شعارسال: تا امروز آنچه از درون کابینه چهاردهم به ویژه در امور اقتصادی و کسب‌وکار کلان و سیاستگذاری‌ها در بیرون بازتاب پیدا می‌کند این است که از سه فرمانده اقتصاد در بخش‌های بودجه‌ای، پولی و بانکی و نیز مالی، سهم عبدالناصر همتی در مقام وزیر اقتصاد نسبت به دو فرمانده دیگر پررنگ‌تر شده است و بیشتر اوست که سیاست‌های آتی و اراده دولت در اقتصاد را به اطلاع افکار عمومی می‌رساند. شاید به همین دلیل است که خبرگزاری حکومتی و منتقد دولت نیز بیشتر از بقیه مدیران اقتصادی او را زیر ضرب گرفته است.

براساس اختیاری که لابد از سوی پزشکیان به همتی داده شده است او در جایی گفته است مسائل اصلى اقتصاد و موانع حل آن‌ها در ستاد اقتصادی دولت بحث می‌شود و با اشراف کامل و واقع‌بینانه درحال چاره‌اندیشى هستیم. عبدالناصر همتی با اشاره به اینکه ناترازی‌های جمع‌شده، کسری بالاى بودجه و ریسک‌های سیاسی، قدرت عمل دولت را شدیدا محدود کرده و پیامد منفى براى بازار سرمایه و تامین مالى داشته است، گفت: با وجود بى‌سابقه بودن مشکلات، مسائل اصلى و موانع حل آن‌ها در ستاد اقتصادی دولت بحث می‌شود و با اشراف کامل و واقع‌بینانه درحال چاره‌اندیشى هستیم. وی افزود: باید بپذیریم چاره اصلی در انجام اصلاحات جدی اقتصادی و تلاش براى کاهش تحریم‌ها است. به گفته همتی، با دستورات و توجه ویژه رییس‌جمهور، کاهش کسری بودجه و در نهایت تامین مالی صحیح کسری بودجه، کاهش ریسک‌های سیستماتیک در اقتصاد تا جایی که در توان دولت باشد، رفع تنگناى مالى بنگاه‌ها، کاهش نرخ سود موثر، کاهش قیمت‌گذاری‌های دستوری و شکاف نرخ ارز نیما و بازار براى حذف رانت و کاهش سوء‌تخصیص منابع، در دستور کار دولت است. دقت در فرمان هشت ماده‌ای دولت نشان می‌دهد وی و دیگر همکاران رییس دولت در حوزه اقتصاد به نکات بااهمیتی در بیرون بردن اقتصاد از بحران و سیاه‌چاله‌هایی که اقتصاد در آن‌ها افتاده رسیده‌اند و حالا می‌خواهند در روز‌ها و هفته‌های آتی این فرمان‌ها را اجرایی کنند. همانطور که همتی گفته است دولت چهاردهم با صراحت بیشتری نسبت به دولت‌های دیگر درباره نقش تخریبی تحریم‌های اقتصادی آمریکا و غرب در اقتصاد ایران سخن می‌گویند. در حالی که دولت پیشین و دولت حسن روحانی به این مقوله اهمیت نمی‌دادند و می‌گفتند می‌توان با استفاده از توانایی‌های داخلی تحریم‌ها را دور زد حالا کابینه چهاردهم با شهامت می‌گوید برای اینکه از وضعیت فعلی بیرون بیاییم باید از تحریم بیرون بیاییم.

اتهام دادن آدرس به آمریکا

با توجه به اینکه همتی از سوی کابینه با صراحت می‌گوید بیرون بردن اقتصاد از بحران نیازمند کاهش تخریب تحریم است خبرگزاری حکومتی تسنیم این سخن او را که در حقیقت سخن دولت است را پالس و آدرس دادن به آمریکا و تحریم‌کنندگان می‌داند. این خبرگزاری نوشته است: «پیام خطرناک دیگر آقای همتی به آمریکاست که رفع تحریم را به‌عنوان چاره اصلی کار مطرح می‌کند و غیرمستقیم که نه، مستقیم اولا پیام ضعف را برای دشمن مخابره می‌کند که دست کشور در حل معضلات اقتصادی خالی است و چاره‌ای جز رفع تحریم وجود ندارد، ثانیا، دشمن بداند که با اصرار بر تحریم‌ها دست روی خوب جایی گذاشته است و تا تحریم‌ها را برندارد، ایران نقطه قوت و برتری در مذاکرات رفع تحریم نخواهد داشت! با این دست‌فرمان، اگر دستگاه دیپلماسی هم بخواهد برای رفع تحریم‌ها تلاش کند، مسوولان اقتصادی همچون آقای همتی نه‌تن‌ها پشتوانه و نقطه قوتی در حوزه اقتصادی برای پیشبرد مذاکرات روی میز ندارند؛ بلکه دست‌های خالی را از همین الان عیان کرده‌اند. در مجموع با توجه به موفقیت‌های پیش‌گفته آقای همتی در حوزه رسانه، عدم موفقیت‌ها در مسند‌های اقتصادی سال‌های گذشته، مشروط کردن حل معضلات اقتصادی به رفع تحریم و فیلترینگ به‌نظر می‌رسد وزارت اقتصاد برای وی جایگاه اشتباهی است و بهتر است این جایگاه مهم را به فردی که بتواند با فرض شرایط موجود مشکلات اقتصادی را حل کند، واگذار کند و در یک جمله آقای همتی به درد هر جایی در دولت می‌خورد، از معاونت رسانه تا وزارت امور خارجه و ارتباطات به‌جز اقتصاد.»

تحلیلی بر ۸ فرمان پزشکیان

بر پایه آنچه از سوی عبدالناصر همتی از درون دولت به اطلاع شهروندان رسیده است «کاهش کسری بودجه» و «تامین مالی صحیح کسری بودجه»، «کاهش ریسک‌های سیستماتیک در اقتصاد تا جایی که در توان دولت باشد»، «رفع تنگناى مالى بنگاه‌ها»، «کاهش نرخ سود موثر»، «کاهش قیمت‌گذاری‌های دستوری» «شکاف نرخ ارز نیما و بازار براى حذف رانت» و «کاهش سوءتخصیص منابع» ۸ فرمانی است که پزشکیان و گروه اقتصادی دولت چهاردهم برای برطرف کردن کاستی‌ها و کجی‌ها داده‌اند. همانطور که اقتصاددانان و فعالان اقتصادی بار‌ها و بار‌ها تکرار کرده‌اند کسری بودجه‌های سالانه و از آن مهم‌تر راهبرد‌های ناکارآمد تامین منابع مالی از گرفتاری‌های بزرگ اقتصاد سیاسی ایران به حساب می‌آیند. دولت‌های پیشین با اکراه یا با میل نتوانستند دخل‌وخرج بودجه را متوازن کنند و با پیش‌بینی منابع ناپایدار و برداشت از منابع بانکی و شرکت‌ها راه‌های دیگر به تورم دامن زدند. آیا دولت چهاردهم در برطرف کردن این کاستی بنیادین کاری خواهد کرد. در سال‌های تازه‌سپری‌شده بنگاه‌های اقتصادی به ویژه بخش تولید از دو راه آسیب جدی دیده است. یک راه این بود و هست که دولت قیمت‌گذاری دستوری برای ارز و ریال و نیز کالا‌ها و خدمات را تعیین و ابلاغ کرده و بنگاه‌ها را در وضعیت ناجوری قرار داده‌اند. از طرف دیگر تخصیص منابع بانک‌ها بدون لحاظ کردن کارآیی و سودآوری بوده و بانک‌ها بیشتر به بنگاه‌های تحت مالکیت خود و نیز به دولت و شرکت‌های دولتی وام داده‌اند. از سوی دیگر قیمت‌گذاری دستوری و نیز انحصاری کردن منابع بانکی یا سپرده‌های مردم راه تامین سرمایه از بازار سهام و از بازار پول را نیمه باز کرده است. حالا دولت می‌خواهد از این وضعیت دور شود.

دولت چهاردهم با هدف کاهش تقاضای غیرضروری و رانت‌جویانه دنبال این است که قیمت دلار نیمایی و با دلار آزاد و دلار توافقی را به مرور از بین برده و به این ترتیب تقاضای ارز را کاهش دهد. دولت چهاردهم اگر بتواند بر ذی‌نفعان استیلا پیدا کند و این شکاف قیمت ارز‌های چندگانه را از بین ببرد کار مهمی را انجام می‌دهد.

انسجام درونی

دولت چهاردهم برای اجرای هشت فرمان اقتصادی پزشکیان باید در درون خود انسجام اندیشه و عمل داشته باشد. اعضای کابینه نباید بترسند یا بخواهند فقط جزیره‌های خود را اداره کنند. یکصدایی در دولت بهترین و کارآمدترین ابزار برای رسیدن به خواسته‌های پزشکیان است.

شعارسال با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از جهان صنعت، تاریخ انتشار:29مهر1403، کدخبر:493908، jahanesanat.ir