شعارسال: ناترازی بنزین و مشکلات موجود در این حوزه موجب شد تا بنزین به‌عنوان یکی از برنامه‌های نامزد‌های ریاست جمهوری مطرح شود، به‌طوری‌که تاکنون مسعود پزشکیان، مصطفی پورمحمدی، امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی و سعید جلیلی در این رابطه اظهارنظر کرده‌اند.

ایران با پیوستن به باشگاه واردکنندگان بنزین شرایط تامین سوخت را تغییر داد تا جایی‌که حتی برای امسال پیش‌بینی واردات پنج میلیارد دلاری برای بنزین و گازوئیل نیز شده، هر چند که تاکنون کشور با مشکل تامین سوخت مواجه نشده، اما زنگ خطر این موضوع به صدا درآمده است. درواقع افت ۶ میلیارد دلاری درآمد ارزی بنزین، نیمی از افزایش درآمد دولت از صادرات نفت است.

طبق پیش‌بینی‌ها با تداوم روند فعلی، ایران در ۱۰ سال آینده نیازمند واردات سالانه ۲۵ میلیارد دلار بنزین خواهد بود که این عدد معادل نیمی از ظرفیت صادرات نفت کشور است. نبود سیاستگذاری درست در حوزه انرژی برای تنوع بخشی سبد سوخت، ایجاد راهکار‌هایی برای کاهش قیمت، نبود مدیریت به‌جا و منطقی و از همه مهم‌تر جولان خودرو‌های فرسوده و پرمصرف در کشور موجب شده تا با توده بزرگ از ناترازی سوخت در کشور مواجه شویم.

موضوعی که حتی انتقاد مقام معظم رهبری را به دنبال داشت و ایشان در دیدار خود با تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی صراحتا نسبت به موضوع ناترازی انرژی در کشور تذکر دادند و اعلام کردند که اکنون "در مسئله‌ی سوخت، به معنای واقعی کلمه مشکل داریم. ما کشور تولیدکننده‌ی نفت، با این همه منابع زیرزمینی نفتی، بنزین وارد کنیم؟ این معنی دارد؟ معنایش همین است که ما در یک مسئله‌ی کلان دچار مشکلیم".

این تذکرات توجهات را بیش از گذشته به موضوع ناترازی سوخت سوق داد و ایجاد راهکار برای گذر از ناترای سوخت در کشور کلید خورد و راهکار‌های متفاوتی همچون تنوع‌بخشی سبد سوخت، جمع‌آوری خودرو‌های فرسوده اقداماتی مقابله با قاچاق و ایجاد ابزار‌های غیرقمتی تدبیر شد، با این‌حال، اما همچنان کشور با ناترازی سوخت دست و پنجه نرم می‌کند، موضوعی که بی‌شک برای دولت چهاردهم نیز می‌تواند یک چالش باشد.

دولت نیز نمی‌تواند خارج از قانون اقدام به افزایش قیمت بنزین کند

همین مساله نامزد‌های انتخابات دولت چهاردم را به اظهارنظر وادار کرده، مسعود پزشکیان در این رابطه گفته هر حرکتی که می‌خواهیم برای اصلاح قیمت بنزین و رفع هر ناترازی انجام دهیم در ابتدا باید مردم را توجیه و آماده کنیم و در آن‌ها این پذیرش به وجود بیاید که این مداخله منجر به درمان خواهد شد؛ این‌که من تصمیم بگیرم بدون مشارکت مردم و نظر مردم یک شبه تصمیم بگیرم و آن فاجعه به وجود بیاید نه علمی و نه قابل قبول است.

وی با اختصاص سهمیه بنزین به کسانی که خودرو ندارند موافق است و معتقد است کسانی که خودرو ندارند، در صورت دریافت سهمیه بنزین دولتی و فروش آن با هزینه آزاد می‌توانند تا حدودی فشار شرایط تورمی و افزایش قیمت‌ها را برای خود کاهش دهند.

به عقیده او، اگر دولت قیمت بنزین را به فرض مثال ۱۰ تا ۲۰ هزار تومان اعلام کند و سهم هر فردی ۱۵ لیتر بنزین باشد، ۱۵۰ تا ۳۰۰ هزار تومان پول به او تعلق گرفته است و سهم یک خانواده پنج نفره از بنزین ماهانه حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار تا یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان می‌شود. در حال حاضر دولت یارانه به بنزین اختصاص می‌دهد. افرادی که ماشین دارند از سهمیه ماهانه ۶۰ لیتر دولت استفاده می‌کنند، اما افرادی که خودرو ندارند از یارانه بنزین محروم هستند. افراد فاقد خودرو از این یارانه محروم هستند درحالی‌که گرانی‌های ناشی از اختصاص این یارانه در زندگی روزمره، بیشتر به آن‌ها تحمیل می‌شود.

پزشکیان درباره افزایش قیمت بنزین نیز گفته که افزایش قیمت بنزین در برنامه هفتم توسعه پیشی‌بینی نشده است و دولت نیز نمی‌تواند خارج از قانون اقدام به افزایش قیمت بنزین کند.

وی درباره احتمال افزایش قیمت بنزین با تصمیم سران سه‌قوه، نیز اظهار کرد که این اختیاراتی است که مقام معظم رهبری به سران سه‌قوه داده و ممکن است که به این افزایش قیمت اقدام کنند.

مسعود پزشکیان: در بحث نفتی ضرر داریم

در بحث نفت کلی داریم ضرر می‌کنیم. چه کسی باید جواب بدهد که چرا مفت دارایی‌های خود را می‌فروشیم؟ خرید ماشین‌های دست دوم برای ما افتخار شده است. یعنی این برازنده جامعه ما ایرانی‌ها است که ماشین دست دوم بخریم، چون دولت ندارد دلار بدهد؟ بعد برای همین ماشین دست دوم مشکل ایجاد می‌شود.

ولی الان ما نمی‌توانیم تکنولوژی جدید را وارد صنعت نفت کنیم. ما داریم منابع زیرزمینی را با تکنولوژی‌های غلط از دست می‌دهیم. به جای اینکه ۴۰ درصد بهره وری داریم فقط ۱۳ درصد بهره وری داریم.

سهمیه‌بندی بنزین اولین پروژه بزرگ دولت الکترونیک بود

مصطفی پورمحمدی نامزد دیگر انتخابات ریاست جمهوری نیز در این رابطه گفت: برای نخستین بار موضوع سهمیه‌بندی بنزین در زمان احمدی نژاد آغاز شد که اولین پروژه بزرگ دولت الکترونیک بود.

حجت الاسلام مصطفی پورمحمدی: در دوسال اخیر نفت رشد اقتصادی داشت

کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری با حضور در یک گفت‌وگوی تلویزیونی با بیان اینکه میانگین رشد اقتصادی ایران در ۵۰ سال گذشته حدود ۴ درصد است، اظهار کرد: همه اقتصاد‌های موفق پس از جنگ جهانی دوم نشان داده‌اند که رشد اقتصادی خود را از جذب سرمایه‌گذاری خارجی به دست آورده‌اند. در دهه گذشته، خوش‌بینانه، این رشد کمی بیش از دو درصد بوده است، دو سه سال اخیر با گشایش‌هایی که در نفت و اقدامات دیگر ایجاد شد، این رقم مقداری رشد نشان داد.

میانگین رشد اقتصادی ایران در ۵۰ سال گذشته حدود ۴ درصد است، اظهار کرد: همه اقتصاد‌های موفق پس از جنگ جهانی دوم نشان داده‌اند که رشد اقتصادی خود را از جذب سرمایه‌گذاری خارجی به دست آورده‌اند. در دهه گذشته، خوش‌بینانه، این رشد کمی بیش از دو درصد بوده است، دو سه سال اخیر با گشایش‌هایی که در نفت و اقدامات دیگر ایجاد شد، این رقم مقداری رشد نشان داد.

جوان‌های متخصص خوبی داریم و بسیار خوشبین هستم که می‌توانیم از طریق توسعه دولت الکترونیک و هوش مصنوعی تحول اقتصادی ایجاد کنیم. با تثبیت درآمد‌های مالیاتی، می‌توانیم درآمد‌های نفتی‌مان را وارد صندوق توسعه ملی و به عنوان درآمد و سرمایه بین‌نسلی، حفظ کنیم.

وعده بیمه و سهمیه بنزین به رانندگان تاکسی اینترنتی

اما امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی، نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری یک گام جلوتر رفت و حل مشکل بیمه و سهمیه بنزین رانندگان تاکسی‌های اینترنتی را وعده داد و گفت ما به فکر سهمیه بنزین کسانی هستیم که از این محل ارتزاق می‌کنند.

به گفته وی بار مهمی از حمل و نقل عمومی کشور، امروز بر دوش رانندگان تاکسی‌های اینترنتی است و مردم بدون زحمات آن‌ها به مقصد نمی‌رسند. دولت خانواده مشکل بیمه و سهمیه بنزین خانواده بزرگ فعالان سکو‌های برخط حمل و نقل را حل خواهد کرد.

امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی: مردم در شرکت‌هایی نفت و گاز سهیم شوند

لازم است خصوصی‌سازی انجام شود و مردم سهامداران دارایی‌های دولت شوند. توزیع ثروت که در مراکز کشور وجود دارد باید شامل کل کشور شود.

دولت باید در جایی وارد شود که مردم در آن وجود ندارند. باید کاری شود که دولت و مردم باهم ادغام شوند. اختیارات متمرکز در دولت باید به استانداران داده شود. حکومتی که خود را مزین به نام امیرمومنان (ع) می‌داند باید همانند ایشان مردمی رفتار کند، تمامی بنگاه‌های اقتصادی دولت باید به مردم واگذار شود و شرکت‌هایی مثل نفت و گاز نیز باید مردمی شوند و مردم در آن سهیم باشند.

وی افزود: با خزانه بدهکار دولت را به شهید رئیسی تحویل دادند، ولی آقای رئیسی این دولت را به خوبی اداره کرد. در فروش نفت تحریم‌ها بیشتر شد، ولی در دولت شهید رئیسی فروش نفت چند برابر شد.

نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری گفت: نفت خام را می‌فروشیم و روغن می‌خریم. شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند همین را تولید کنند. دست از مردم آزاری در بخش اقتصاد برداریم؛ مثل برخی مسائل گمرک و مالیات و… کار‌های خیلی خوبی در دولت آقای شهید رئیسی در این مسائل صورت گرفت.

قاضی زاده هاشمی عنوان کرد: خام فروشی را باید درست کنیم؛ به جای صدور نفت خام، فرآورده تولید کنیم و اشتغال و ارزش افزوده ایجاد کنیم. باید بسته مشترک و شهرک صنعتی مشترک برای سرمایه گذاری ایجاد کنیم. در راهبرد صنعتی سیاست‌های ارزی و تجاری باید به نفع تولید و رفاه خانوار و تولید شود.

اگر ۱۰ پالایشگاه داشته باشیم می‌توانیم نفت منطقه را بخریم

سعید جلیلی نامزد دیگر انتخابات ریاست جمهوری نیز در اظهارات خود به خودکفایی در تولید بنزین اشاره کرد و گفت: دشمن گفت می‌خواهیم بنزین را تحریم کنیم، چون بنزین را وارد می‌کردیم، اما وقتی پالایشگاه ستاره خلیج فارس ساخته شد، در تولید بنزین خودکفا شدیم و تحریم بنزین شکست خورد. شهید رئیسی نشان داد می‌توان ۱.۵ میلیون بشکه نفت فروخت؛ البته دغدغه ما نباید فروش نفت باشد.

به گفته وی کسی که نفت ما را می‌خرد آن را به فرآورده تبدیل کرده و ۱۰ برابر قیمت نفت به ما می‌فروشد. اگر ۱۰ پالایشگاه داشته باشیم می‌توانیم نفت منطقه را بخریم و به فرآورده تبدیل کنیم و هزاران شغل ایجاد کرده و برای کشور ارزآوری کنیم.

سعید جلیلی: ارزآوری از فروش نفت کافی نیست

به خاطر نداشتن اشراف و انضباط، سالانه حدود ۷ میلیارد دلار هدر رفت منابع داریم. دولت نمی‌داند دقیقاً چه میزان نفت تولید و توزیع شده و فروش رفته است. برخی می‌گویند پرتی در حدود ۴ درصد طبیعی است! این یعنی حدود ۷ میلیارد دلار در سال! آیا این عدد طبیعی است؟! چرا برای دیگر کشور‌ها طبیعی نیست؟ با هزینه‌ای حدود یک میلیارد دلار، در ظرف چند ماه سالی ۷ میلیارد دلار به منابع دولت اضافه می‌شود. البته بعد از تلاش‌های زیاد در دولت سایه، این موضوع در برنامه هفتم درج شد و باید به سرانجام برسد.

فرجام تولید، صادرات است. باید بازار‌های منطقه و جهان دسترسی داشته باشیم پس تعامل سازنده با اکثر کشور‌ها نیاز است. می‌توان با ۲۰۰ کشور دنیا روابط را توسعه داد. زمانی می‌گفتند گشایش ایجاد شده است صادرات ما به افغانستان دو برابر کشور‌های اروپایی بود. زمانی فقط با سه چهار کشور ارتباط گرفته شد که دشمن ما بودند. در سه سال گذشته نفت ما فروخته شد و بسیاری از کشور‌ها می‌گویند می‌خواهند روابط راهبردی با ایران داشته باشند. اجازه نمی‌دهم نگاه‌های جزئی مانعی برای همکاری‌های پرسود برای کشور باشد.

آمریکایی‌ها پس از خلف وعده برجام می‌گفتند که هیچ‌کس نباید از ایران نفت بخرد؛ من همان موقع نامه‌ای به دولت وقت نوشتم که شما از این راه‌ها می‌توانید نفت را به هر میزان که می‌خواهید بفروشید که به آن توجهی نشد.

من ارزآوری از فروش نفت را کافی نمی‌دانم و همه دستگاه‌ها باید برای ارزآوری برنامه داشته باشند. چه مأموریتی برای دانشگاه‌ها برای ارزآوری دیده شده است؟ دانشگاه استنفورد دهمین هلدینگ بزرگ جهان شده است. ما باید برنامه داشته باشیم و از ظرفیت‌های خود برای ارزآوری استفاده کنیم. دولت نقش تنظیم‌گری هم دارد. خیلی از مشکلات بازار ارز ناشی از این است که برخی کنش‌های ارز در داخل مشکل دارد. برخی معاملات مجاز در بستر غیررسمی انجام می‌شود، چون تنبیهی برای این کار وجود ندارد. باید سازوکار مشخص و رسمی داشته باشیم. در هفته اول دولت باید این سازوکار ابلاغ شود.

برای تأمین سرمایه نباید خود را معطل چند کشور کرد که بیاید و بعد از یک مدت برود. باید سرمایه خارجی قابل اعتماد و اتکا باشد. باید برای استفاده از سرمایه خارجی برنامه داشت. باید توافق‌های ۲۵ ساله عملی شود تا مردم ثمره آن را ببینند. برای جذب سرمایه خرد کشور برنامه داشت و مردم به آن اعتماد کنند. در مجلس دهم برنامه ساخت پتروپالایشگاه را ارائه کردیم. ما نباید نفت را خام بفروشیم بلکه زنیجره فرآورده ایجاد کنیم تا ارزآوری انجام شود. اگر چند پتروپالایشگاه با جذب سرمایه مردم بسازیم، ولی آن‌ها را اطمینان دهیم که برایشان سودآوری خواهد داشت.

به دلیل نبود میتی رینگ ۷ میلیارد دلار منابع نفت و گاز هدر می‌رود. ۴ میلیارد دلار در خرید کالا‌های اساسی هدر می‌رود. هرچند که ما باید منابع را ارتقا دهیم. باید مشخص شود بانک‌هایی که خلق پول می‌کنند این کار را از جیب مردم انجام می‌دهند؛ و باید خلق پول را در جهت منافع مردم انجام دهد نه در جهت منافع عده معدودی این موضوع را رقم بزند. یک دلیل تورم ناشی از شوک بازار ارز است.

یکی از مشکلات ما نبود درآمد پایدار است و بر این اساس، زمانی که درآمد نفتی کم و زیاد می‌شود، باعث مشکلات اساسی می‌شود که آثار آن را در تمام بخش‌ها می‌بینیم که باید برای آن چاره اندیشی کرد.

شعارسال با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از فرارو، تاریخ انتشار: 27خرداد1403، کدخبر:745435، fararu.com