اقتصادی - فسادستیزی

در هفته‌های گذشته خبر رسوایی «عشقی گیت» و ماجرای وام کم بهره با بازپرداخت طولانی مدت مجید عشقی رئیس سابق سازمان بورس و اوراق بهادار منتشر شده اما مردم هنوز چیزی در مورد وام‌های میلیاردی به مدیران انقلابی بانک توسعه تعاون با بهره اندک که هنوز هم تسویه نشده، نشنیده‌اند. گزارش‌هایی به دست رسانه رسیده که نشان می‌دهد بانک توسعه تعاون به برخی از مدیران خود در دولت رئیسی تسهیلات میلیارد تومانی در غالب های گوناگون نظیر ودیعه مسکن داده است.

به گفته رییس مرکز اطلاعات مالی با تصویب و اجرای این دستور العمل شرکت های صوری و تمامی اشخاصی که به نحوی مشکوک به انجام اعمال مجرمانه مرتبط با این پدیده شوم هستند در فهرست های سیاه و خاکستری دسته بندی شده و به تناسب تحت محدودیت قرار می گیرند . در این دستور العمل تکالیفی برای سازمان ثبت اسناد و املاک کشور و موسسات مالی و بانکی تعریف شده است.

روابط عمومی سازمان تعزیرات حکومتی اعلام داشت که پرونده گرانفروشی ۴۱۰ عدد بلیت پرواز یک شرکت هواپیمایی (مبدا اصفهان به نجف و مبدا رشت به نجف) به ارزش چهار میلیارد و ۷۲ میلیون ریال در شعبه چهارم تجدیدنظر تعزیرات استان تهران رسیدگی شد. علاوه بر ممهور کردن پروانه این شرکت به مهر تخلف دوم، قطع سهمیه سوخت یارانه‌ای تمامی پرواز‌های داخلی و خارجی به استثناء سفر‌های زیارتی نجف، کربلا و مشهد به مدت سه ماه و پلمب و نصب پارچه سر درب شعبه تهران به مدت سه روز، شرکت متخلف را به پرداخت ۱۰۲ میلیارد ریال جزای نقدی محکوم کرد.

مقام معظم رهبری سال ۱۴۰۳ را سال جهش تولید با مشارکت مردم اعلام کرده است. فرشاد مؤمنی در نشست «فساد سیاسی و راهکار‌های مهار و مقابله با آن» که توسط انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها برگزار شد در همین رابطه معتقد است که، مشارکت‌زدایی از مردم در بازار‌های سیاست و اقتصاد به مثابه کندن گور حکومت به دست حکومت‌گران است. مسئله اقتصاد و سیاست در جامعه، دارای رابطه تنگاتنگی با یکدیگر بوده و برقراری تعامل سازنده و پایدار بین آن‌ها از الزامات محسوب می‌شود. چرا که در غیر اینصورت به سمت اقتصاد سیاسی و دو پیامد مخرب اثرگذاری‌های مخرب سیاست در اقتصاد و همچنین ناتوانی سیاست در هدایت درست اقتصاد، حرکت خواهیم نمود. حکومت‌ها در یک ساخت توسعه نیافته معمولا یک حمایت نامتقارن از حقوق مالکیت را هم در دستور کار قرار می‌دهند که پیوند تمام عیار بین مسأله سیاست و اقتصاد را با وضوح بیشتری به نمایش می‌گذارد. هانتینگتون در کتاب «نظم و زوال سیاسی» فساد را نشانه جنگ قدرت در ساختار حکومت می‌داند؛ و از این زاویه او هم تصریح می‌کند که هیچ عنصری به اندازه فساد نظم سیاسی را مورد تهدید قرار نمی‌دهد. آنجا گفته می‌شود که فساد عریان‌ترین و مهلک‌ترین شیوه تعرض به امنیت حقوق مالکیت تلقی می‌شود و اگر چنین حسی پدیدار شد، فرودستان احساس استثمار ظالمانه از سوی فرادستان می‌کنند. هر حکومتی که نسبت به فساد سهل‌انگار شود، وقتی که دچار بحران مالی می‌شود، از یک طرف برای از بین بردن آن بحران به صورت بسیار بی‌قاعده و بی‌ضابطه چنگ به سر و صورت مردمش می‌اندازد و از سوی دیگر از طریق مسئولیت‌گریزی نظام‌وار در زمینه امور حاکمیتی، خود را تضعیف می‌کند. فساد سیاسی، که بلافاصله به سایر گونه‌های فساد‌ها ترجمه می‌شود، ترجمان بحران مشارکت است. عموم متفکران توسعه از تقدم امر سیاسی بحث دارند و تصریح می‌کنند که توزیع ناعادلانه قدرت بزرگترین نیروی محرکه توزیع ناعادلانه ثروت، گسترش و تعمیق فساد، وابستگی‌های ذلت‌آور به دنیای خارج، تشدید بحران محیط زیست و فقر و نابرابری است. حیاتی‌ترین عنصر برای گسترش و تعمیق فساد، هم در ساخت سیاسی و هم در ساخت اقتصادی، روی چند محور استوار است. شماره یک آن‌ها «کمبود شایسته‌گزینی و محور قرار گرفتن ارادت‌سالاری به جای شایسته‌گزینی» بوده و در مرتبه‌های بعدی، «سقوط کیفیت قاعده‌گذاری به ویژه در قوای مقننه و مجریه»، سیاست‌های اقتصادی نادرست» قرار دارند.

به موجب تصویب نامه هیات وزیران در جلسه ۱۴۰۲/۱۲/۱۳ حجت‌الله عبدالملکی، دبیر شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی به عنوان «نماینده ویژه رییس‌جمهور در امور اجرایی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی» تعیین شد. این در حالی است که رئیس سازمان بازرسی کل کشور در تاریخ ۲۹ آذر ۱۴۰۲ در نشست تخصصی «ظرفیت‌ها و قابلیت‌های شفافیت و تعارض منافع در تحول اداری» که در سالن شیخ فضل اله نوری مجلس شورای اسلامی برگزار شده بود، بیان کرده بود که ماده ۴ قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری و صنعتی نمونه ای آشکار از تعارض منافع می تواند قلمداد شود. در این ماده آمده که نظارت بر این مناطق بر عهده هیات وزیران است و مصوبه هیات وزیران این موضوع را به دبیرخانه مناطق واگذار کرده است، در آمد دبیرخانه مناطق از همان مناطق است، بنابراین اینجا تعارض منافع ایجاد می‌شود. باید پرسید که چرا با وجود تعلل در تصویب قانون تعارض منافع، سازمان بازرسی کل کشور، هشدارهای لازم برای ممانعت از اجرای چنین شرایطی را به دستگاه های اجرایی و نهادهای متولی نمی دهد؟

احسان تحیری، مدیرعامل شرکت «تضامنی تحیری و شرکا» بدلیل آنچه که می توان آن را مبرا سازی خود از پرونده فساد بزرگ نامید ، جزئیات جدیدی از یک فساد ۲۲ میلیون دلاری در حوزه واردات لاستیک را افشا کرده است. وی بیان داشته است که اواخر دی‌ماه امسال یکی از روزنامه ها، از فساد ۲۲ میلیون دلاری قرارداد واردات لاستیک که در سال ۱۳۹۸ رخ داده، پرده برداشت؛ بر اساس این قراداد، علیرضا پیمان‌پاک، مدیرعامل وقت شرکت مدیریت زنجیره تامین رضوی ۸۰ میلیون دلار ارز دولتی را در اختیار "محمد ذوالفقاری"، مدیرعامل شرکت توسعه تجارت دلفین قرار می‌دهد تا ۲۰۰ هزار حلقه لاستیک وارد کشور کند، اما سرنوشت ۲۲ میلیون دلار آن هنوز مشخص نشده است.

غالب کشورهای توسعه‌یافته‌ای که توانسته‌اند در کنار کارایی اقتصادی، رشد و بهره‌وری، فساد را به حداقل برسانند از ابزارهایی استفاده کرده‌اند که انجام فساد را پرهزینه کرده است. رفتن به سمت شفافیت اقتصادی و تکیه بر توانمندی رسانه ها، گزارشگران و سوت‌زنان فساد ازجمله ابزارهای رایجی است که سال‌هاست جای خود را در دنیا باز کرده است. دکتر علی سعدوندی اقتصاددان معتقد است که در ایران به دلایل متعدد مقاومت‌ها در برابر سیاست‌های ضد‌فساد جدی است و در عین حال برخی سیاست‌ها مثل صنعت‌زدایی زمینه‌های بروز فساد را فراهم آورده است.

شرکت «کوروش کمپانی» که با ادعای فروش آیفون ۲۰ میلیونی نام خود را بر سر زبان‌ها انداخته بود، این روزها تعطیل شده و مالک این شرکت متواری است . شرکت کوروش کمپانی که در حوزه فروش موبایل فعالیت داشت، مدعی بود که گوشی موبایل آیفون را که بین ۳۵ تا ۴۰ میلیون تومان در بازار داد و ستد می‌شود را از طریق حذف واسطه ها به قیمت ۲۰ میلیون تومان به دست مصرف کننده می‌رساند و در این رابطه در ماه های گذشته نیز تبلیغات گسترده ای را در فضای مجازی کلید زد.«امیرحسین شریفیان» متولد ۱۳۷۵ مالک اصلی مجموعه «کوروش کمپانی» است که با ۱۸۰ روز غیبت اولیه اقدام به تکمیل دفترچه سربازی می‌کند اما از رفتن به سربازی خودداری کرده و از سال ۱۴۰۰ تا به امروز سرباز فراری است.سؤال اصلی از نهادهای نظارتی این است که چگونه یک سرباز فراری می‌تواند یک شرکت تاسیس کند و به راحتی با کمک تبلیغات گسترده سلبریتی‌ها بتواند سرمایه مردم را بالا بکشد؟!بر اساس قانون ثبت شرکت‌ها، اگر فردی بخواهد مدیرعامل، عضو هیئت مدیره یا بازرس یک شرکت باشد باید حتما کارت پایان خدمت داشته باشد. برخی از افراد مدعی هستند که ایشان را در یک مرکز تفریحی آبی در دبی دیده اند.

حدود سه‌دهه است که کشور ما فسادهای اقتصادی متعددی را تجربه می‌کند که ابعاد آن بعضا سر به میلیارد دلار می‌زند؛ اما ظاهرا مسوولان ذی‌ربط ابزار یا روش کارآمدی برای ریشه‌کن کردن آن هنوز نیافته‌اند.انگیزه موجد فساد دست یافتن به درآمد و ثروت آسان‌یاب است که در میان افراد هر جامعه‌ای کم و بیش وجود دارد؛ اما آنچه در شیوع و گستره فساد تعیین‌کننده است، زمینه‌های دستیابی به چنین درآمد و ثروتی است. در جامعه‌ای که قانون به معنای حقیقی خود حاکمیت دارد، نظام اقتصادی از شفافیت برخوردار است یعنی دسترسی به اطلاعات برای عموم مردم، به‌ویژه رسانه‌های همگانی، فراهم است و حامی‌پروری سکه رایج در نظام سیاسی نیست، امکان بروز فساد به حداقل می‌رسد.

اقتصاد متاسفانه رانتی ایران با‌ ابربدهکاران بانکی، قاچاق‌های سنگین، ‌انحراف در پرداخت ارزهای دولتی و تخلف‌های گسترده، روبه‌رو بوده حاصل سهل‌انگاری، تبانی و زیاده‌خواهی برخی از مدیران بخصوص مدیران وابسته به قدرت است. یکی از مجموعه‌هایی که برای اقتصاد ایران حاشیه‌سازی کرد، ‌گروه عظام است. اما این مجموعه اتهامات خود را قبول ندارد و گزارش‌هایی که درباره عملکرد آن عنوان می‌شود را زیر سؤال می‌برد. گروهی که شاید ضرورت داشته باشد، از لایه دوم آن عبور کرده و نورافکنی بر لایه سوم و چهارم ان انداخته شود. بنظر دوستان گروه عظام، ضرورت دارد یا خیر؟ ضمنا هشدار می دهیم که ما رسانه دولتی یا پولکی نیستیم که کار شروع شده را نا تمام رها کنیم. با شروع پروژه نیز، هاشم و شهرام ، سرمان نمی شود. همان چیزی که با کلاس های امروزی، تحفظ می نامند.

بهمن خودرو در گام اول موفق شد با انواع لابی‌ها و ارتباطات و بهره گیری از ابزار قانونی و شاید غیرقانونی، جریمه ۱۴ همتی خود بدلیل گران فروشی را به ۵ همت تقلیل دهد. موردی که می‌تواند موضوع بحث و بررسی و پیکیری مجدد قانونی در قاعده طرح دعوی ثالث بوده که محور بحث حاضر ما نیست. موضوع و محور بحث این است که کارزار احتمالی بهمن خودرو یا دوستان کاسه داغ‌تر از آش، چرا از نیمه بزرگ خالی لیوان حرف نمی‌زنند و تنها تاکیدشان بر مقایسه بهمن خودرو با دو خودروساز فشل و بی قاعده داخلی بنام ایران خودرو و سایپا است؟ چرا به چند موضوع قیمت محصولات وارداتی در کشور‌های همسایه و مقایسه با قیمت تمام شده در ایران؟ کمبود قطعات و گرانی لوازم یدکی محصولات بهمن خودرو؟ میزان تسهیلات بانکی ریالی و ارزی استفاده شده توسط این گروه صنعتی؟ تمایل اندک به افشای شاخه سهامداران اصلی این مونتاژ کار و وارداتچی، نمی‌پردازند؟ چرا تاکید‌های تبلیغاتی صرفا بر پیشرو بودن ظاهری این گروه صنعتی قرار گرفته است؟ مجددا تاکید می‌کنیم که نقد ما در معنای نفی قابلیت‌های این گروه صنعتی نبوده، اما سیاست‌های تولیدی، فنی، اقتصادی و رسانه‌ای دنبال شده توسط این گروه صنعتی، از دیدگاه ما بشدت با توسعه گرایی ریشه دار، فاصله دارد. برای قضاوت توسط خوانندگان، عین متن با تیتر " ۵ پیام یک جریمه" منعکس شده در روزنامه وزین دنیای اقتصاد، منعکس می‌گردد.

فرآیند تجاری ما، به گونه‌ای است که بوروکرات‌های دولتی به جای مردم تصمیم می‌گیرند که چه کالایی وارد شود، چقدر وارد شود و حتی چه کسی این واردات را انجام دهد. به جای مردم تصمیم می‌گیرند خودرو وارد نشود. به جای مردم تصمیم می‌گیرند خانواده‌ها از لوازم خانگی خارجی استفاده نکنند. به جای مردم تصمیم می‌گیرند فلان برند گوشی تلفن همراه در ایران به فروش نرسد. به جای مردم تصمیم می‌گیرند چقدر ارز برای چای تخصیص یابد. به جای مردم تصمیم می‌گیرند که قیمت ارز برای واردات و صادرات چقدر باشد. جالب آن است که دولت برای جلوگیری از تبعات و فساد این «به جای مردم تصمیم گرفتن» از خود مردم مالیات می‌گیرد تا نهادهای نظارتی عریض و طویلی را به‌وجود آورد که در نهایت آنان مانع فساد نیز نمی‌شوند. سوال اما این است که چرا مردم باید مالیات دهند تا بوروکرات‌های دولتی جای آنان تصمیم بگیرند و در نهایت فساد هم رخ دهد؟

جلال رشیدی کوچی، نماینده مجلس گفت ارز برای واردات خودرو داریم، همانطور که برای چای دبش ۳ میلیارد دلار داریم، برای خودرو هم داریم. فقط امسال ۱.۱ میلیارد دلار ارز دادند که ماشین‌آلات چای وارد کنند! ۶۰۰ میلیون دلار بعد از اینکه وزیر نامه زد ارز ندهید، باز هم به آنها دادند!وقتی پایگاه تحلیلی خبری شعار سال می گوید از رئیس کل وقت بانک مرکزی تا ساداتی نژاد وزیر جهادکشاورزی وقت، باید زیر تبغ بازپرسی قرار گیرند، بی راه نمی گوید.

پایگاه خبری رصد روز مدعی است که بررسی های صورت گرفته توسط ان پایگاه خبری نشان می دهد که سعید شیرازدی مدیرعامل گروه مالی بانک مسکن با دارا بودن 21 درصد از سهام شرکت سبدگردانی تصمیم نگار ارزش آفرینان ، به صورت ویژه با محدودیت قانونی برای ادامه مدیریت در گروه مالی بانک مسکن روبروست. ورای تائید یا رد این گزارش و نظر به اهمیت موضوع ، منتظر دریافت توضیحات بانک مسکن یا گروه سرمایه گذاری برای تنویر افکار عمومی هستیم.

طی یک هفته اخیر مسئولان سازمان ملی استاندارد، تعزیرات حکومتی و سازمان حمایت، بر احتکار خودرو توسط ایران خودرو صحه گذاشتند زمانی که مدیران ایران‏ خودرو و سایپا منصوب شدند، تأکیدشان این بود که برای نزدیک شدن قیمت کارخانه و بازار و کاهش التهاب بازار، برنامه دارند و می‏خواهند در تولید رکورد بزنند. اما گویا این صحبت‏ ها در ماه‏ های اول فعالیت است و بعد از آن مدیران خودروسازی فراموش می‏کنند که چه مسئولیتی دارند. مدیران خودروسازی به جای افزایش تولید و ارتقای کیفیت محصولات خود به سمت ساخت‏ و‏ساز، تسهیل شرایط برای حضور شرکت‏های خصوصی در مجموعه ‏های خود و... می‏ روند. بد نیست مدیرعامل سایپا و ایران‏ خودرو یکبار دیگر پرونده کاری خود را بررسی کنند و همچنین به جای ارسال جوابیه و توجیه عملکرد، برای افزایش تولید خودرو برنامه ‏ریزی کنند و مانع از عرضه خودرو به مردم نشوند. به‏ خصوص اینکه سال‏جاری از سوی مقام معظم رهبری، سال مهار تورم و رشد تولید، نامگذاری شده است.

رئیس مجلس گفت: از ۷۰۰ همت بدهی شرکت‌های دولتی به بانک‌ها ۵۰۰ همت آن متعلق به شرکت نفت است و باید مشخص شود که چرا در طول سال‌های قبل شرکت نفت این بدهی را پرداخت نکرده است.

محمدرضا باهنر، نائب رئیس مجالس هفتم، هشتم و نهم، بر این باور است که در صورت آزادسازی واردات خودرو، نرخ دلار تا ۸۰ هزار تومان بالا می‌رود. باید خدمت این برادر عزیز عنوان کرد که آزادسازی واردات قیمت خودرو را بالا نمی‌برد (دولت و مجلس اگر در این خصوص دغدغه داشت، می‌توانست واردات را مشروط به تامین ارز از منبع و منشا خارج از کشور می‌کرد). آنچه که باعث بالا رفتن احتمالی قیمت دلار از برج ۹ سال ۱۴۰۲ می‌شود، طمع به رفع کسری بودجه ۱۴۰۲ از طریق افزایش نرخ ارز است. آدرس نانوایی را درست بده اخوی. بسیاری از تحلیل گر‌های اقتصادی، شما‌ها را در جیب کوچک می‌گذارند. گذشت دوران یکه گویی و یکه شنوی عزیز بزرگوار. یک چیز‌هایی شنیده‌ای و یک چیز‌هایی گفته اند، تو باور نکن بلامیسر (واژه گیلکی به معنای درد و بلای شما بر سر ما).

موضوع برنامه صف اول، مبارزه با مفاسد اقتصادی؛ از اصلاح بستر‌های فساد زا تا شفاف سازی عملکرد بانک‌ها بود که با حضور آقای محمدرضا یزدی، رئیس دبیرخانه ستاد هماهنگی مبارزه با مفاسد اقتصادی بررسی شد.رئیس دبیرخانه ستاد هماهنگی مبارزه با مفاسد اقتصادی گفت: کسانی که در گذشته هم فسادی مرتکب شده باشند و فرار کرده و از زیر تیغ قوه قضائیه هم عبور کرده باشند، دوباره با جدیت تعقیب و بررسی می‌کنیم.

حاجی جعفری معاون مرکز ملی بهبود کسب و کار گفت: مجوز‌های وزارت کشور از جمله مجوز‌های شهرداری و سازمان ثبت احوال و ستاد وزارت کشور کاملا قطع است و از درگاه ملی مجوز‌ها صادر نمی‌شود.

مرم عادی متاسفانه بدلیل کم اطلاعی از دانش بودجه فقط عبارت کسری بودجه را می شنوند و نمی دانند که بخش اعظم کسری بودجه ناشی از کم حسابی از وضعیت دخل و خرج شرکت های دولتی و حقوق و مزایای داده شده به کارکنان دولت است. بیش از دو هزار شرکت دولتی داریم که هر یک در درون خودشان تعداد زیادی شرکت تو دلی دارند. همچنین بسیاری از این شرکت ها، سهامدار بالای ۱۰ درصد سایر شرکت های خصوصی هستند. افکار عمومی با قید فوریت ، شفافیت صورت های مالی ۱۴۰۱ این سه طیف شرکت ها را می خواهد جناب احسان خان خاندوزی.