شعارسال: در آذر 92 ایران و کشورهای گروه 1+5 بعد از مذاکراتی طولانی توافقنامه ای را به امضا رساندند که طرفین در ازای امتیازاتی که واگذار کرده بودند به منافعی نیز دست یافتند. بر این اساس قرار بود با کاهش جدی سطح فعالیت برنامه صلح آمیز هسته ای، تحریم های ایران به مرور زمان برداشته شود و تحریم های جدید نیز وضع نشود. برخی بندهای توافق ژنو در این ارتباط به قرار زیر بود:

-هیچ تحریم جدیدی از طرف شورای امنیت سازمان ملل بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران وضع نمی‌شود.

-هیچ تحریم جدیدی از طرف اتحادیه‌ی اروپا بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران وضع نمی‌شود.

- دولت آمریکا با همکاری مستمر و ایفای نقش متناسب رئیس جمهور و کنگره، مانع اعمال تحریم‌های جدید علیه فعالیت‌های هسته‌ای ایران خواهد شد.

همچنین در مقدمه‌ی توافق ژنو یا همان «برنامه‌ی اقدام مشترک» نیز تصریح شده است:

«در طول این مدت همه‌ی طرف‌های ماجرا تلاش خواهند کرد تا فضای سازنده برای انجام مذاکرات با حسن‌نیت، پابرجا باقی بماند».

در این بین اگر چه برجام در زمان ریاست جمهوری اوباما به صورت کج دار و مریز اجرایی و تحریم هایی نیز علیه ایران وضع می شد اما با روی کار آمدن دونالد ترامپ و تغییر ترکیب کنگره آمریکا به نفع جمهوری خواهان اوضاع روز به روز به ضرر برجام پیش می رود.

البته ترامپ، رئیس جمهور آمریکا تلاش داشته تا ایران را به نقض برجام متهم کند اما مرجع تشخیص پایبندی یا عدم پایبندی آژانس بین المللی انرژی اتمی است. نکته مهم این است که آژانس حداقل هفت بار تا کنون بر تعهد ایران تاکید داشته است. با این وجود عملکرد آمریکا بعد از اجرایی شدن برجام بر این اساس بوده که نه تنها تحریم هایی قبلی را برگرداند بلکه نگذارد فضای مبادلات و تعاملات ایران با کشورهای دیگر عادی شود.

محدودیت صدور روادید برای مسافران ایران

قانون محدودیت ویزا هم که سال گذشته در کنگره آمریکا به تصویب رسید بحث های فراوانی را بر سر نقض یا عدم نقض برجام با خود به همراه داشت؛ هرچند جان کری در نامه ای رسمی به جواد ظریف به ایران اطمینان داد این قانون برجام را نقض نخواهد کرد؛ اما جواد ظریف بالاخره با صراحت اعلام کرد اگر عین قانون کنگره اجرا شود، نقض برجام صورت گرفته است و باید منتظر چگونگی اجرای آن توسط دولت آمریکا باشیم.

در حالی که جنجال بر سر اینکه «آیا محدودیت سفر برای مسافران ایران در حکم نقض برجام هست یا نه» رسانه‌ها را به خود مشغول کرده بود، اوباما این طرح کنگره را امضا کرد. بر اساس فصل 203 متن لایحه بودجه سال 2016 آمریکا که اکنون قانون شده است، شهروندان 38 کشوری که تاکنون می‌توانستند برای تجارت یا گردشگری، مدت 90 روز بدون اخذ روادید در خاک ایالات‌متحده اقامت داشته باشند، اگر در 5 سال گذشته به سوریه، عراق، سودان و ایران سفر کرده باشند، دیگر «نمی‌توانند» مانند قبل بدون روادید وارد آمریکا شوند.

تمدید 10 ساله قانون ایسا

همان طور که گفته شد آمريكايي ها تلاش دارند فضای رعب و وحشت را در بانك ها، شركت ها و كشورهاي مختلف در دوران پسابرجام همچنان نگه دارند تا ايران از فرصت هاي حاصل از برجام نتواند استفاده لازم را ببرد. همچنین با توجه به اينكه يكي از پيامدهاي برجام تا كنون براي ايران توسعه بخش انرژي بويژه افزايش توليد نفت، گاز و پتروشيمي بوده، آمریکایی ها اقدام به تصویب 10 ساله طرح ایسا نمودند که به عنوان مانعی مانعي براي تحقق كامل برجام و همچنين توسعه بخش انرژي باشد كه اين امر در نهايت به كاهش درآمد ملي منجر خواهد شد. تمدید قانون تحریم های ایران موسوم به ايسا پايه هاي اصلي اقتصاد كشور تك محصولي ایران را هدف قرار داده است.

بعد از تمدید ایسا مقامات دولت به‌صراحت عنوان داشته‌اند که تمدید قانون تحریم های ایران به‌معنای نقض برجام است.

وضع تحریم های جدید علیه شرکت ها و افراد مرتبط با ایران

در نیمه های بهمن سال قبل و درست در یکسالگی اجرای برجام، وزارت خزانه داری آمریکا تحریم های جدیدی علیه ۱۳ فرد و ۱۲ نهاد مرتبط با ایران اعمال کرد. براساس بیانیه ای که وزارت خزانه داری آمریکا در وبسایت خود منتشر کرد، تعدادی از این افراد و نهادهایی که مشمول تحریم های جدید ایران می شوند، در امارات، لبنان و چین قرار دارند.

طبق بیانیه خزانه‌داری آمریکا شرکت‌های تحریم شده عبارت بودند از:

1- شرکت ستاره شرقی، 2- شرکت آرین دانش، 3- شرکت ساختمانی-تجاری ماهر، 4- شرکت تجاری-انرژی میراژ، 5- شرکت بین المللی ام کی اس، 6- شرکت صادرات واردات نینگبو، 7- شرکت داریا افق سبز، 8- شرکت داروسازی ریم، 9- شرکت رویال پرل مستقر در امارات و ...

اسامی افراد به شرح زیر هستند:

1- یحیی الحاج2- عبدالله اصغرزاده3- داریان تنی4- ابراهیم حسن دهقان5- فرحات محمدعبدالامیر 6- محمد مقام 7- کامبیز رستمی 8- علی شریفی 9- کین شینهوا 10- ریچارد یو 11- مصطفی زاهدی 12- قدرت زرگری13- کارول ژوو

وزارت خزانه‌داری آمریکا مدعی شده بود تحریم‌های جدید در رابطه با برنامه موشکی بالستیک ایران و فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده آن در منطقه بوده و اعمال آن‌ها هیچ منافاتی با تعهد آمریکا در قبال برنامه جامع اقدام مشترک برجام ندارد.

مصادره دارایی های ایران در دادگاه لوکزامبورگ

در اسفندماه سال گذشته و در حالی که تنها یک سال از اجرای برجام زمان گذشته بود، به دنبال اعمال فشار های آمریکا بر بانک ها و موسسات اروپایی، 1٫6 میلیارد دلار از دارایی های بانک مرکزی ایران در لوکزامبورک مسدود شد.

تحریم علیه افراد و شرکت های مرتبط با ایران، سوریه و کره شمالی

در فروردین ماه سال جاری هم دولت آمریکا در راستای قانون منع گسترش تسلیحات خاص، تحریم های جدیدی را علیه ۳۰ شرکت و فرد از چند کشور جهان به اتهام همکاری با ایران، کره شمالی و سوریه وضع کرد که از این تعداد، 11 فرد و شرکت (شامل 3 فرد و 8 شرکت) صرفا به خاطر همکاری با برنامه موشکی ایران مورد تحریم قرار گرفته‌اند.

این تحریم ها شامل چندین شرکت و فرد در چین و کره شمالی و امارات عربی متحده می شدند که به اعتقاد همه کارشناسان هسته‌ای نقض صریح برجام بودند.

تحریم های جدید

در تازه ترین اقدام، مجلس نمایندگان آمریکا عصر سه شنبه طرح تحریم های ایران، روسیه و کره شمالی را با 419 رای موافق و 3 رای مخالف تصویب کرد.

این طرح در ابتدا تحت عنوان «قانون مقابله با اقدامات بی‌ثبات ساز ایران» در مجلس سنا مطرح شد که شامل وضع تحریم‌هایی در ارتباط با برنامه موشک بالستیک، اتهام واهی ارتباط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با «اقدامات تروریستی» و نقض حقوق بشر شهروندان ایرانی بود؛ اما در جریان رسیدگی به آن، بخش دیگری شامل تحریم‌های روسیه نیز به آن افزوده شد.

این وضعیت در حالی است که گفته می شود پس از امضای برجام بیش از 60 طرح ضد ایرانی در کنگره ایالات متحده آمریکا مطرح شده است. تحریم های پی در پی موجب شده است که دولت ها و شرکت‌های خارجی درباره همکاری با ایران با تردیدهای جدی مواجه بشوند. به نظر می رسد هدف نهایی آمریکا تشدید محدودیت ها علیه ایران، اجبار تهران برای خروج از برجام و یا زمینه چینی برای مذاکره مجدد درباره توافق هسته ای می باشد.

سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از سایت خبری تحلیلی الف، تاریخ انتشار: 5مرداد1396، کدخبر: 495882: www.alef.ir