سه‌شنبه ۰۵ تير ۱۴۰۳ - 
حسین راغفر:
توماس پیکتی اقتصاددان فرانسوی است که درباره توزیع ثروت و نابرابری درآمد کتاب‌ها و مقالات زیادی نوشته است. کتاب «سرمایه و ایدئولوژی» توماس پیکتی منشأ گفتگو‌های بسیاری در محافل علمی و سیاست‌گذاری در جهان شده است. پیکتی نشان می‌دهد که توزیع به‌شدت نابرابر درآمد به توزیع نابرابر ثروت با شدت بیشتری منجر گردیده و تعداد اندک صاحبان این ثروت‌ها قادر هستند سیاست‌های دولت‌ها را در جهت منویات خود به خدمت گیرند و انسداد حاصله در سیاست‌های بخش عمومی به رشد فزاینده نابرابری‌ها در جوامع صنعتی منجر می‌شود و این نابرابری‌های فزاینده علت اصلی شکاف‌های اقتصادی- اجتماعی در این جوامع و افول آن‌ها خواهد شد. ثروت تا حدی متمرکز می‌شود که دیگر امکان رقابت برای دمکراسی باقی نمی‌ماند، چه برسد به عدالت اجتماعی. به طور خلاصه، کاپیتالیسم به طور خودکار سطوحی از نابرابری را به وجود می‌آورد که پایدار نیستند. ثروت رو به افزایش یک درصد جامعه فقط یک واقعیت اقتصادی و داستان دارایی‌های یک فرد، نیست. کاپیتالیسم قرن بیست و یکم مسیری یک‌سویه به سمت نابرابری است مگر آنکه ما برای متوقف کردنش کاری انجام دهیم. پیکتی به نقش ایدئولوژی در مشروعیت‌بخشی به رژیم مالکیت و نیز توضیح رژیم‌های نابرابری اشاره می‌کند. او ایدئولوژی را به مجموعه‌ای از اندیشه‌ها و گفتمان‌های باورپذیر پیشینی ارجاع می‌دهد که مشخص می‌کند جامعه چگونه باید ساختار بگیرد. پیکتی معتقد است که نابرابری نه اقتصادی است و نه فناورانه، ایدئولوژیک و سیاسی است. این نتیجه‌گیری یکی از مهمترین نتایج کتاب «سرمایه و ایدئولوژی» است که موضع صریح او را نسبت به مواضع مارکسیست‌ها و تأثیر ماتریالیسم تاریخی به‌عنوان زیربنای همه تحولات اقتصادی و فناورانه روشن می‌کند. در چنین شرایطی از بعد اقتصادی نیازمند نظام‌های توزیع بجای مقابله با نابرابری بوده و در بعد سیاسی، نیازمند اصلاح ساخت‌ها و ساختار‌های سیاسی هستیم.
کد خبر: ۳۹۵۰۷۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۳/۱۷
امام خميني و صنعت؛
ضدیت انقلاب اسلامی با طبقه سرمایه دار صنعتی در ماجرای مصاره ها و بعد از آن، محصول غلبه « ایدئولوژی بر نظریه » و « احساس بر اندیشه » و نهایتا به هم خوردن توازن نیروهای اجتماعی به نفع هواداران ایدئولوژی چپ اندیش و ضد سرمایه داری بود. شور بختانه، در یک اتفاق نادر تاریخی، قاطبه نیروهای سیاسی و اجتماعی ایران در ائتلافی فراگیر در جبهه مقابل کارخانه‌داران و صاحبان صنایع بزرگ قرار گرفتند. این همان جایی که «ساختارها» بر«کارگزاران» تاثیر می گذارد و توده های طغیان کرده در فضای بحرانی، لزوما منطبق با اندیشه رهبران عمل نمی کنند و یا از آنان فرمان نمی برند!
کد خبر: ۳۹۵۰۶۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۳/۱۶
۱۶ مه ۱۹۶۶ سالگرد آغاز کارزار انقلاب فرهنگی چین:
انقلاب فرهنگی یک پیروزی سیاسی کوتاه‌مدت برای مائو محسوب می‌شد، اما شکستی بلندمدت برای چین و ویرانگر بود. وسواس مائو برای تثبیت جایگاه خود در تاریخ، او را به ازبین‌بردن هرگونه تهدید احتمالی برای قدرت خود و تحمیل بهای سنگینی برای چین سوق داد. تکیه مائو به گروهی از دانش‌آموزان دبیرستانی و دانشجویان دانشگاهی برای اجرای انقلاب فرهنگی، یکی از فاجعه‌بارترین اشتباهات او بود. جوانانی که سرمست از قدرت بودند، از کارزار انقلاب فرهنگی برای کسب اطمینان برای دستیابی به جاه‌طلبی‌های خودخواهانه‌شان استفاده کردند. آزار و اذیت‌های صورت‌گرفته از طرف آن‌ها موجب ایجاد خلاء در بوروکراسی کشور و توقف کار بسیاری از بخش‌های دولت شده بود. مائو که توده‌گرا بود، احساس می‌کرد توده‌ها می‌توانند هر مشکلی چه اقتصادی، چه سیاسی و چه اجتماعی را صرفا با دردست‌داشتن قدرت حل کنند.
این باور، اما صرفا به هرج‌و‌مرج، ویرانی، آشفتگی و پاکسازی سرمایه‌داران و مدیران صنعتی انجامید. وقتی این گروه‌ها حذف شدند، مائوئیست‌ها برای اداره نظام سیاسی باقی ماندند، اما دهقانان و دانشجویان و دانش‌آموزان توانایی اداره کشور را نداشتند. بسیاری از مردم چین فقط برای انجام یک کار مانند کشاورزی یا کار در کارخانه‌ها آموزش دیده بودند. آن‌ها هیچ مهارت مدیریتی یا فنی برای حفظ تولید نداشتند و کارخانه‌ها بدون مدیران آموزش‌دیده مناسب، قادر به فعالیت نبودند. مائو باور داشت تکنوکرات‌ها (فن‌سالاران) و روشنفکران فاسد هستند و برای براندازی نظام سیاسی نقشه می‌کشند. این ذهنیت موجب شد او درصدد جایگزین آن‌ها با افرادی وفادار برآید.
کد خبر: ۳۹۴۸۵۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۲/۲۹
فلسفه کربلا؛
مهمترین خوانشی که در ایران از ماجرای کربلا شده، خوانش دکتر علی شریعتی است که هنوز تاثیر آن وجود دارد و نمادسازی‌های آن انجام می‌شود. رویداد۲۴ در گزارشی به قلم علیرضا نجفی نشان داده که شریعتی چه روایتی از ماجرای امام حسین و کربلا مطرح کرد و پیامدهای آن در جامعه مذهبی ایران چه بود.در فلسفه تاریخی که شریعتی منادی آن است، موتور محرک تاریخ چیزی نیست جز کین‌توزی و انتقام‌جویی. وی با خوانشی ایدئولوژیک از واقعه کربلا، آن را در ذیل نظریه کین‌توزانه خود قرار می‌دهد.
کد خبر: ۳۹۰۷۴۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۵/۰۴
دوباتن، فرزند مدرنیته؛
تاکنون سه عنوان «هفت مهارت عاطفی برای خوب زیستن»، «فرهنگ به چه کار می‌آید» و «رام کردن سرمایه‌داری» از مجموعه‌ی «مدرسه‌ی زندگی» در انتشارات کرگدن منتشر شده است. بدین مناسبت، نشست هفتگی شهر کتاب در روز سه‌شنبه ۳۰ خرداد به تحلیل و بررسی فلسفه‌ورزی به سبک دوباتن اختصاص داشت. این نشست با حضور حمیده بحرینی و رضا بهرامی و مشارکت از راه دور ایمان فانی (استرالیا) و کاوه بهبهانی (شیراز) برگزار شد.
کد خبر: ۳۸۹۷۳۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۰۴
محمد آزاد:
صد سال اقتصاد در ایران قرن جدید در ایران تصادفا با شکل‌گیری به‌اصطلاح ایران مدرن همراه است و این سرزمین از حالتی ملوک‌الطوایفی و جدامانده از تحولات آغاز می‌کند به تأسیس نهاد‌های یک کشور مدرن از جمله نهاد‌های اقتصادی. سال‌های منتهی به سال ۱۳۰۰ و نیز سه، چهار سال پس از آن دورانی پرآشوب است که به انقراض دودمان قاجار و آغاز دودمان پهلوی ختم شد. نخستین نهاد‌های مدرن اقتصادی در ایران در آغاز این قرن تأسیس شدند. جز این نهاد‌ها دیگر نهاد‌های دولت مدرن مانند قوه قضائیه سکولار و ارتش مدرن راه‌آهن و نیز در دهه بعد دانشگاه نیز با مشورت روشنفکرانی مثل داور، فروغی و امثال این شخصیت‌ها بنا شد. اما ایران در دهه اول قرن از نظر اقتصادی چه وضعی داشت؟
کد خبر: ۳۸۹۵۱۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۰۴
یادداشت محمد زعیم زاده؛
سند مکتوبی که تصریح کند پشتوانه نظری آنچه مدیران جدید سازمان تحول می‌خوانند، چیست و از کجا آمده است در دسترس نیست. البته جناب جبلی چند باری برخی محور‌های کلی تحول را اعلام کرده‌اند که عموما نکات تازه‌ای نبوده و بعضا مواردی بوده که نظام حکمرانی کشور سال‌هاست از رسانه ملی انتظار دارد. مبانی نظری طبعا چیزی غیر از آن مطالبات است، مبانی نظری را شاید بتوان با تسامح جعبه ابزار تحقق آن مطالبات دانست.
کد خبر: ۳۸۸۰۲۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۲/۰۵
باید مردم را به رسمیت شناخت؛
ماهیت اعتراضات دو ماه اخیر در کشور چیست؟ آیا این یک حرکت زنانه است؟ یا متعلق به «دهه هشتادی ها»؟! در این باره تعابیر و تفاسیر مختلفی مطرح می‌شود. هر شخصیت یا رسانه ای، و هر جناح سیاسی بر اساس خاستگاه یا منظر خاص خود برداشتی متفاوت از مجموعه این اتفاقات را عنوان می‌کند. پایگاه اطلاع رسانی جماران در این باره با دکتر تقی آزاد ارمکی استاد برجسته جامعه شناسی دانشگاه تهران گفتگویی انجام داده است.این بار در مصاحبه‌ای مفصل و چالشی تمام برداشت‌ها از اعتراضات ۱۴۰۱ و سوالات مختلفی که در مورد آن وجود دارد را با وی در میان گذاشته اند که پاسخ‌هایی بسیار صریح و متکی به آمار و اطلاعات ملموس را دریافت کرد.
کد خبر: ۳۸۴۵۳۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۸/۱۷
محمدرضا تاجیک:
کد خبر: ۳۸۳۸۲۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۷/۱۲
تحقق اقتصاد مبتنی بر دانش؛
فرشاد مومنی گفت: مساله دانش‌بنیان‌شدن به کل نظام حیات‌جمعی مربوط است. یعنی نه یک مساله صرفا اقتصادی است و نه یک مساله صرفا فرهنگی یا اجتماعی. دانایی‌محوری با کل نظام حیات جمعی پیوند می‌خورد و بنابراین ارائه یک صورت‌بندی نظری راه‌گشا در این زمینه برای یک ساخت توسعه‌نیافته رانتی، بی‌شمار پیش‌نیاز و دلالت و پیامد خواهد داشت و بسیار پیچیده است. خلاصه ماجرا این است که اگر هزینه‌فرصت فکر کردن بالا باشد و اگر سانسور و سرکوب و خشونت‌ورزی با صاحبان اندیشه اصل باشد، دانایی‌محوری هیچ پایه‌ای در واقعیت نخواهد داشت.
کد خبر: ۳۸۲۴۸۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۲۸
ناکامی دولت‌ها در برنامه توسعه اقتصادی؛
دولت احمدی‌نژاد بهشت رانت‌خواران تازه به دوران رسیده بود. اینک با توصیف این شرایط باید دید دولت سیزدهم در کجای کار قرار دارد؛ آن‌هم دولتی که در دوره چهارساله اول کارش با اعتراضات مردمی روبه‌رو شده است. دولتی که ثمره یکدستی است، اما در برابر مردم تنها مانده است. در شرایط کنونی آنان که از دولت سیزدهم منتفع نمی‌شوند، هیچ کاری از دستشان برنمی‌آید و هر اقدام آنان چه‌بسا کار را خراب‌تر هم بکند. دولت سیزدهم در وضعیت بغرنجی قرار دارد. پرسش اساسی این است آیا دولت‌ها ازجمله دولت سیزدهم در تله رانت‌خواران گیر افتاده‌اند و بیش از آنکه پاسخ‌گوی برنامه‌های خود باشند، پاسخ‌گوی زیاده‌خواهی آنان هستند؟
کد خبر: ۳۷۸۵۰۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۳۱
چرا ایران توسعه نمی‌یابد؟
یک اقتصاددان، به برررسی دلایل توسعه نیافتگی ایران می‌پردازد؛ به عقیده وی برای اینکه ایران توسعه پیدا کند، ۵چرخ باید در جهت توسعه حرکت کنند؛ نظامیان، جامعه مدنی، روشنفکران، ثروتمندان، بروکرات‌های دولتی و روحانیت، ۵چرخ اصلی توسعه در ایران هستند که در حال حاضر هیچ یک به سمت توسعه حرکت نمی‌کنند.
کد خبر: ۳۷۶۲۰۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۱۵
کمال اطهاری، پژوهشگر توسعه:
کمال اطهاری پژوهشگر توسعه یادآور شد: سیاست‌های اجتماعی که در دولت خاتمی مانند طرح جامع مسکن به تصویب رسیده بود، در دولت احمدی نژاد به صورت کلی کنار گذاشته شد و طرحی مانند مسکن مهر جایگزین آن شد که بیش از ۴۰ درصد منابع و سرمایه‌های کشور را بلعید، در ادامه نیز با اجرای این سیاست‌ها سرمایه‌داری رانتی در دولت احمدی‌نژاد شکل گرفت، از سویی این سیاست‌ها به هیچ عنوان جنبه نئولیبرال نداشت، زیرا نئو لیبرالیسم به ذات خود روح خبیث نیست، ولی نئولیبرالیسم به صورت مضحک و خطای مطلق در ایران به اجرا درآمد، که از دل آن یک بورژوازی رانتی به وجود آمد که از همان بیماری هلندی سرچشمه گرفته بود.
کد خبر: ۳۷۳۶۸۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۰۵
ادوارد لویی:
وقتی من چیزی می‌نویسم به من می‌گویند «دهنت را ببند، تو آن‌ها را متهم به نژادپرستی و همجنسگراستیزی می‌کنی، تو آن‌ها را به درد میاروی.»، اما وقتی طبقه کارگر خودش به سخن می‌آید همین آدم‌ها خطاب به این طبقه می‌گویند «دهنتون را ببندید شما‌ها نژادپرست و همجنسگراستیز هستید.» این آدم‌ها می‌خواهند به هر قیمتی که شده مانع شنیده شدن صدا و به جنبش درآمدن آدم‌های طبقه کارگر شوند. بورژوازی یک نظام پرتناقض دائمی ست که همیشه در آخر می‌گوید «صدای آن‌ها را خفه کنید.»
کد خبر: ۳۷۲۱۰۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۱۶
مصادره اموال سرمایه داران؛
ترخانی‌ها هم به مانند دیگر تجار ایران در نیمه راه متوجه شدند که روند مصادره‌ها ممکن است به مصادره سرمایه داران صنعتی محدود نشود و تا مصادره همه نوع سرمایه ها، حتی سرمایه‌های تجاری هم ادامه یابد. حدس ترخانی‌ها درست بود، عناصر تندرو و چپ اندیش که لباس انقلابی گری به تن کرده بودند در تدارک تهیه طرحی برای دولتی کردن تجارت خارجی بودند که معنی دیگرش، جلوگیری از ظهور تجار بزرگ در ایران بود
کد خبر: ۳۷۱۰۹۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۰۴
خالق دایی خان ناپلئون؛
در ساعت‌های پایانی پنج‌شنبه شب گذشته خبر درگذشت ایرج پزشکزاد نویسنده، مترجم و پژوهشگر ایرانی و خالق «دایی جان ناپلئون» در فضای مجازی منتشر شد و واکنش‌های فراوانی را به وجود آورد. اگرچه پزشکزاد کتاب‌های دیگری همچون «حاج مم جعفر در پاریس»، «ماشاءالله‌خان در بارگاه هارون الرشید»، «آسمون ریسمون» و... را هم در کارنامه داشت، اما بیشتر به خاطر همان رمان محبوب بود.
کد خبر: ۳۷۰۴۱۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۲۶
آموزش و توسعه؛
مهندس محمد بحرینیان فعال و پژوهشگر صنعت در جلسه نقد کتاب فردریک لیست در نشست برگزار شده در مؤسسه دین و اقتصاد ، بیان داشت که ، «ما قویا با این انگاره خو گرفته‌ایم که آموزش پیش‌شرط اولیه توسعه است... اما این مورد مستند نشان می‌دهد که معکوس آن هم ممکن است، به‌گونه‌ای که توسعه اغلب مشوق آموزش می‌شود». در کشورهای جهان سوم، رونق منابع طبیعی نگرش‌های کوتاه‌مدت را بر سیاست‌مداران مسلط می‌کند که موجب اتخاذ سیاست‌های نامناسب و ناکارآمد می‌شود.صادرات منابع طبیعی موجب تقویت بخش‌ها و طبقات و گروه‌های ذی‌نفعی می‌شود که از سیاست‌های کندکننده رشد سود می‌برند، لذا دولت در کشورهای صادرکننده منابع طبیعی توجه زیادی به توسعه کیفی آموزش ندارد.
کد خبر: ۳۷۰۳۴۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۲۶
بمناسبت یکصدمین سالگرد؛
از میرزا کوچک خان روایات زیادی قابل شنیدن است. از چهره مبارز در برابر پهلوی اول تا مشروطه خواه معتدل. از چهره ضدانگلیسی تا چهره متمایل به روسیه. از مجاهد ملی تا ملوک الطوایف گیلانی. از شهید قربانی خیانت دوستان تا شهید قربانی دسیسه استعمار. ناصر عظیمی در مقاله کوچک‌خان تاریخی، کوچک‌خان تبلیغی که به مناسبت یکصدمین سال خاموشی کوچک خان منتشر شده است، نظرات خود را با ادعای بی طرفی در خصوص میرزا کوچک خان، منتشر نموده است. پایگاه تحلیلی خبری شعار سال، ورای تائید یا تکذیب متن و با توجه به اهمیت موضوع، بازنشر متن را انجام داده و امید دارد، تضارب آرا فضا را برای شناخت بیشتر میرزا کوچک خان، نهضت جنگل و ریشه‌های تاریخی آن، فراهم سازد.
کد خبر: ۳۷۰۳۲۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۲۵
اسمعیل خلیلی، پژوهشگر:
اسمعیل خلیلی معتقد است که از زمان عباس میرزا تاکنون هویت مان را از طریق نفی دیگری تعریف کرده‌ایم و تعریف اثباتی از خودمان نداریم و این یکی از مشکلات ماست.
کد خبر: ۳۷۰۰۱۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۲۱
چرخه تخریب و تضعیف؛
پیش‌بینی مارکس از سقوط نظام سرمایه‌داری بر این مبنا استوار بود که دو طبقه سرمایه‌دار و کارگر به دلیل تعارض منافع نمی‌توانند با یکدیگر همزیستی داشته باشند، آنان در واقع دشمن یکدیگرند و بنیان متزلزل جامعه طبقاتی سرمایه داری بر تعارض این دو طبقه و بهره‌کشی طبقه بورژوا از طبقه کارگر استوار است، و اگر گروه سومی هم هستند که آن را خرده بورژوازی می‌نامید آنان نسبت به این دو طبقه در اقلیت یا در حاشیه قدرت قرار دارند.
کد خبر: ۳۶۹۷۲۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۱۷