شعارسال: چه بخواهیم و چه نخواهیم اقتصاد ایران با نفت گره خورده است و بخش قابل‏ توجهی از هزینه‌های کشور با فروش نفت تامین می‌شود از همین در شرایط تحریم نفتی مسلما بسیاری از  برنامه های بودجه ای کشور با مشکلاتی مواجه میشود.

مسئولین تمام تلاش خود را برای قظع این وابستگی انجام داده اند اما همچنان کشوری که نفت دارد باید برای فروش نفت خود تلاش کند؛ در این میان و با توجه به شرایط فعلی کشور فروش نفت در بورس میتواند راهگشای حل این مشکل باشد.

افزون بر این، راه‌اندازی بورس نفت بود که به صورت یکی از تکالیف قانونی در برنامه سوم توسعه کشور تعریف شد، اما همواره فاصله بین قانون تا اجرا بسیار و البته معنادار است.

همچنین کارشناسان معتقدند بورس انرژی می‌تواند بهترین گزینه برای عرضه نفت در زمان تحریم باشد، اما عدم اعتماد دولت‌ها به بخش خصوصی جهت مشارکت در فروش نفت مانع از فراهم ‏سازی بستر لازم جهت آمادگی تبادل طلای سیاه در بورس انرژی شده است.

حال به نظر می‌رسد دولت دیگر از تصدی‌گری خارج شود و بخش نظارتی خودش را بیشتر تقویت کند.در همین راستا شاپور محمدی- رئیس سازمان بورس میگوید: تنها با ایجاد سیاست طولانی مدت اقتصادی و همچنین آماده‌سازی بستر شفاف برای عرضه نفت و فرآورده‌های نفتی در این بازار برابری فرصت برای مشتریان این محصولات ایجاد خواهد شد.
 
مساله دیگری که به این ابهامات دامن می‌زند ذی‌نفع بودن شرکت ملی نفت در صادرات انحصاری نفت است. طی دو دهه گذشته امور بین‌الملل شرکت ملی نفت به‌طورجدی با این راهکار مخالف بوده و در مقابل اجرای آن با استناد به دو تجربه ناموفق اولیه فروش نفت در بورس، ایستادگی کرده است. حال‌آنکه با اذعان به گزارش ۱۲۵۴۳ مرکز پژوهش‌های مجلس علت موفق نبودن دو تجربه گذشته بیش از آنکه عدم استقبال خریداران و بخش خصوصی بوده باشد، شرایط سخت وزارت نفت برای فروش بوده است.

محمد حسن‌نژاد، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس نیز با بیان اینکه فضا برای سرمایه‌گذاری در فروش نفت خوب نیست، به انتقاد از روند فعلی بورس انرژی پرداخت و گفت: عرضه و تقاضا و خریدار و فروشنده محور‌های تعیین بازار یک محصول هستند. نفت نیز با همین رابطه اقتصادی به فروش می‌رسد حالا چه در بازار داخل و چه در بازار خارج. حالا با توجه به اینکه سهم بزرگ دولت از ارزآوری فروش نفت تامین می‌شود نمی‌تواند به‏ راحتی این فروش را در اختیار سایر سرمایه‌داران قرار دهد.

حسن‌نژاد با انتقاد دوباره از شرایط فعلی عرضه نفت در بورس انرژی گفت: ایجاد بستر برای حضور فعالان بخش خصوصی در راستای عرضه نفت از طریق بورس انرژی اولین و مهم‌ترین گام است، هرچند برای ادامه در این مسیر باید افرادی که سرمایه‌های کلانی دارند برای ساخت پالایشگاه‌های کوچک ترغیب شوند، سرمایه‌گذاری کنند و پالایشگاه بسازند و برای خرید نفت مراجعه کنند که این یک پروسه چندین ‏ساله از ابتدای دریافت مجوز تا راه‌اندازی پالایشگاه را می‌طلبد که برای شرایط فعلی زمانبَر است.

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در پایان تاکید کرد: از این‌رو هدف از داشتن بورس این است که نفت را در بورس انرژی به اشخاص بدهیم و آنان دیگر مالک نفت باشند و بتوانند این نفت را در خارج از کشور بفروشند؛ هرچند تردید‌ها و نگرانی‌های دولت برای مشارکت خصوصی‌ها در ساخت پالایشگا‌ها وجود دارد، اما باید بدانند امکان کنترل معاملات بورس به سادگی وجود دارد.

در پایان نباید این نکته را فراموش کنیم که،  علاوه بر کمرنگ بودن بخش خصوصی مشکل بعدی در بورس، مسدود بودن حساب ارزی برای شرکت سپرده‌گذاری مرکزی، فعال نبودن دفاتر کارگزاری‌ها در خارج از کشور، عدم انتشار اطلاعیه عرضه نفت به زبان‌های بین‌المللی در سایت بورس انرژی و از همه مهم‌تر فقدان تبلیغ و زیرساخت،  است که عرضه نفت در بورس انرژی را با مشکلات زیادی مواجه کرده است به‌طور‌ی‏که می‌توان ادعا داشت عرضه نفت در بورس ناموفق و نشدنی است.
 

شعار سال،با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته  از سایت خبری نفتی ها   ،تاریخ انتشار:  8 بهمن    1398،کدخبر:   27705،www.naftiha.ir