شعارسال:
عبدالرحیم اسدپور، نگهبان دره کول‌فرح واقع در ایذه خوزستان است. او 70 سال سن دارد و نحوه خواندن خط میخی را از رومن گیرشمن، باستان‌شناس فرانسوی یاد گرفته است. با اسدپور صحت کردیم و او از نحوه آشناییش با گیرشمن برایمان صحبت کرد.

اسدپور می‌گوید: این منطقه بزرگترین آثار خوزستان از جمله تونل، گورخانه دسته‌جمعی، کتیبه‌های خطی دره کول‌فرح و... را دارد. دره کول‌فرح همیشه مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی بوده و در ایام نوروز جمعیت گردشگر در این منطقه زیاد است اما به دلیل گرما هوا معمولا در فصل تابستان تعداد گردشگران کم می‌شود.

شرایط دیدار حضور اسدپور ممکن و به همین دلیل تلفنی با او صحبت کردیم، فکرنمی‌کردم که بتواند تلفنی اطلاعاتی را در اختیارمان بگذارد اما با همین لهجه زیبا محلی‎اش به تمامی سئوالات مان پاسخ داد. از نحوه آشنایی‌اش با گریشمن از او پرسیدیم که گفت: گریشمن تنها کسی بود که خط میخی این منطقه را خواند. در زمان محمدرضاشاه( حدود سال 1345) براساس قراردادی که ایران با کشور فرانسه داشت باستان‌شناسان برای کار کاوش به ایران می‌آمدند. در آن زمان رومن گریشمن، باستان‌شناس فرانسوی به ایران آمد، در ابتدا چغازنبیل را از زیر خاک بیرون آوردند.

آن زمان فردی به اسم عبدالکریم غیبی‌پور، مسئول آثار ایذه بود. 80 سال سن داشت، اما سواد مکتبی نداشت. وقتی که فهمید کاوشگران برای کاوش به مسجد سلیمان آمده‌اند، به گروه گاوشگر گفت که بهترین خط ایلامی در این منطقه است اما چون او سواد ندارد، نمی‌تواند این خط را برای مردم توضیح دهد.

به گفته اسدپور در آن روزگار امکانات نبود، اما توانسته بود خط میخی را از گیرشمن یاد بگیرد. اسدپور می‌گوید، گریشمن که زبان فارسی اش و مسلمانی اش خیلی خوب بود، هر خط میخی را که یاد می‌گرفتم، خط دیگر را آموزش می‌داد اما اگر خط اول را یاد نمی‌گرفتم این‌قدر تکرار می‌کرد تا کامل یاد بگیرم.

به خطر آخر کتیبه‌های ایلامی که رسیدیم دیدم گریشمن ناراحت و پژمرده است، گفتم دکتر امروز ناراحتی، دوری از وطن هست یا مهمانوازی من بد بوده؟ ( گیرشمن برای خواندن خط میخی 20 روز در منزل اسدپور، نگهبان دره کول‌فرح اقامت داشت.) گیرشمن گفت: خط الفبا میخی دوره ایلامی 300 حرف داشته ولی این‌جا 220 حرف دیده می‌شود، 80 حرف کم دارد. بعد از چند روز 80 حرف الفبا را هم پیدا کردیم و گیرشمن به من گفت که اگر عمرت کفاف داد هرکس که برای کاوش به این منطقه آمد بگو که 80 حرف الفبا میخی ایلامی در این منطقه است، اگر هم کسی نیامد بهتراست در زیر خاک باشد تا ضربه‌ای نخورد و سالم بماند.

در پایان از اسدپور پرسیدم چه آرزویی دارد، پس از دعوت از همه برای بازدید که کتیبه‌های دره کول‌فرح می‌گوید تنها آرزویش رفتن به مشهد و زیارد امام رضا است.

سنگ‌نگاره کول‌فرح

سنگ‌نگاره‌های کول‌فرح که با نام کتیبه‌های سنگی کول‌فر در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است به دوره ایلامیان - دوره ساسانیان است که در شهرستان ایذه، روستا کولف‌رح جا گرفته‌است. این اثر در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شماره ثبت ۱۳۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

این سنگ‌نگاره‌ شامل شش نقش برجسته متعلق به دوره عیلامیان است که با توجه به سنگ نبشته‌های به جا مانده و بقایایی از محل زندگی آن‌ها در گذشته‌های دور که در میان کوه‌ها باقی مانده‌است مانند گورها، کانال آب و بقایای ساختمان و نقطه دیدبانی می‌توان گفت این محل پرستشگاه نارسینا، یکی از خدایان ایلامی بوده‌است.

رومن گیرشمن

رومن گیرشمن، باستان‌شناس فرانسوی اوکراینی‌تبار بود. نخستین کار تجربی او زمانی بود که همراه با یک هیات باستان‌شناسی فرانسوی به تلو واقع در عراق رفت (۱۹۳۰). وی بیشتر به آثار باستانی ایران علاقه‌مند بود، در سال‌های بعد، در راس هیاتی همراه با همسرش، تانیا گیرشمن به ایران آمد و به حفاری‌هایی در تپه گیان نهاوند، زرامین سفلی، لرستان، اسدآباد، تپه سیلک، بگرام، بیشاپور و شوش پرداخت.

وی در ۱۹۴۹ سفری به کوه‌های سخت‌گذر بختیاری کرد و برای نخستین بار در ایران موفق به کشف غاری که مسکن انسان‌های عصر نوسنگی بود گردید. مطالعاتش در چغازنبیل در ۴ جلد چاپ شده‌است. همچنین وی گروه کاوش در جزیره خارگ، ایوان کرخه، و آثار پارت‌ها در مسجد سلیمان خوزستان را سرپرستی کرد.

فیلم صحبت با عبدالرحیم اسدپور تنها آرزویش رفتن به مشهد است

سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از سایت اسکان نیوز، تاریخ انتشار: 6تیر1398 ، کدخبر: 20850: www.eskannews.com