شعارسال: قرارداد کرسنت این روز‌ها تبدیل به موضوعی مورد توجه در بحث‌های نامزد‌های ریاست جمهوری شده است. در راستای صحبت‌های سعید جلیلی و علیرضا زاکانی، بیژن زنگنه، وزیر وقت نفت، توضیحاتی ارائه کرده است. اما موضوع این قرارداد چیست؟

قرارداد فروش گاز ایران به امارات بین شرکت ملی نفت ایران و شرکت نفتی کرسنت پس از سال‌ها مذاکره، در زمان ریاست‌جمهوری محمد خاتمی و وزارت نفت بیژن نامدار زنگنه امضا شد. شرکت ملی نفت ایران در این قرارداد متعهد بود که به مدت ۳۰ سال، گاز میدان نفتی سلمان را که با امارات متحده عربی مشترک است و در حال حاضر روی مشعل‌ها می‌سوزد، با خط لوله‌ای که از کف خلیج فارس عبور می‌کرد، به این کشور صادر کند.

سعید جلیلی کاندیدای چهاردهمین دوره ریاست جمهوری در مناظره چهارم انتخاباتی ادعا کرد که در پرونده کرسنت، فساد صورت گرفته است. دبیر وقت شورای عالی امنیت ملی در جلسه‌ای در سال ۱۳۹۱ گفته بود جمهوری اسلامی نباید قرارداد کرسنت را اجرا کند و در صورت شکایت طرف اماراتی هم خسارت و جریمه چندانی متوجه ایران نخواهد شد.
از سوی دیگر زنگنه ادعا می‌کند که بنا بر سندی که در دست دارد، سعید جلیلی در دوران دبیری شورای عالی امنیت ملی، تصمیمی گرفته که همه‌چیز را نابود کرده و در محکومیت ایران در پرونده کرسنت نقش اصلی را ایفا کرده است.

ادعای متناقض در رابطه با قیمت و فساد
یک کارشناس انرژی عنوان کرد: قیمت گاز در زمان انعقاد قرارداد همان نرخی بود که در قرارداد ذکر شد. اگر اکنون قیمت گاز در بازار اروپا، ۱۰ دلار در هر میلیون لیتر است، آن زمان حدود ۴۰-۵۰ سنت در هر میلیون لیتر بود. یعنی قیمتی که در قرارداد ذکر شد، با توجه به قیمت منطقه و صادراتی که قطر داشت، بسته شد و پایین‌تر از قیمت صادرات قطر به امارات نبود. مرتضی بهروزی‌فرد تشریح کرد: ایران گازی را تولید کرد که قابلیت جمع‌آوری و استفاده از آن وجود نداشت و بدین جهت سوزانده می‌شد. این گاز قرار بود که به قیمت روز آن زمان، با همان قیمت گاز صادراتی قطر، به یک شرکت اماراتی داده شود.
او در ادامه در رابطه با ادعای فساد مطرح‌شده عنوان کرد که اطلاعی در رابطه با رد و بدل شدن رشوه و رخ دادن فساد در جریان این قرارداد ندارد. اما در این بین قراردادی بسته شد که اولا قیمت آن متناسب با شرایط روز بود و دوما قرار بود گازی که از مدت‌ها قبل سوزانده می‌شد و همچنان برنامه بر سوزاندن آن وجود داشت، به امارات صادر شود و ارزآوری نیز در جریان این قرارداد اتفاق بیفتد. حال نه تنها در این مدت این گاز همچنان سوزانده شد، بلکه به دلیل ماهیت آن که گازی ترش است سولفور بالایی دارد، به شدت آلاینده بوده و به افزایش آلودگی نیز دامن زده است. اکسید سولفور با ترکیب شدن با رطوبت، می‌تواند تبدیل به اسید سولفوریک شود که به شدت مخرب محیط‌زیست است.

رسوایی ملی عمل‌نکردن به قرارداد کرسنت!
نکته دیگری که این کارشناس انرژی به آن اشاره کرد بحث پای‌بندی به قرارداد است. به گفته او شرکت ملی نفت ایران و وزارت نفت که این قرارداد را اجرا نکردند، موضع درستی اتخاذ نکردند. حتی اگر قیمت ذکرشده در قرارداد پایین‌تر از قیمت منطقه‌ای عنوان می‌شد، ایران باید صادرات را شروع می‌کرد و در زمان‌هایی که قرار بود مجددا در رابطه با قرارداد بحث شود، به مذاکره در رابطه با تعدیل قیمت می‌پرداخت. علنا قرارداد اجرا نشد و ایران به تعهداتش عمل نکرد و در این بین این گاز همچنان سوزانده شد. هم‌چنین حدود ۳۰۰-۴۰۰ میلیون دلار به دلیل احداث خط لوله به امارات هزینه شد که در نهایت به دلیل به سرانجام نرسیدن قرارداد، علنا این خط لوله از بین رفت و ایران ضرر ۳۰۰-۴۰۰ میلیون دلاری را متحمل شد. از سوی دیگر علنا ایران محکوم به پرداخت ۱۸ میلیارد دلار خسارت شده است.

آن‌طور که بهروزی‌فرد در این رابطه بیان کرد، این موضوع از دوران ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد مطرح بوده و سوال اساسی این است که اگر فسادی رخ داده، چرا تا کنون بررسی نشده و اگر فسادی رخ نداده چرا این مسئله هنوز مطرح است؟ دو طرف همدیگر را محکوم می‌کنند در صورتی که سیستم قضایی کشور باید قاطعانه این موضوع را بررسی می‌کرد که هم این پرونده مختومه می‌شد. از سوی دیگر بررسی این موضوع برای آینده تجربه می‌شد که این خطا مجددا تکرار نشود.
در پایان این کارشناس انرژی ادامه داد که این در شان وزارت نفت و دولت جمهوری اسلامی ایران نبود که قراردادی را در حوزه بین‌الملل منعقد کند و به آن پای‌بند نباشد. عمل نکردن به قرارداد بدون توجیه منطقی و در چارچوب قرارداد، تبعات دارد. حتی عمل نکردن به یک قرارداد ساده نیز تبعات دارد، حال آقایان می‌خواهند زیر میز بزنند و بازی را برهم بزنند تا بهانه‌ای برای فسخ قرارداد به دست آورند. آن هم از این طریق که بخواهند کل شرکت ملی نفت را احضار و بازخواست کنند که رشوه گرفته‌اند. این موضوع اصلا در شان کشور، شرکت ملی نفت و وزارت نفت نیست و نخواهد بود.

توضیحات تکمیلی برای بهره برداری بیشتر از خبر:

بیژن زنگنه در واکنش به صحبت‌های جلیلی در مناظره چهارم گفت: سه سال است آمادگی برای مناظره را اعلام کردم. خسارتی که به کشور زدید جبران ناپذیر است. به مناظره بیایید تا ببینم بعد از آن می‌توانید در خیابان راحت راه بروید؟

مصطفی پورمحمدی نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در زمان پاسخگویی به دیگر اظهارات مطرح شده در مناظره انتخاباتی خطاب به سعید جلیلی گفت: برخی افراد دوستان تحزب و رفتار سیاسی سازمان یافته را قبول ندارند. وی افزود: آقای جلیلی وقتی من وزیر کشور بودم و می‌خواستم سازمان‌های مردم نهاد را سامان بدهم ایشان معاون من را خواست و گفت می‌خواهی انقلاب رنگی راه بیندازی؟ پورمحمدی خاطرنشان کرد: سه سال است آقای زنگنه با آقای جلیلی درخواست مناظره درباره قرارداد کرسنت دارد، چرا جوابگو نیستند؟
کرسنت سال ۸۱ تصویب شد؛ قرار شد در سی سال گاز بفروشیم به امارات. من هیچ نقشی نداشتم و در دفتر رهبری بودم آن موقع، سال ۸۷ هم رفته بودم سازمان بازرسی. قرار بود گاز بفروشیم و پول بگیریم و امنیت منطقه‌ای را با مشارکت دو کشور تضمین کنیم. چرا جلویش را گرفتیم تا امروز؟ ۲۲ سال است! یا آقای زنگنه مجرم است که آقایان متهمش کردند (آقای جلیلی و ..) یا دوستانی که جلوی قراردادش را گرفتند. این قرارداد میلیارد‌ها دلار خسارت وارد کرد؛ ۱۸ میلیارد دلار تقاضا کردند و چند میلیارد دلار تصویب شده.

جلیلی در ۳۰ خرداد ۱۳۹۸ در پاسخ به درخواست مناظره وزیر نفت (زنگنه) گفته بود که: درباره پاسخ جناب آقای مهندس زنگنه وزیر محترم نفت به اظهارات اخیر اینجانب نکاتی را به‌استحضار ایشان و ملت شریف ایران می‌رساند:
مبنای گفتمان دولت سایه کمک آحاد جامعه به دولت حاضر با تلاش برای «تقویت کار‌های صحیح»، «تکمیل کار‌های ناقص» و «تصحیح کار‌های نادرست» است. ضرورت این رویکرد به‌ویژه در مواجهه با دشمن خارجی اهمیت مضاعف پیدا می‌کند. آنچه در گفتگوی ویژه خبری مستند به آمار رسمی کشور از فروش روزانه ۱ تا یک و نیم میلیون بشکه نفت و میعانات در ایّام سخت تحریم در سال‌های ۹۲-۹۱ گفته شد، پاسخی بود به راهبرد فشار حدّاکثری آمریکا برای صفر کردن فروش نفت ایران و تأکید بر این نکته که امروز هم کشور می‌تواند با همان قدرت و بلکه بیشتر عمل کند. خوشبختانه آقای زنگنه هم این آمار را تأیید نموده‌اند و هم ادّعا نموده‌اند قابلیت این دولت در شرایطی که تحریم‌ها سخت‌تر از قبل است، برای فروش نفت بیشتر است که باز هم موجب خوشحالی است و دلیلی بر اینکه می‌توان با قدرت در برابر تحریم‌های آمریکا مقاومت کرد و برای ایشان در انجام این مهم آرزوی موفقیت دارم.
بر مبنای همین توانمندی کشور و در پاسخ به برخی نگرانی‌ها و ادعا‌های غلط درباره مشکلات مربوط به فروش نفت، کارگروه نفت دولت سایه با دعوت از متخصصین امر از دوره‌های مختلف به‌ویژه دوران وزارت آقای زنگنه، جلساتی را برای کمک به دولت تشکیل داد که حاصل آن ارائه راهکار‌های مشخص در این زمینه بود و نتیجه آن ۹۸/۲/۱۶ برای آقای رئیس جمهور ارسال و از ایشان خواسته شد این راهکار‌ها در کمیته‌ای مورد راستی‌آزمایی قرار گیرد و ایشان نیز آن را در ۹۸/۲/۱۷ به وزیر محترم نفت ارجاع نمودند که این‌جانب علی‌رغم گذشت بیش از ۴۰ روز از فرجام آن نامه بی‌خبرم.
علاوه بر این در تاریخ ۹۷/۶/۲۵ و ۹۷/۸/۲ گزارش‌های مشروحی که حاصل بررسی‌های تخصصی و چندماهه در موضوعات بورس نفت، ساخت پتروپالایشگاه و هدایت نقدینگی داخل به سرمایه‌گذاری در نفت، به‌منظور بی‌اثر ساختن تحریم‌ها در عرصه نفت برای آقای رئیس جمهور ارسال شد که آن‌ها نیز از سوی ایشان به وزیر محترم نفت ارجاع شد و چندی بعد پیرو گفتگوی حضوری با وزیر محترم نفت در مجمع تشخیص مصلحت مجدداً در ۹۷/۹/۲۵ برای ایشان ارسال شد که تاکنون بازخوردی دریافت نگردیده است.
آن‌چه گفته شد تلاش ما در کمک به دولت برای عبور موفق از فشار‌های حداکثری دشمن در زمینه نفت بوده است. ارسال نامه‌ها با ملاحظه منافع ملی و رسانه‌ای نکردن آن‌ها شاید گواهی بر صادقانه بودن این اقدام و عدم قصد بهره‌بری‌های غلط سیاسی باشد. برداشت از این اقدامات به تعابیری، چون «تهاجمات و ضربات»، «کانون اصلی انتشار ادعا علیه مدیریت فعلی نفت»، «افسانه‌سرایی»، «رجزخوانی‌های بی‌پشتوانه»، «محاکمه غیابی مسئولان وزارت نفت» و... قابل فهم نیست. چرا باید از پاسخی که به آمریکا داده می‌شود و قابلیت‌های کشور را در گذشته و حال به‌رخ دشمن می‌کشد، وزیر محترم نفت برآشفته شود؟!
برای تمام دست‌اندرکاران مبارزه با فشار حداکثری دشمن از جمله وزارت محترم نفت آرزوی موفقیت دارم و امیدوارم حاصل مباحثات این‌گونه که بسیاری از آن‌ها را می‌توان در منظر افکار عمومی نیز انجام داد، پیشرفت روزافزون کشور در مقابله با دشمنان انقلاب اسلامی باشد. تجربه برجام و ارائه نقد‌هایی که به آن شد گویای آن است که این‌جانب و همکارانم از چنین مناظراتی استقبال می‌کنیم.
پ ن: از آن جا که یک توئیت مبنای پاسخ وزیر محترم نفت قرار گرفته، مجدداً یادآور می‌شود در توئیتر حساب کاربری ندارم.

پایگاه تحلیلی خبری شعار سال، برگرفته از منابع گوناگون