رکود و بیکاری، واژه‌های کلیدی عملکرد اقتصادی دولت است که هرکدام به تنهایی می‌تواند شرمساری مسؤولان را فراهم کند.

عملکرد اقتصادی دولت یازدهم در 40 ماه گذشته نشان می‌دهد مسؤولان پرادعای دولت شدیدا در انجام وظایف خود ناتوانند و بدتر اینکه حاضر به پذیرش کم‌کاری‌های خود هم نیستند. دولت فقط در حوزه ایجاد اشتغال و بیکاری آ‌نقدر ناتوان است که مردم در سفرهای استانی نیز این موضوع را به روحانی منتقل می‌کنند و وی هم نمی‌تواند دلخوری خود را از این اعتراض‌ها پنهان کند. روحانی ابتدا با جمله‌ای محیر‌العقول در زمستان سال گذشته قصد داشت از فشار افکار عمومی بکاهد اما در نهایت اعتراف کرد مشکل امروز ما رکود و بیکاری است. روحانی سال گذشته گفته بود بیش از یک میلیون شغل ایجاد کرده‌ایم! با وجود آمارهای رنگارنگ دولتی از ایجاد اشتغال، موضوع بیکاری یک مساله و معضل اساسی در کشور است تا جایی که مقام معظم رهبری خرداد امسال و در دیدار نمایندگان مجلس از شرمندگی نظام در برابر جوانان بیکار سخن گفتند: «حل موضوع رکود و اشتغال از طریق رونق تولید داخلی از اولویت‌های اصلی و بسیار مهم در بخش اقتصاد است. خجلت و شرمندگی نظام از بیکاری یک جوان، از خجلت و شرمندگی جوان بیکار در خانواده خود، بیشتر است، بنابراین باید برای حل این مشکل، اقدامات جدی انجام شود». بدین ترتیب روحانی مجبور شد در اظهارات بعدی خود به موضوع بیکاری جوانان اشاره و به آن اعتراف کند. وی اواخر تیرماه در سفر به کرمانشاه گفت: «امروز مشکلی به نام مشکل آب، محیط‌زیست و بیکاری داریم. امروز مشکل رکود داریم. نامناسب‌ بودن محیط کسب‌وکار و مشکل حمل‌ونقل از دیگر مشکلات است». خیلی‌ها می‌گفتند مقام معظم رهبری به جای دولتی‌ها و مسؤولان از شرمندگی بیکاری جوانان سخن گفته‌اند اما هیچکس باور نمی‌کرد روحانی چند ماه بعد به بهانه یک اتفاق ساده، عدم برگزاری سخنرانی یک نماینده مجلس را مایه شرمساری بداند و بسیاری از معضلات اقتصادی مانند افزایش بیکاری را مایه شرمساری نداند. برای اینکه مسؤولان دولتی بدانند فاجعه بیکاری چقدر جدی است با استفاده از ارقام رسمی نهادهای دولتی و نظرات کارشناسی وضعیت بیکاری را تشریح می‌کنیم.
آمارهای دولتی بیکاری هم نگران‌کننده است
مرکز آمار ایران اعلام کرد تنها 7 استان کشور در تابستان ۱۳۹۵ دارای نرخ بیکاری تک‌رقمی بوده‌اند. این در حالی است که تابستان سال گذشته ۱۰ استان کشور دارای نرخ بیکاری تک‌رقمی بودند. در آمار نرخ بیکاری تابستان 1395 که بتازگی مرکز آمار ایران منتشر کرده است، استان‌های آذربایجان‌غربی، خراسان‌شمالی، زنجان، سمنان، گیلان، همدان و مرکزی در فصل یادشده دارای نرخ بیکاری تک‌رقمی بوده‌اند. نرخ بیکاری تابستان 1395 نسبت به مدت مشابه سال 1394 از افزایش8/1 درصدی خبر می‌دهد به طوری که از 9/10 به 7/12 درصد رسیده است. براساس این گزارش، در تابستان 1395، استان‌های کرمانشاه، چهارمحال‌وبختیاری و اصفهان به ترتیب با 3/20، 8/19 و4/17 درصد بیشترین نرخ بیکاری را در میان استان‌های کشور به خود اختصاص داده بودند. نرخ بیکاری تابستان 1394 در استان‌های چهارمحال‌وبختیاری 16درصد، کرمانشاه 2/15درصد و اصفهان3/13 درصد بود. این استان‌ها در 2 فصل یادشده دارای بیشترین نرخ بیکاری در میان سایر استان‌های کشور بودند. با وجود آنکه مسؤولان همواره از بهره‌مندی از نیروی انسانی جوان و توانمند می‌گویند اما بخش وسیعی از نیروی کار جوان کشور بدون شغل هستند و نقشی در تولید ملی ندارند. کشور ایران پتانسیل‌های خوبی به لحاظ منابع انسانی و طبیعی دارد و به عبارتی بزرگ‌ترین سرمایه ایران نیروی انسانی آن است اما اگر از این سرمایه بهره‌ای نبریم همین سرمایه می‌تواند به ضد خود بدل شود. مقایسه نرخ مشارکت اقتصادی در استان‌های کرمانشاه، چهارمحال‌وبختیاری و اصفهان در تابستان 1395 به طور عام بین 2/40 تا7/40 درصد و در تابستان 1394 بین 7/37 تا 4/40 درصد بوده است. تردیدی نیست افزایش نرخ مشارکت اقتصادی به دلیل افزایش تقاضای کار و جویندگان کار است و مسؤولان باید پاسخگوی نیاز اشتغال آنان باشند. به گزارش خبرگزاری بسیج، علی طیب‌نیا، وزیر امور اقتصادی و دارایی بتازگی در گفت‌وگو با ایرنا، یکی از چالش‌های مهم در کشور را موضوع اشتغال عنوان کرد و افزود: به دلیل عرضه گسترده نیروی کار، دغدغه دولت یازدهم اشتغالزایی برای جوانان است. وی با تاکید بر اینکه باید رشدی ایجاد کنیم که اشتغالزا باشد، درباره دورنمای وضعیت اقتصادی کشور گفت: دورنما را مثبت می‌بینم. پس از چند سال کسادی اکنون داریم به رشد اقتصادی 5 درصدی می‌رسیم که این مقدمه برای سال آتی است تا به رشد بالاتر برسیم. اقتصاد ایران سال‌های متمادی است در انتظار تحقق رونق اقتصادی است تا جوانان کشور را از دور باطل تحصیلات دانشگاهی در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا و سپس بیکاری رها کند.
نرخ بیکاری 12/2درصد شد!
براساس اعلام مرکز آمار ایران، نرخ بیکاری در بهار امسال با رشد 4/1 درصدی به 2/12 درصد رسیده است. شمار رسمی بیکاران هم به ۳ میلیون و ۱۴۹ هزار نفر رسیده است. براساس این آمار 8/1 میلیون جوان بیکارند. به گزارش مرکز آمار ایران، نرخ بیکاری در بهار 1395 به 2/12 درصد رسیده است. بررسی نرخ بیکاری افراد 10 ساله و بیشتر نشان می‌دهد 2/12 درصد از جمعیت فعال (شاغل و بیکار) کشور بیکار بوده‌اند. روند تغییرات این نرخ حاکی از آن است که این شاخص نسبت به بهار 1394، 4/1 درصد و نسبت به زمستان 1394، 4/0 درصد افزایش داشته است. تعداد شاغلان کشور در بهار 1395 برابر با 22 میلیون و 604 هزار و 718 نفر بوده است که نسبت به بهار سال قبل (1394)882/742 نفر افزایش یافته است. در همین فاصله نسبت اشتغال(نسبت تعداد شاغلان به جمعیت 10 ساله و بیشتر) نیز با 8/0 درصد افزایش از 9/33 درصد به 7/34 درصد رسیده است. در بهار 1395، 5/39 درصد جمعیت 10 ساله و بیشتر از نظر اقتصادی فعال بوده‌اند، یعنی در گروه شاغلان یا بیکاران قرار گرفته‌اند. بررسی تغییرات نرخ مشارکت اقتصادی حاکی از آن است که این نرخ نسبت به فصل مشابه در سال قبل(بهار 1394) 5/1 درصد و نسبت به زمستان 1394، 8/1درصد افزایش داشته است. نرخ بیکاری جوانان 15 تا 29 ساله حاکی از آن است که 9/24 درصد از فعالان این گروه سنی در بهار 1395 بیکار بوده‌اند. بررسی تغییرات فصلی نرخ بیکاری جوانان 15 تا 29 ساله نشان می‌دهد این نرخ نسبت به فصل مشابه در سال قبل (بهار 1395) 5/2 درصد و نسبت به زمستان 1394، 1/0درصد افزایش یافته است. بررسی سهم اشتغال ناقص نشان می‌دهد در بهار 1395، 7/9 درصد جمعیت شاغل،‌ به دلایل اقتصادی (فصل غیرکاری، رکود کاری، پیدا نکردن کار با ساعت بیشتر و...) کمتر از 44 ساعت در هفته کار کرده و آماده برای انجام کار اضافی بوده‌اند. این در حالی است که
5/39 درصد از شاغلان 15 ساله و بیشتر، 49 ساعت و بیشتر در هفته کار کرده‌اند. بررسی اشتغال در بخش‌های عمده اقتصادی نشان می‌دهد در بهار 1395 بخش خدمات با 4/49 درصد بیشترین سهم اشتغال را به خود اختصاص داده است. در مراتب بعدی بخش‌های صنعت با4/31 درصد و کشاورزی با 1/19 درصد قرار دارند.
نرخ بیکاری در سال 94 چقدر بود؟
در حالی نرخ بیکاری بهار 1395،2/12 درصد اعلام شده که مرکز آمار نرخ بیکاری در سال 1394 را 11 درصد اعلام کرده بود. جالب اینکه کارشناسان همین آمارهای دولتی را غیرشفاف و نرخ بیکاری را بسیار بیش از این می‌دانند. براساس نتایج طرح آمارگیری نیروی کار در سال 1394 که مرکز آمار ایران منتشر کرده، این نرخ بیکاری برای افراد 10 سال سن و بیشتر است. همچنین در سال گذشته معادل 2/38 درصد جمعیت 10 سال سن و بیشتر از نظر اقتصادی فعال بوده‌اند یعنی در گروه شاغلان یا بیکاران قرار گرفته‌اند. از نظر بازار کار جمعیت «شاغل و بیکار» جمعیت فعال شناخته می‌شود. میانگین نرخ بیکاری در سال 1393 معادل6/10 درصد بود که میزان بیکاری سال 1394 رشد 4/0 درصدی نسبت به آن داشته است. نتایج این طرح نشان می‌دهد تعداد جمعیت فعال (شاغل و بیکار) در کشور 24 میلیون و 701 هزار و 177 نفر است که از این تعداد 2 میلیون و 729 هزار و 92 نفر بیکار هستند. نرخ بیکاری برای سال 1394 در مناطق شهری کشور 2/12 و در نقاط روستایی 1/8 درصد گزارش شده است. براساس گزارش مرکز آمار ایران، بیکاری جوانان در سال گذشته، 15 تا 24 ساله معادل 1/26 درصد است که برای مردان این گروه 3/22 و زنان 8/42درصد اعلام شده است.
۱۱ میلیون بیکار د‌‌اریم نه ۶ میلیون!
کارشناسان بسیاری آمار دولت از بیکاری را غیرواقعی می‌دانند. دولت اعلام می‌کند3 میلیون نفر بیکار داریم اما کارشناسان اعتقاد دارند تعداد بیکاران حدود 6 میلیون نفر است. البته رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس اعتقاد دارد 11 میلیون بیکار در ایران وجود دارد. خدادادی با اشاره به روند‌‌ روزانه افزایشی تعد‌‌اد‌‌ بیکاران گفت: د‌‌ر حال حاضر به صورت رسمی ۶ میلیون و به صورت غیررسمی تا ۱۱ میلیون بیکار د‌‌ر کشور د‌‌اریم. رئیس کمیسیون اجتماعی د‌‌ر واکنش به اظهارات وزیر تعاون مبنی بر اینکه «مساله بیکاری د‌‌ر کشور به طور نسبی هضم شد‌‌ه است»، گفت: اینکه گفته می‌شود‌‌ د‌‌ر حال حاضر د‌‌ر کشور 5/2 میلیون بیکار د‌‌اریم بسیار خوشبینانه است. نباید‌‌ به این ارقام د‌‌لخوش باشیم. خد‌‌اد‌‌اد‌‌ی با بیان اینکه رواج بیکاری طی سال‌های گذشته بین فارغ‌التحصیلان بود‌‌ه است، افزود‌‌: د‌‌رحال حاضر بخش عمده‌ای از بیکاران میان نیروهای تحصیلکرده هستند‌.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از خبرگزاری فارس، تاریخ انتشار 3 آذر 1395، کد مطلب:13950903000368 : www.farsnews.com