 

تا کنون ۵ هزار و ۴۵۳ آزمون از دانشجویان در ۱۳ دانشگاه حکیم سبزواری، تهران، رازی کرمانشاه، تبریز، الزهرا، فردوسی مشهد،  علامه طباطبایی، کردستان، شیراز، ایلام، باهنر کرمان، بیرجند و ارومیه برگزار شده است که ۴ هزار و ۷۵ نفر آن‌ها خانم و یک هزار و ۳۷۸ نفر نیز آقا بودند.

امامی: با توجه به آمار مراکز تندرستی با مشکلات زیادی در ورزش دانشگاهی مواجه هستیم!

فرشاد امامی دبیر کمیته آموزش و پژوهش مراکز تندرستی و مشاوره ورزشی دانشگاه‌ها در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری آنا، اظهار کرد: این مراکز از چهار سال گذشته به صورت رسمی با ۲۰ دانشگاه کار خود را آغاز کرده است تا کنون تحولات زیادی را پشت سر گذاشته است. استفاده به‌روز ابزار را علت اصلی این تغییرات است.

وی افزود: اکنون ۷۱ دانشگاه دارای مراکز تندرستی و مشاوره ورزشی تمامی فاکتورهای سلامتی دانشجویان را مورد ارزیابی قرار می‌دهند. دانشجویان جدیدالورود مورد ارزیابی قرار و در صورت وجود مشکل در ترم بعدی در طرح غربالگری قرار می‌گیرند و از مشاوره استفاده خواهند کرد.

امامی در خصوص شاخص‌های ارزیابی مراکز تندرستی و مشاوره ورزشی توضیح داد: مسائل مرتبط سلامت مربوط به مراکز بهداشت و سلامت هر دانشگاه است. همچنین شاخص‌های تندرستی همچون فقر حرکتی به مراکز تندرستی و مشاوره ورزشی مربوط می‌شود.

دبیر کمیته آموزش و پژوهش مراکز تندرستی و مشاوره ورزشی دانشگاه‌ها ادامه داد: در مراکز تندرستی و مشاوره ورزشی تجزیه و تحلیل ترکیب بدن مثل چربی، عضله و دیگر مشکلات مربوط ساختار قامتی و آمادگی جسمانی و بدنی سنجیده می‌شود. متأسفانه اکنون دانشجویانی هستند که نمی‌توانند یک پرش جفت یا یک تست قلب و عروق یک دقیقه‌ای را انجام دهند. پس از ارزیابی دانشجویان در صورت وجود مشکل آن‌ها به مشاور مربوطه معرفی خواهند شد.

وی با تأکید بر اینکه از لحاظ راه‌اندازی این مراکز در آسیا پیشرو هستیم، اذعان کرد: با کسب آمار از ۲۰ دانشگاهی که دارای مراکز تندرستی و مشاوره ورزشی هستند، متوجه شدیم در ورزش دانشگاهی با مشکلات زیادی مواجه هستیم.

چگونگی راه‌اندازی،  توسعه و ارتقای مراکز تندرستی و مشاوره ورزشی

اجرای طرح پایش سلامت جسم و روان دانشجویان با بهره‌گیری از تمامی ظرفیت‌های ورزش دانشگاهی و ارتباط مستمر کمیته‌های علمی و راهبردهای با متخصصین دانشگاه‌ها، تأمین اعتبار و حمایت مالی در خصوص هزینه‌های جاری مراکز مشاوره ورزشی، برگزاری دوره‌ها و کارگاه‌های علمی و کاربردی برای ارتقای توانمندی کارشناسان پایش دانشگاه‌ها، کفیت بخشی و ارائه برنامه مستمر در نحوه ارائه خدمات به دانشجویان در واحد ارزیابی تندرستی و مشاوره ورزشی و نظارت و ارزیابی مستمر و ارتقای مدیریت عملکرد در واحد ارزیابی  تندرستی و مشاوره ورزشی شدنی است.

گفتنی است هدف اداره کل تربیت بدنی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایجاد بستر مناسب برای پرداختن دانشگاهیان به ورزش و ایجاد زمینه برای رشد سلامت جسمی، روانی، اخلاقی، تربیتی، معنوی و ایجاد شور و نشاط در میان اقشار مختلف دانشگاهی به ویژه دانشجویان است. همچنین تعمیق باورها و ارزش‌های فرهنگی، اجتماعی و  دینی در تدوین و اجرای برنامه‌ها و فعالیت‌های ورزش دانشگاه‌ها، بهبود كیفیت زندگی، تامین سلامت، نشاط و ارتقای اعتماد به نفس و روحیه نظم‌پذیری در دانشجویان است. همچنین ارتقای كمی و كیفی ورزش دانشجویان در سطوح دانشگاهی، ملی و بین‌‏المللی،  توسعه و ارتقای ورزش دانشجویان دختر دانشگاه‌ها، ارتقای بهره‌وری منابع ورزش دانشجویی کشور و هدایت ، حمایت و نظارت مستمر بر فعالیت‌های تربیت بدنی دانشگاه‌ها از دیگر اولویت‌ها و برنامه‌های اداره کل تربیت بدنی وزار ت علوم ، تحقیقات و فناوری است.

به گفته صاحب نظران ورزش یکی از ابزار جنگ نرم و عوامل موثر در پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی ارتقای سلامت جسمی و روانی جامعه است که نداشتن آگاهی افراد جامعه از نیازهای جسمانی و مشکلاتشان آن‌ها را بی‌رغبت به ورزش کرده است. راه‌اندازی مراکز تندرستی و مشاوره ورزشی دانشجویان را می‌توان گامی مؤثر دانست. با وجود این مراکز سیاست‌گذران کشور می‌توانند با اطلاعاتی که سالانه به‌روز می‌شوند، تصمیمات درست‌تری را اتخاذ کنند. از طرفی نیز دانشجویان با آگاهی از مشکلات و بیماری‌های احتمالی از پیشرفت آن جلوگیری کنند تا در آینده شاهده نسلی سالم برای کشور باشیم.

شعار سال ، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری آنا ، تاریخ انتشار 30 شهریور 98 ، کد خبر : 416411 ، ana.ir