تامین غذا با سیاستگذاری کشاورزی؛
برای تامین بهتر غذای مردم و رشد امنیت غذایی در کشور، باید پوستاندازی جدیدی در سیاستگذاری کشاورزی ایجاد شود و ۳ تحول اساسی رخ دهد.
وضعیت هشداردهنده تولید غذا در ایران:
در ۱۴ دی ۱۴۰۱ ایرنا به نقل از مجتبی خیامنکوئی، رئیس سازمان آموزش، تحقیقات و ترویج کشاورزی کشور نوشت «میزان تولید محصولات کشاورزی ایران درحالحاضر حدود ۱۲۵ میلیون تن است که چیزی حدود یکسوم آن یعنی بین ۲۵ تا ۳۰ درصد محصولات کشاورزی از مزرعه تا سفره تبدیل به ضایعات میشود. این میزان، غذای حدود ۲۵ میلیون نفر است».براساس گزارش سازمان جهانی خواربار و کشاورزی (فائو)، روزانه بهازای هر نفر ۱۳۴ کیلوکالری غذا در ایران هدر میرود، یعنی سرانه هدررفت روزانه غذا در ایران ۱۳۴ کیلوکالری است. سهم ایران از کل غذایی که هر سال در جهان هدر میرود، ۲.۷ درصد اعلام شده، این در حالی است که ایران حدود یک درصد جمعیت جهان را تشکیل میدهد.کارشناسان کشاورزی میگویند یکی از مهمترین دلایل تولید این همه ضایعات غذا در کشور، نبود الگوی کشت مناسب، کشاورزی سنتی و با بهرهوری پایین و نبود صنایع تبدیلی و تکمیلی و تجهیزاتی مانند انبارهای پیشرفته است. آنها با اشاره به وضعیت شکننده منابع پایدار کشور مانند آب و بحران خاک تأکید میکنند که ادامه این وضعیت میتواند به خسارات سنگینتر منجر شده و این شرایط باید با برنامهریزیهای دقیق و کارشناسی مهار شود.
ماموریت امثال خاوازی و رمضاننژاد در وزارت جهاد کشاورزی چیست؟
برخی تحلیلگران معتقدند انتصابهای این چنینی در وزارت جهاد کشاورزی( خاوازی ، رمضان نژاد) پوست موز جریان سیاسی اصلاح طلب برای آشفته کردن معیشت و بازار کشور در دو سال پایانی دولت است تا با زیر سوال رفتن امنیت غذایی کشور شرایط برای ناکام نشان دادن دولت انقلابی در مهار تورم سفره غذایی مردم مهیا شده و یک نمره منفی بزرگ در کارنامه دولت سیزدهم نقش ببندد.شرایط کشور نشان میدهد مسئولان دولت نباید از مقابل این انتصابات به سادگی عبور کنند، گرچه خبر میرسد نهاد ریاست جمهوری با انتصاب رمضاننژاد در وزارت جهاد کشاورزی مخالف است ولی سوال اینجاست که دلیل این تعلل سه ماهه در برکناری بانیان وضع موجود در وزارت جهاد کشاورزی چیست؟
تأمین کل نیاز کشور به غذا تا ۴ سال آینده؛
برخی از مدیران جهادکشاورزی یاد گرفته اند که فقط آمار مثبت و منفی بدهند و تریبون اشغال کنند. شاید دکتر خیام نکویی را نتوان جزو این دسته محسوب کرد، اما یعنی چی که ضایعات بخش کشاورزی ۲۵ -۳۰ درصد تولیدات است؟ اخوی عزیز محض اطلاع حضرتعالی عرض می شود که امروزه پشت هر رسانه ای در هر حوزه چند تخصصی چند استاد دانشگاه صاحب کرسی و چند معاون وزیر و رئیس سازمان در قالب اتاق فکر قرار دارند. راهکار شما برای عملیاتی کردن،کم رنگ سازی و حذف ضایعات به تفکیک محصول و استان چیست؟ فکر می کنی چند درصد ضایعات را بتوانی مدیریت کنی تا به چرخه برگردد؟ چرا امارهای کیلویی و گوتره ای ارایه می کنی؟ برنامه ویژه شما برای خودکفایی در دانه های روغنی، ذرت ،کنجاله سویا، برنح و گندم( بشکل مستمر نه موردی و یک سال خاص) چیست ؟ چند سال است که از طرح های خودکفایی صحبت می کنید و هنوز اندر خم یک کوچه اید؟ ضمن تکریم جایگاه علمی و قدردانی از تمامی زحمات تان ، هشدار می دهیم که من بعد در صورت مشاهده مصاحبه های کم خاصیت و کلی، انتقادات جدی و مستدل روانه شما خواهد شد. ان شاالله که با افزایش دقت نظرها و تلاش های شما، شرایط آبادتری را برای بخش کشاورزی بتوانیم تصور کنیم.
حسین شیرزاد:
شکاف بین تولید کشاورزی در کشورهای شورای همکاری خلیج فارس و مصرف غذا از سال ۱۹۸۵ به میزان قابل توجهی افزایش یافته است. این منطقه کنترلی بر منابع غذایی خود ندارد و به شدت به واردات وابسته است. در سال ۲۰۲۲ کشورهای شورای همکاری خلیج فارس حدود ۸۵ درصد از مواد غذایی خود را وارد کردهاند؛ که تقریباً تمام مصرف برنج وارداتی، حدود ۹۳ درصد غلات و تقریباً ۶۲ درصد گوشت و ۵۶ درصد سبزیجات را شامل میشود.آنها در مواقع بحران غذایی با چالشهای مهمی در قالب ممنوعیت صادرات مواد غذایی اعمال شده توسط کشورهای میزبان مواجه هستند. برخی از کشورهای شورای همکاری خلیج فارس نیز با خرید سهام شرکتهای بزرگ مواد غذایی و “پردازشگرهای جهانی غذا” یک گام جلوتر در زنجیره تأمین مواد غذایی حرکت کردهاند. در این رابطه نکتهای که نباید از آن غافل شد، ژئوپلیتیک در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا و موقعیت بنادر شورای همکاری خلیج فارس دلیل اصلی نگرانیها است.
رئیس سازمان تات:
معاون وزیر جهاد کشاورزی گفت: در حال حاضر ما ۱۲۵ تن محصولات غذایی تولید میکنیم که ۸۰ درصد نیاز کشور را رفع میکند و برای تامین مقدار باقیمانده همه ساله چندین میلیارد دلار از ارز کشور خارج میشود و این درحالی است که ما ظرفیتها و امکانات تولید محصولات اساسی به مقدار نیاز کشور را داریم و اگر امکانات را بسیج کنیم بر مشکلات فائق خواهیم آمد.
دکتر حسین شیرزاد:
حفاظت از امنیت غذایی و به کار انداختن سیستم غذایی نیاز به افراد مجرب و متخصص و یک رویکرد کل گرا و سیستمیک دارد. مداخلات باید اصلاح سیستم غذایی، مدیریت پسماند، تغییر در جیره خوراک دام -طیور، تغییر در محیط اقتصاد کشاورزی، اصلاحات بروکراتیک در ساختار مدیریت کشاورزی، حکمرانی و سایر عناصر کلیدی پولی-مالی را در ابعاد گستردهتر و بلندمدت این بحران هدف قرار دهد؛ بنابراین اتخاذ سیاستهایی حرقهای با مشارکت بهترین متخصین با هدف افزایش رشد بهرهوری کشاورزی، مانند سرمایهگذاری در تحقیق و توسعه، تقویت انگیزههای اقتصادی برای کشاورزان، زیرساختها، و آموزش و ترویج روستایی، به طور موثر شکاف عملکرد را کاهش میدهند. با این حال، در نظر گرفتن امنیت غذایی، پایداری، و انعطاف پذیری سیستم کشاورزی به عنوان عناصر کلیدی در رشد بهره وری نیز بسیار مهم است و در بحرانها باید بدان توجه نمود.
رئیسی:
رئیس جمهور گفت: سند امنیت غذایی نقشه راهی برای همگرایی، هماهنگی و همکاری نزدیک دستگاهها در راستای تسهیل بهرهمندی عادلانه آحاد مردم از سبد غذایی سالم، مطلوب و کافی و محیط زیست پاک و فرآوردههای ایمن و استاندارد بهداشتی است.
ضایعات بخش کشاورزی در زنجیرههای مختلف موجود در کشور معادل تامین غذای ۱۸ میلیون نفر است، کنترل و استفاده از روشهای دانش بنیان در غنی سازی غذایی ضایعات بخش کشاورزی میتواند کشور را از واردات نهاده های دامی بی نیاز کند.
مسیح کشاورز، دبیر انجمن واردکنندگان برنج:
مسیح کشاورز، دبیر انجمن واردکنندگان برنج گفت: محمولههای آلوده به سم آرسنیک وارد بازار نشده و برگشت خورده است. وی افزود: سازمان غذا و دارو در وزارت بهداشت و سازمان ملی استاندارد ۳۶۰ آیتم را آزمایش میکنند، مشکلی از این بابت نیست و برنج در سلامت کامل وارد کشور و توزیع میشود، البته سالهای قبل هم برخی به این سناریو دامن زدند، زیرا برایشان منافع دارد و در نظر داشتند جلوی برنج وارداتی را بگیرند و قیمت برنج داخلی را بالا ببرند.
نماینده مجلس:
امیرقلی جعفری عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس با تاکید بر اینکه امنیت غذایی کشور به امنیت ملی گره خورده است، خاطرنشان کرد: اولویت اول غذای مردم است، اما این بودجه اولویتها را به صورت کامل پوشش نمیدهد.وی افزود: بودجه کشاورزی برای ۱۴۰۲ با اهداف در نظر گرفته شده برای این بخش مغایرت دارد.
بعد از زنگ ورزش، زنگ حساب است؛
طبق گزارش مرکز آمار قیمت خوراکیها و آشامیدنیها در آذرماه ۱۴۰۱ نسبت به آذرماه ۱۴۰۰ با تورم ۶۳.۶ درصدی، روند افزایشی داشته است همچنین براساس گزارش هزینه-درآمد این مرکز، طی سال ۱۴۰۰ از کل هزینههای خانوارهای شهری کشور حدود ۲۶.۷ درصد آن مربوط به هزینههای خوراکی بوده است.آمارهای تطبیقی حکایت دارند که ایران ، ششمین کشور دارای قیمت بالای مواد غذایی است. هشدار به سو مدیریت ساداتی نژاد و شیوه مدیریت ساداتی نژادیسم ، هشدار به مخاطرات ایجاد شده در امنیت غذایی و هشدار به سوتغذیه شهروندان.
سیدمجتبی خیامنکویی رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی گفت: هدف ما رسیدن به امنیت غذایی پایدار در درجه اول و رسیدن به حاکمیت و دیپلماسی غذایی در درجه دوم است.
معاون وزیر جهاد کشاورزی:
سید سعید راد معاون وزیر جهاد کشاورزی با بیان اینکه کشور ما با ۸۵ میلیون نفر جمعیت، حدود یک درصد جمعیت ۸ میلیارد نفری جهان را در خود جای داده است، اظهار داشت: این در شرایطی است که بر اساس گزارش فائو، ایران یک و نیم درصد ذخایر گندم و غلات جهان را در اختیار دارد و به عبارتی، ذخایر غلات و گندم ایران یک و نیم برابر میانگین جهانی است.
رییس سازمان پدافند غیرعامل:
سردار غلامرضا جلالی در همایش نکوداشت پدافند غیرعامل در نظام سلامت، گفت: هدف غایی پدافند غیرعامل کاهش تلفات و خسارات تاسیساتی و اقتصادی است. ما قرار است جلوی از دست رفتن انسانها را بگیریم و این نشان دهنده اهمیت نقش وزارت بهداشت است. در بررسی تهدیدات دنیا، تهدیدات زیستی و بیولوژیک جزو مهمترین تهدیدات است.سردار جلالی با اشاره به اهمیت امنیت غذایی، تصریح کرد: عمدتا دوستان وقتی درباره امنیت غذایی صحبت میکنند منظورشان کمیت است و اگر جایی کم و کسری به وجود آید به سراغ دستکاریهای مجاز و غیرمجار میروند که، چون ابزار آزمایشگاهی دقیقی ندارند ممکن است بعدا منجر به پیامدهای بدی شود. ما از الگوی غذایی استفاده کردیم که حتی منجر به سقوط آبشاری جمعیت شده است. سهلانگاری در حوزه کیفیت غذا باید کنار گذاشته شده و با دقت رصد و بررسی شود.
هشدار ناامنی غذایی؛
احمد توکلی رئیس هیات مدیره دیده بان شفافیت و عدالت در نامهای به رئیس دولت با رونوشت به تمام وزرا، معاونین و روسای دولت، نسبت به کمبود شدید تولید محصولات اساسی غذایی اعم از گندم، جو و دانههای روغنی در سال آینده به دلیل حذف یارانه کود کشاورزی، هشدار داد.
آقای ساداتی نژاد تو فقط برنج خوردی، از برنج چه می دانی؟
همانگونه که از داده ها و اطلاعات و بیانات مدیران و مدعیان مدیریت در بخش کشاورزی مشخص است ، متاسفانه کمترین اطلاعات کاربردی در بخش کشاورزی و محصول برنج را داشته و صرفا با نوعی حاشیه گویی وارد موضوع شده و بیان مشکلاتی عموما غیر واقعی را می کنند. سیاستگذاری تولیدی و وارداتی برای برنج باید از دو منظر مصرف کننده داخلی و تولید کننده مورد توجه قرار گیرد. در بحث تولید کننده ، تاکید بر تسهیلات ارزان قیمت و کاهش قیمت کود و سم ، همچنین تسهیل مکانیزاسیون مطرح است. برنج داخلی(ارقام بازار پسند یا ارقام پر محصول، مشتری های خانگی و صنعتی خاص خودشان را داشته ) و نیازی به حمایت قیمتی و خرید تضمینی(مگر برای افت نکردن کلیت بازار برنج) وجود ندارد. در خصوص برنج خارجی ، قیمت عرضه شده به مصرف کننده تناسبی با قیمت جهانی برنج با دلار آزاد ندارد و جیب های گشاد عده ای رانتی در حال پر شدن است. چند برند داخلی پارسال بشکلی منفعت طلبانه اقدام به اختلال در بازار کردند و با وجود هشدار مکرر ما و اطلاع دوستان ، کمترین اقدامی برای خارج کردن انها از چرخه بازار صورن نگرفت. امسال کشاورزان با در پیش گیری سیاست پاره فروشی جلو برخی از زالوهای بازار را گرفتند. زالوها در شرایط حاضر اقدام به دخل زنی یا ترکیب برنج خارجی با برنج داخلی کرده اند.
نگرانی ها از کمبود غلات در جهان؛
آمار ۱۱ کشور و اتحادیه برتر تولید کننده ذرت در جهان مشخص شده است. ایران نیز به دلایلی چند مجبور به واردات مستمر ذرت است. حال باید پرسید که دیپلماسی فعال کشاورزی ادعا شده کجای داستان برنامههای ساداتی نژاد قرار دارد؟ آیا صرف ارتباط با یک کشور را میتوان دیپلماسی کشاورزی نامید؟ چرا راحت با منابع و منافع ملی بازی میکنیم و اجازه بازی میدهیم.
اعظمی ساردویی:
سخنگوی کمیسیون کشاورزی مجلس خاطر نشان کرد: گزارشهای سازمان غذا و دارو از باقی مانده سموم در میدان میوه و تره بار تهران نگران کننده است و باید این این موضوع را به حداقل برسانیم.
چشمانداز محصولات جهانی؛
گرمای شدید در اروپا میتواند برداشت غلات اتحادیه اروپا را در مقایسه با فصل گذشته ۵ درصد کاهش دهد. محصولات ذرت به ویژه در اثر آبوهوای سوزان آسیب دیدهاند که نیازهای وارداتی و هزینههای دامداران را افزایش داده است. بخش کشاورزی فرانسه از بدترین خشکسالی تاریخ خود رنج میبرد و مزارع در سایر تولیدکنندگان کلیدی مانند آلمان و رومانی در حال خشک شدن هستند.