این وضع موجب شده است نرخ بیکاری در تابستان ۱۳۹۵ نسبت به تابستان پارسال ۱.۸ درصد افزایش یافته و به ۱۲.۷ درصد برسد. اما این همه داستان نیست، بلکه نکات قابل تامل‌تر کیفیت بیکاران است. به این معنی که سهم تحصیلکردگان از بیکاران هر سال افزایش می‌یابد و علاوه بر این جوانان بیشترین نرخ بیکاری را به خود اختصاص می‌دهند.

یک آمار ارایه شده از طرف محمدحسین امید، معاون وزیر علوم و تحقیقات و فناوری نشان می‌دهد ۵۰ هزار دارنده مدرک تحصیلی دارار دکتری در رشته‌های گوناگون بیکار هستند. این در حالی است که سالانه ۳۰ هزار نفر با مدرک دکترا فارغ‌التحصیل می‌شوند یا بر اساس آنچه این معاون می‌گوید به آمار بیکاران دارای مدرک دکترا اضافه می‌شود. با توجه به اینکه بیشترین شغل‌های ایجاد شده در سال‌های اخیر در خدمات مربوط به فناوری‌های نوین است که نیاز به دانش مدرک در آنها روندی کاهنده نسبت به سایر بخش‌ها دارد معلوم نیست پذیرش روزافزودن دانشجوی دوره دکترا در رشته‌های گونگون با کدام برنامه انجام می‌شود.

بازار کار ایران نشان می‌دهد ظرفیت جذب این میزان دارنده مدرک دکترا ندارد و دانشجویان پس از اخذ مدرک دکترا نمی‌دانند چه باید کنند؟ مناسبات ناکافی ایران باکشورهای گوناگون و فضای سنگین سیاست بر تعامل‌ها موجب شده است که بازار کار کشورهای همسایه نیز برای پذیرش دارندگان مدرک دکترا با محدودیت مواجه باشد.

از طرف دیگر هجوم سازمان‌یافته دارندگان مدرک دکترا از چین و هند به بازار کار کشورهای دارای اقتصاد نیرومند نیز راه را برای همه کشورها از جمله ایرانیان ناهموار کرده است. سرمایه‌گذاری ناکافی ایران در حوزه‌های گوناگون مثل صنعت، معدن، گردشگری، حمل و نقل و... موجب می‌شود توانایی بازار کار برای تقاضای این میزان تحصیلکرده دارای دانش دکترا کاهش یابد.

* دلایل بیکاری فارغ‌التحصیلان دانشگاهی

به‌گفته مسئولان و کارشناسان، میان نظام آموزشی و نیاز بازار کار کشور تناسبی وجود ندارد و همین مسئله باعث شده تا بیکاری در دانش‌آموختگان افزایش یابد. محمد اکبرنیا، مدیرکل دفتر هدایت نیروی کار و کاریابی‌های وزارت کار می‌گوید: عدم‌انطباق بین نظام آموزشی و نیاز بازار کار، عامل مؤثری در بالا بودن نرخ بیکاری دانش‌آموختگان به‌شمار می‌رود؛ به‌نحوی که هم‌اکنون نیروهای فارغ‌التحصیل و دانش‌آموخته بیشترین متقاضیان جویای کار در سطح کشور را تشکیل می‌دهند.

عیسی منصوری، معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت کار نیز معتقد است، ساختار بازار کار کشور به‌گونه‌ای است که فضا برای اشتغال افراد دارای تحصیلات عالی مناسب نیست و مشاغل موجود به‌طور عام با نیروی کار غیرتحصیلکرده سازگار است درحالی‌که یکی از ویژگی‌های جمعیت جوان در سال‌های ‌اخیر دارا بودن تحصیلات دانشگاهی است.

نکته‌ مهمی که منصوری به آن اشاره می‌کند، کاهش جمعیت شاغل در گروه سنی ۱۵ تا ۲۹سال در دهه اخیر است؛ درحالی‌که براساس هرم جمعیتی کشور، در شرایط حاضر با یک جمعیت جوان مواجهیم. او به ایرنا می‌گوید: جمعیت شاغل در این گروه سنی از ۷میلیون و ۴۰۰هزار نفر در سال۸۴ به ۵میلیون و ۴۰۰هزار نفر در سال۹۴ رسیده و به تبع آن سهم شاغلان این رده سنی از حدود ۴۰درصد کل شاغلان کشور به حدود ۲۵درصد کاهش یافته است؛ بنابراین گروه هدف دولت در مداخلات سیاستگذاری برای ایجاد اشتغال می‌تواند بیشتر معطوف به جمعیت گروه سنی ۱۵ تا ۲۹سال باشد.

با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت خبری تحلیلی ساعت 24، تاریخ انتشار: 16 بهمن 1395، کدخبر: 237321، www.saat24.com