شعار سال:اوایل سال ۱۳۹۷ بود که پوسترهایی با این جمله که «شما دیگر غریبه نیستید» در سطح شهر تهران دیده شد. هم زمان با این رخداد، شهرداری تهران هدف از نصب این پوسترها را مقدمه‌ای برای رونمایی از سامانه شفافیت عنوان کرد.سامانه شفافیت شهرداری تهران با هدف شفاف سازی عملکرد شهرداری تهران در ۲۱ فروردین۱۳۹۷ رونمایی شد. در گام نخست، جزییات قراردادهای بالای یک میلیارد تومان بر روی این سامانه منتشر و پس آن جزییات قراردادهای بالای۲۵۰ میلیون تومان هم به آن اضافه شد.
 
در نهایت سقف قراردادهای منتشر شده روی وب سایت شفاف بازهم کاهش یافت.از فروردین۱۳۹۷ ساکنان پایتخت فقط با یک کلیک می توانستند بدانند شهرداری تهران در کدام پروژه‌ها، با کدام پیمانکار و با چه هزینه‌ای در حال فعالیت است و شهر را اداره می‌کند.
 
در سامانه شفافیت ۱۲ نوع اطلاعات از بخش‌های مختلف شهرداری در اختیار عموم قرار می‌گرفت؛ جزییات قراردادهای متوسط و کلان شهرداری، لایحه، مصوبه و عملکرد بودجه، اطلاعات شهرسازی (اطلاعات پروانه‌های صادر شده در باغ‌ها از سال ۹۲، پروانه‌های دارای تغییر کاربرد)، اطلاعات مدیران و کارکنان (مشخصات کامل مدیران ارشد و کارکنان و همینطور اطلاعات سفرهای خارجی)، اطلاعات شرکت‌ها و سازمان‌ها، پژوهش‌های و کتاب‌های شهرداری، اطلاعات روز بازارها و کیوسک، اطلاعات پیام‌های ثبت شده در ۱۳۷، اطلاعات پیام های ثبت شده در ۱۸۸۸، گزارشات مالی شهرداری سال‌های۹۸،۹۹ ، اسامی دریافت کنندگان طرح ترافیک و فهرست دریافت کنندگان واکسن کووید-۱۹ در شهرداری.
 
هدف از تاسیس سامانه شفافیت شهرداری تهران به وضوح مشخص است اما متاسفانه این سامانه و دسترسی عموم به اطلاعات در دوره جدید متوقف شده ‌ و مسئولینی که مدعی شفافیت و ضد فسادن بودن هستند نه تنها این سامانه را گسترش ندادند بلکه این سامانه کاملا متوقف شده و شفافیت بار دیگر به رویایی دست نیافتنی تبدیل گشته است.

عضو شورای شهر : معترضم
 
عضو کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران درباره توقف بارگذاری اطلاعات در سامانه شفافیت اظهار کرد: من هم به این مساله معترض هستم. به شهرداری تاکید کردیم که سامانه شفافیت را فعال کنند و نسبت به دوره قبل گسترش دهند و امکان دسترسی راحت‌تر برای مردم، رسانه‌ها و فعالان مدیریت شهری را فراهم کنند. ناصر امانیعضو کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران گفت: حسابرسی روال تعریف شده‌ای دارد. وقتی گزارش حسابرس در شورا بررسی می‌شود بعد از استماع توسط اعضای شورا، اشکالات و نواقص عملکردی شهرداری توسط رئیس شورا به شهرداری اعلام می‌شود تا برطرف شود.
 
او ادامه داد: حسابرسی در واقع بررسی یک سال مالی است، اما فرایند آن به گونه‌ای است که هم به سال قبل بازمی‌گردد و هم سال بعد از آن. یعنی برخی از اشکالات ممکن است در سال‌های بعد برطرف شود و شهرداری باید برای رفع نواقص مطرح شده در حسابرسی سال بعد برطرف کند. امانی تاکید کرد: اگر تخلفی به معنای جرم اتفاق افتاده باشد، شورا باید به مراجع قضایی و نظارتی برای رسیدگی منعکس کند. او در پاسخ به این سوال که فرایند بررسی گزارش‌های حسابرسی در این دوره از چه زمانی از سر گرفته می‌شود؟ گفت: در آن دوره تنها حسابرسی یکی دو سال قبل از خودشان بررسی شده است و از سال ۹۴ به بعد حسابرسی‌ها باقی مانده است و حسابرسان شورا در حال بررسی آن هستند و هر زمانی که آماده شود، در صحن شورا قرائت می‌شود و بعد از قرائت به شهردار ابلاغ می‌شود که نواقص و اشکالات را برطرف کند.
 
عضو شورای شهر تهران ادامه داد: ظاهرا دوستان می‌گویند، بحثی در زمینه شفافیت و هوشمندی داریم و باید به صورت یکپارچه این کار انجام شود و هنوز این طرح کامل نشده است و پس از تکمیل این مشکل غیرفعال بودن شفافیت برطرف می‌شود. او ادامه داد: ظاهرا می‌خواهند ساختار واحدی برای حوزه‌های هوشمندسازی و شفافیت مشخص کنند که از یک اتاق راهبری شود.بنابراین منتظریم طرح را ارائه دهند و به موقع پیگیری خواهیم کرد.
 
عضو کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران در واکنش به اینکه در دوران گذار مدیریت شهری بسیاری از فرایندها در شهر متوقف می‌شود، اظهار کرد: اولین طرحی که تصویب کردیم طرح تحویل و تحول در شهرداری بود و به همین دلیل نیز آن را مصوب کردیم که شهرداری وضعیت فعلی و گذشته را روشن کند و کارها را شروع کند، اما متاسفانه این مصوبه هنوز اجرایی نشده و بعد از گذشت دو ماه از تاریخ انقضای آن هنوز به شورای شهر ارسال نشده است.

کاهش شکاف بین شهروندان و مدیریت شهری
 
زهرا نژاد بهرام عضو پیشین شورای شهر تهران این باره گفت :«سامانه شفافیت شهرداری یکی از موفقیت های شورای پنجم بود تا درواقع شکاف بین مردم به عنوان شهروندان و سازمان مدیریت شهری را تا حد زیادی کاهش دهیم. اطلاعاتی که در آن جا منتشر می شد اعم از مصوبات ، قراردادها ، حقوق ها و ... منجر به این می شد که مردم بدانند مدیران شهری در چه شرایطی شهر را اداره می کنند. یکی از موفقیت های شورای پنجم در پاسخگو کردن مدیران شهری و مسئولین شهری این بود که بتواند درواقع شفافیت ایجاد کند که این دو اثر مثبت داشت. یکی اینکه ظرفیت اعتمادسازی بین شهروندان و مدیریت شهری را ارتقا داد و دوم اینکه مانع بروز احتمالی تخلفات می‌شد. در عین حال باعث می شد مدیریت شهری نسبت به اقداماتی که انجام می داد در برابر شهروندان پاسخگو باشد و در اتاق های دربسته تصمیم گیری ها صورت نگیرد. شورای پنجم اتفاقا این کار را در ارتباط با مصوبات خود انجام داد. یعنی کلیه طرح هایی که به شورای شهر ارسال می شد در سامانه طرح ها و لوایح بارگذاری می شد ، شهروندان می توانستند نسبت به آن نظر بدهند و وقتی در صحن مطرح می شد با توجه به نظرات شهروندان این اتفاق می افتد .»
توقف این سامانه نوعی عقبگرد است
 
وی ادامه داد: « توقف این سامانه به نظر می رسد یک نوع عقب گرد است به این خاطر که ما همه قول دادیم که خدمتگزار مردم باشیم و خدمتگزاری برای مردم به معنی این است که مردم به ما اعتماد کنند. پس ما که چیزی برای پنهان کردن نداریم و همه مدیران شهری تلاش می کنند تا شهر را بهتر اداره کنند. پیگیری سامانه شفافیت و تداوم کار آن یک فرصت استثنائی برای مدیریت شهری است تا بتواند تمام آن رویکرد های احتمالی منفی ای که ممکن است برای شهرداری وجود داشته باشد را برطرف کند. من از مدیران شهری خواهش می کنم که نسبت به این قضیه توجه زیادی نشان دهند به خصوص که عزم آن ها خدمت است و چون عزم خدمت دارند طبیعی است که در معرض افکار عمومی قرار بگیرند و نظارت همیشگی و مداوم مردم را داشته باشند .»
اقتضاء شرایط و مسائل زمان
 
محمود میرلوحی عضو سابق شورای شهر تهران نیز در این باره گفت:« وقتی ما در مدیریت شهری تهران مستقر شدیم بحث های زیادی مانند قرار دادهای مختلف، وجود قرارداد هایی که مقررات را رعایت نکرده بودند، املاک نجومی و .... مطرح بود. در همان آغاز یکی از مصوبات اولیه شورا درخواست گزارش تغییر و تحول بود و خواستیم که شهردار وقت مسئله دارایی‌ها، بدهی‌ها، قراردادها ، املاک و ... را ثبت و ضبط کند. وقتی شما ملاحظه کنید متوجه می شوید متاسفانه در کشور ما مسائل بانک‌ها، اختلاس‌ها، فسادها و ... مطرح است و هر روز هم این نوع اخبار بیشتر منتشر می‌شود.
 
ما احساس کردیم مسئله شفافیت نیاز زمان و ضرورت شرایط است و همچنین دنیا دارد به این سمت حرکت می‌کند. شورای پنجم به درستی نیاز ها را برآورد کرده بود و لذا کمیته جدیدی به نام شفافیت به وجود آمد و منظومه ای از فعالیت ها در شهرداری تهران آغاز شد و سامانه های متعددی شکل گرفت. اولین سامانه سامانه شفافیت بود که در اردیبهشت 1397 یعنی حدود 7 ماه بعد از استقرار مدیریت شهری پنجم افتتاح شد. در آن سامانه قرار شد قراردادهای یک میلیارد تومانی ثبت شوند و این کار سنگینی بود و شرکت های وابسته و سازمان ها در آغاز زیر بار نمی‌رفتند و یک کار گسترده ای در حوزه قانونگذاری و نظارت انجام شد تا اینکه همه پذیرفتند که در این سامانه بیایند. بعدا این اقدامات گسترش پیدا کرد و مصوب شد دیگر هیچ قراردادی در شهرداری تهران بدون ثبت در سامانه شفافیت تنظیم نشود. مراحل بعدی عمق پیدا کرد و تا نهایت این قرار دادها به 45 میلیون تومان رسید. یعنی این کار تا جایی ادامه پیدا کرد که دیگر هیچ قراردادی در سازمان مرکزی، مناطق، سازمان های وابسته و شرکت ها بدون اینکه در سامانه شفافیت ثبت شده باشد مجاز به عقد قرار داد نبودند. این سایت و این نوع فعالیت ها عمق پیدا کرد و به همین دلیل ما خوشحالیم که بگوییم عملا با این کار یک رویکرد مهم تر شهرداری تهران که مسئله پایان دادن به قراردادهای رانتی و رقابتی شدن فعالیت ها بود به موازات سایت شفافیت محقق شد. »

هزینه سنگین به افکار عمومی
 
وی ادامه داد :« بودجه امسال شهرداری تهران حدود 50 هزار میلیارد تومان است فرضا حدود 15 هزارمیلیارد آن مربوط به ساختار اداری و مسائل جاری است و حدود 35 هزار میلیارد برای قرار داد ها در نظر گرفته شده است. یعنی در شهرداری تهران گاهی اوقات به اندازه نصف یا یک سوم بودجه عمرانی کشور قرارداد بسته می شود. وقتی یک سوم قرار داد ها در این شهر غیر رقابتی و رانتی باشد و هرکسی آشنای خود را به قرارداد دعوت کند معلوم است چه اتفاقی می افتد .لذا مهمترین پیام شفافیت مبارزه با رانت و ایجاد فضای اقتصاد رقابتی بود. چه دلیلی دارد که در تهران ما به سمت شفافیت نداریم و به مسائل رانتی دامن بزنیم تا یک عده افراد فرصت طلبی کنند؟ در رانت اگر فساد نباشد که رانت نیست. ویژگی‌های فعالیت های رانتی کار کمتر، قیمت بالاتر و کیفیت پایین تر است.
 
ولی وقتی فضا رقابتی می‌شود افراد معتبر تری در کارها قرار می گیرند. شورای پنجم همچنین مصوبه تعارض منافع را تصویب کرد که در آن جا اعضای شورا و مدیران شهری حق معرفی بستگان درجه یک را در استخدام، ارتقا و عقد قراردادها ندارند. به نظر می‌آید که افکار عمومی همچنان انتظار دارد که این سیاست و رویکرد دنبال شود و عمق پیدا کند. اگر نواقضی دارد رفع شود و اگر شورای ششم وقت، اهمیت و مسئولیت در این موضوع را به کار نگیرد ما از همینجا عرض خواهیم کرد که بازنده خواهد بود و ناچار به پرداخت هزینه سنگینی به افکار عمومی خواهد شد. این سامانه‌ها باید تا جایی ادامه پیدا کند که نشود باغی را در تهران قلع و قمع کرد و یا نشود برجی را در کوچه‌های باریک و شیب دار ساخت. این یک مطالبه دائمی است و باید در بحث سامانه شهرسازی، باغ‌ها، قراردادها و رفع تعارض منافع و ... مدنظر قرار بگیرد . »
 

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت خبری پرسون  ، تاریخ انتشار:  20 دی 1400، کدخبر: ،www.purson.ir،379428