شعار سال: مشاغل یا کسب‌و‌کار‌های خانگی آن دسته از فعالیت‌هایی است که از سوی یک عضو یا اعضای خانواده در فضای مسکونی در قالب یک طرح کسب‌و‌کار شکل می‌گیرد و منجر به تولید خدمت یا کالای قابل عرضه به بازار خارج از محیط مسکونی می‌شود.

 

اینگونه مشاغل بودجه و سرمایه بالایی نمی‌خواهد و با کمترین هزینه قابل راه‌اندازی است. در سال‌های اخیر حمایت از مشاغل خانگی و خرد به یک مساله مهم تبدیل شده است چراکه توسعه مشاغل خانگی یکی از راهکار‌های بسیار مهم برای رفع مشکل بیکاری است. به عبارتی دیگر حمایت از کسب و کار‌های خانگی مبتنی بر ظرفیت‌های بومی و محلی راهکاری است که علاوه بر رونق تولید و اشتغالزایی برای افراد، پیامد‌های مثبت اجتماعی نیز به همراه دارد.

 

حال این پرسش مطرح است که با چه راهکار‌هایی می‌توان مشاغل خانگی را توسعه داد؟ مسلم خانی، استاد دانشگاه و مشار کسب‌وکار در حوزه کارآفرینی با اشاره به راهکار‌هایی برای رونق بخشیدن به کسب‌وکار‌های خانگی گفت: کسب‌وکار‌های خرد و خانگی در تمام دنیا به عنوان مشاغلی چابک و منحصربه‌فرد شناخته می‌شوند. این کسب‌وکار‌ها با هزینه‌های بسیار کمی راه‌اندازی شده، قدرت تغییر سناریوها، بیزنس مدل‌ها و بیزنیس مارکت‌ها را دارا هستند و به تناسب نیاز بازار می‌توانند خط تولید و فرآیند ارائه خدمت خودشان را اصلاح و بهینه کنند. چین یکی از کشور‌هایی است که که در حوزه کسب‌وکار‌های خانگی جزو بهترین‌ها بوده که نزدیک به ۳۶ درصد محصولات تولیدشده در آن برونداد مشاغل خانگی است و باید اشاره کنم که بسیاری از این محصولات در بازار ایران هم یافت می‌شود.

 

برای رونق بخشید به کسب‌وکار‌های خانگی و تبدیل آن به یک مدل ثروت‌ساز در ایران چند نکته وجود دارد. نکته اول توجه به قانون ساماندهی مشاغل خانگی است، این قانون اصرار بر شبکه‌سازی و خوشه‌سازی کسب‌وکار‌های خرد دارد. به عبارتی دیگر اصرار دارد تا این مشاغل تحت هدایت و راه‌بری یک کسب‌وکار مادر_تخصصی و هلدینگ فعالیت کنند تا هم نقشه راه داشته باشند و هم در موضوع فروش محصولات‌شان به صورت خاص دچار مشکل نشوند؛ لذا این نکته که قانون به آن تاکید کرده بسیار دقیق و کارشناسانه است؛ بنابراین یکی از راهکار‌های توسعه کسب‌وکار‌های خانگی در کشور این است که ما به تناسب رسته و رشته فعالیت‌ها، شرکت‌های مادر_تخصصی داشته باشیم. در کشور چین عموما همین شرکت‌های بالا‌دستی هستند که به کسب‌وکار‌های خانگی خط می‌دهند.

وی در ادامه با اشاره به ضرورت سامانه‌هایی برای مبادلات صاحبان مشاغل خانگی با یکدیگر گفت: نکته بعدی این است که کسب‌وکار‌های خانگی باید فرصت‌هایی را برای مبادله کالا‌ها و خدمت با یک‌دیگر داشته باشند. در اغلب کشور‌هایی که در حوزه مشاغل خانگی موفق هستند امکان تجارت الکترونیکی بین کسب‌وکار‌های خانگی در قالب (B TO B)، (C TO C) (B TO C) و شیوه‌هایی از این دست ایجاد شده است.

 

یعنی سامانه‌هایی به وجود آمده که از طریق آن صاحبان مشاغل خانگی می‌توانند با یکدیگر معامله داشته باشند. جای چنین سامانه‌هایی در کشور ما خالی است البته اخیرا جهاد دانشگاهی در قالب طرح مشاغل خانگی نوین تا حدودی این بازار را ایجاد کرده که صاحبان مشاغل خانگی در آنجا بتوانند محصولات‌شان را عرضه کنند و با یکدیگر مبادلاتی داشته باشند. این مساله یکی دیگر از سازوکار‌هایی است که می‌تواند به رونق کسب‌وکار‌های خانگی کمک کند.

بازار تهاتری راهی برای حمایت از کسب‌وکار‌های خرد
این فعال حوزه کار با اشاره به ضرورت ایجاد بازار تهاتری ادامه داد: راهکار دیگر این است که ما باید بتوانیم بازار تهاتری بین کسب‌وکار‌های خانگی را در قالب الگوی اعتبارسنجی به وجود بیاوریم. به گونه‌ای که مشاغل خانگی به‌جای مبادله پول بتوانند کالا به کالا، خدمت به خدمت و کالا به خدمت با یکدیگر تهاتر کنند که البته یک نهاد اعتبارسنجی برای این روند لازم است تا بتواند اعتبار کالا و خدمات را وزن کند. این شیوه مبادلات بین کسب‌وکار‌ها خانگی را به مبادلات معناداری تبدیل کرده و از سوی دیگر به صاحبان مشاغل خرد کمک می‌کند.
وی افزود: یکی دیگر از راه‌های رونق کسب‌وکار‌های خرد این است که افراد به ویژه فارغ‌التحصیلان دانشگاهی به ایده‌های خلاقانه و طرح‌های کارآفرینانه روی بیاورند، قطعا در این شرایط شانس موفقیت بیشتر خواهد بود.

خانی با تاکید بر حضور مشاغل خانگی در فضای مجازی گفت: اصولا صاحبان مشاغل خانگی باید حضور در زمینه بازریابی و فضای مجازی به ویژه در ایام کرونا را یک الزام بدانند تا از طریق شبکه‌های اجتماعی، سایت و وبلاگ نمایشگاه‌های مجازی داشته باشند و امکان فروش محصول را فراهم کنند. این شیوه باعث می‌شود افت فروش بنگاه کسب‌وکار خانگی در مقابل تهدید‌هایی مثل کرونا کاهش پیدا کند.

این فعال حوزه کار گفت: صاحبان کسب‌وکار‌های خانگی باید خود را موظف به یادگیری مستمر و مداوم در حوزه‌های بازاریابی، فروش، کنترل کیفیت، سبکه‌سازی و. بدانند تا از این طریق دانش کسب‌وکار آن‌ها به روز باشد و بتوانند از این روش با مشاغل بزرگ رقابت کنند.

توسعه کسب‌وکار‌های بزرگ زیر سایه مشاغل خانگی
وی با یک توصیه به صاحبان مشاغل متوسط و بزرگ ادامه داد: در کنار این موارد می‌توان به صاحبان مشاغل متوسط و بزرگ این توصیه را کرد که در راستای کاهش هزینه‌های‌شان از مدل مشاغل خانگی تحت برند استفاده کنند. به عنوان مثال اگر کسب‌وکاری در حوزه مواد غذایی و یا پوشاک برند شناخته‫شده‌ای دارد می‌تواند به جای تاسیس شعبه‌ها و نمایندگی‌ها در سطح کشور و هزینه‌های زیاد برای این کار از همین مشاغل خانگی استفاده کنند، به این شکل که خانه‌های کار را شناسایی کنند، به افراد آموزش‌های لازم را بدهند، بر اساس استاندارد‌های آن شرکت محصول موردنظر را در خانه‌ها تولید کنند، تحت نظارت شرکت محصولات بسته‌بندی بشود و محصول با نام آن شرکت در بازار عرضه شود. این شرکت می‌تواند در فروشگاه خود بخشی را به محصول تولید خانگی اختصاص دهد.

خانی اظهار کرد: این کار دو حسن دارد، اول اینکه آن شرکت بزرگ کار خود را بدون هزینه‌های سرسام‌آور توسعه داده و دومین حسن این است که صاحبان مشاغل خانگی این اطمینان را دارند که تحت نظارت یک برند شناخته شده کالا و یا خدماتی را تولید و به بازار عرضه می‌کنند و نگران فروش محصولات‌شان نخواهند بود.


شعار سال، با اندکی تلخیص واضافات برگرفته از روزنامه ابتکار، تاریخ انتشار: ۶مهر ۱۳۹۹، کد خبر: ebtekarnews.com، ۱۶۳۳۹۴