
شعار سال :
مقدمه :
طرح ايده ايجاد كرسي های آزادانديشی در مراكز علمی، دانشگاهی و حوزوی به پیشنهاد مقام معظم رهبری، در نامه ایشان به جمعی از دانشآموختگان حوزه علمیه در تاریخ 16/11/1381 و همچنین به صورت موکد در بیانات معظم له در دیدار با جمعی از نخبگان علمی کشور در تاریخ 06/08/1388 (ضرورت راهاندازی کرسیهای مناظره، نقد، نظریهپردازی و آزادانديشي در دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی به عنوان فرآیندی مبتنی بر عقلانیت و بهکارگیری خرد جمعی در جهت تحقق جنبش نرم افزاری و توسعه علمی کشور) مطرح شد .
اصرار و توصيه مكرر معظم له براي حضور و مشاركت فعالانه دانشگاهيان و حوزويان در اين عرصه، بيانگر تأثیرات و پيامد هاي ايجاد شرایط و فضاي مناسب بيان شفاف، صريح، علمي، مستند ديدگاههاي مختلف علمي و فكري مرتبط با مقولات اجتماعي و علمي در كشور است. اهمیت این حضور به حدی بوده که به دستور رهبر فرزانه ، مقوله آزاداندیشی می بایست با برنامه های کلان و استراتژیک کشور و سند چشم انداز 20 ساله پیوند زده شود.
با وجود این حد از تاکیدات و سفارش ها، متاسفانه شاهد کم توجهی آشکار به اجرایی شدن دستورات و تاکیدات هستیم. از جمله مصادیق این کم توجهی را می توان در خروجی های اندک نهادها و سازمان های متولی کرسی های آزاد اندیشی و حوزه های مفهومی مرتبط با آن(نظیر روشنگری، عقلانیت و تفکر، پارادایم ها و الگوهای تولید علم و نوآوری و مدیریت فناوری، تحول در علوم انسانی ، علم دینی ، الگوهای اسلامی ایرانی پیشرفت و ..... ) ، جستجو نمود.
حتی می توان حد کم توجهی را فراتر از این حد تصور نمود به گونه ای که برخی از سایت ها و پایگاه های خبری تخصصی و فعال در این حوزه، حداقل زحمت لازم به خود را برای به روز بودگی ، نداده و اخبار و اطلاعات ارایه شده، عموما تاریخ گذشته و کم استفاده هستند.
گزارش زیر ، وضعیت برخی از این پایگاه ها و سایت های تخصصی را مورد کنکاش قرار داده و نقد کرده است(لازم به ذکر است که در لیست انتخابی زیر، صرفا سایت های مامور و موظف به خدمات رسانی تخصصی در این حوزه مد نظر نبوده و انتخاب بر اساس ارتباط حوزه فعالیتی سایت خصوصی یا دولتی با محورهای بحث، صورت گرفته است) . توضیحات در خصوص رسالت سایت ، عموما از بخش درباره ما همان وبسایت استخراج شده است.
* سایت طرح جامع اعتلاء علوم انسانی (http://www.ihcs.ac.ir/tarheeatela/fa) : طرح اعتلا، مجموعه پروژههایی به همپیوسته و مرتبط با یکدیگر و کاملاً مسأله محور است که با پشتوانۀ بهرهگیری از مطالعات جهانی و ملّی و به صورت شبکه برنامه محصول گرا و همافزایانه تدوین شده است. هدف این طرح، افزایش کارایی و بالندگی علوم انسانی در کشور و کمک به ایفای نقش مؤثر این علوم در گشودن افقهای توسعه و پیشرفت کشور و ترسیم پایه های تمدنی آینده ایران اسلامی است. آبشخور و منشأ این طرح، اسناد بالادستی کشور از جمله قانون اساسی، رهنمودها و سلوک حضرت امام خمینی(ره) و منویات مقام معظم رهبری، سند چشم انداز، سیاست های برنامه پنجم و ششم توسعه کشور و همچنین سیاستهای برنامه توسعه راهبردی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی است. گویا آخرین به روز رسانی سایت در
خرداد ماه 1397 انجام شده است.
*طرح ملی گفتمان نخبگان علوم انسانی (http://gnoe.ir/) :طرح ملی گفتمان نخبگان علوم انسانی، از تابستان ۱۳۹۴، با هدف آموزش های تخصصی علوم انسانی، در دهکده وسف واقع در شهر مقدس قم شروع به کار کرد. بنا بر چشمانداز گفتمان، علاوه بر امتداد برنامه های آموزشی دانشجویان ورودی تابستان ۹۴ بر اساس موضوعات و سرفصل های تدوین شده، از آن پس در تابستان هر سال، دانشجویان جدیدی به این جمع اضافه می شوند؛ به طوری که در تابستان ۱۳۹۷، چهارمین اردوی ورودی های جدید طرح گفتمان برگزار می شود. در حال حاضر، این طرح با جذب سالانه دانشجویان نخبه علوم انسانی و تکمیل و بازنگری مستمر در برنامه های آموزشی، تحت حمایت دانشگاه باقرالعلوم (ع) به فعالیت خود ادامه می دهد. بررسی ها نشان می دهند که گویا آخرین مطالب این سایت در سال
1396 گذاشته شده است.
*پژوهشکده علوم انسانی دانشگاه علامه طباطبایی (http://hsww.atu.ac.ir/) :این پژوهشکده از آبان ماه 1396 فعالیت خود را آغاز کرده است و توجه به پژوهش های بنیادین و راهبردی علوم انسانی، جهت دهی به پایان نامه های تحصیلات تکمیلی و گفتمان سازی تحول در درون دانشگاه ها و مراکز علمی کشور از اولویت های آن می باشد.این پژوهشکده در افق آینده خود تجمیع ظرفیت های مختلف از سراسر کشور و تعامل با همه مراکز علمی را در دستور کار خود قرار داده است و قصد دارد با برنامه ریزی صحیح و جامع و استفاده از اساتید و دانشجویان نخبه بتواند به تدریج به یکی از قطب های علوم انسانی کشور در مسیر علوم انسانی تبدیل شود.گویا آخرین مطالب این سایت در سال 96 گذاشته شده است.
*مرکز نظریه پردازی نقد و مناظره دانشگاه اصفهان (http://tcui.ui.ac.ir/) :مركز نظريه پردازي، نقد و مناظره دانشگاه اصفهان همگام با هيأت حمايت از كرسي هاي نظريه پردازي، در جهت افزايش رونق و نشاط علمي، ايجاد زمينه ارتقاي فرهنگ نقد و نوآوري علمي، سنجش كيفي دستاوردهاي علمي پژوهشگران و ايجاد بسترهاي مناسب براي بهرهگيري از اين دستاوردها، نسبت به برگزاري اجلاسيه كرسي هاي نظريه پردازي، نقد، مناظره و نوآوري و نيز اجلاسيه كرسي هاي ترويجي(در زمينه علوم انساني و معارف ديني) اهتمام ويژه داشته و علاوه بر اقدامات شايان توجهي كه تاكنون در اين راستا صورت گرفته، برنامه هاي گسترده اي نيز براي آينده در نظر گرفته است كه اميد مي رود با مساعدت استادان، پژوهشگران و دانشجويان ارجمند دانشگاه به ثمر رسد.بنظر می رسد این سایت از
اردیبهشت 97 مطلب جدید بارگذاری نکرده است.
*وبسایت کرسی آزاداندیشی (http:www.korsiha.ir/):این وبسایت متعلق به اداره کل امور فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری می باشد.بررسی ها نشان می دهند که
از 1394 تاکنون مطلب جدیدی به سایت اضافه نشده است.
*مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت (http://www.olgou.org/):حضرت آیتالله خامنهای در تاریخ دوم خرداد سال 1390 در حكمی، مركز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت را تشكیل دادند و رئیس و اعضای شورای عالی آن را منصوب كردند. پس از ابلاغ حکم مقام معظم رهبری، اولین جلسه شورای عالی مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در تاریخ 1390/03/18 تشکیل شد. اساسنامه مرکز نیز به مدت یک ماه پس از ابلاغ حکم تاسیس مرکز، به تصویب مقام معظم رهبری رسید. مركز الگوي اسلامي ايراني پيشرفت ، نهادي است علمي و پژوهشي داراي شخصيت حقوقي و استقلال مالي، اداري و استخدامي كه طبق اساسنامه خود اداره مي گردد. رئیس و اعضای شورای عالی مرکز با حکم رهبر معظم انقلاب اسلامی برای یک دوره سه ساله منصوب می شوند.بررسی ها نشان می دهند که از سال 1395 تاکنون مطلب جدیدی در سایت این مرکز، بارگذاری نشده است.
ایپترا (http://www.iptra.ir/):کانون پژوهشگران فلسفه و حکمت " (IPTRA) فعالیت خود را از سال 1382 در تهران آغاز کرد. تاسیس این کانون با همت شماری از دانش آموختگان فلسفه که در این رشته به تحقیق و پژوهش اشتغال دارند، به انجام رسیده است.بررسی ها نشان می دهند که از سال1396 تا کنون مطلب جدیدی در سایت این مرکز، بارگذاری نشده است.
پایگاه جامع استاد شهید مرتضی مطهری(http://mortezamotahari.com/FA/Default.html):شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره رهبر فرزانه انقلاب اسلامی و با درک ضرورت زمان و اذعان به توان پاسخگوئی آثار و افکار استاد مطهری به نیاز زمانی، در تاریخ 1385/8/23 طی جلسه شماره 593، «بنیاد علمی و فرهنگی استاد شهید علامه مرتضی مطهری (ره)» را با هدف کلی «آشنایی با اندیشه های متعالی، پویا و سازنده اسلام، ارتقای کیفی دانش و بینش عمومی جامعه در حوزه معارف دینی، شناخت و معرفی جامع شخصیت و تبیین تفکر استاد شهید مرتضی مطهری (ره) و مطالعات راهبردی براساس نظریه های ایشان» تاسیس نموده است. این بنیاد از طریق همکاری و تعامل سازنده با حوزه های علمیه، دانشگاهیان و کلیه سازمان ها و نهادهای فرهنگی، رسانه ها و مطبوعات، نخبگان، خبرگان و فرهیختگان علمی و فرهنگی کشور و جهان اسلام، گام مفید و موثری برای استخراج، مهندسی و نشر افکار، اندیشه و آثار استاد شهید مرتضی مطهری (ره) در سطح امور تخصصی، ملی و جهانی بر داشته است. بررسی ها نشان می دهند که گویا آخرین مطالب بارگذاری شده در وبسایت این مرکز
در سال 1394 بوده است.
*مرکز نوآوری و ایده پردازی علوم انسانی (http://mana.sccsr.ac.ir/):ایجاد زمینه و بسترسازی برای شناسایی، هدایت و حمایت از ایده های نو در قلمرو علوم انسانی با نگاه اسلامی در جهت تکامل زنجیره دانشی از اهمیت ویژه ای در راستای اثرگذاری علوم انسانی اسلامی در جامعه برخوردار است. در این راستا تأسیس مرکز نوآوری و ایده پردازی در علوم انسانی اسلامی (مَنا) در جهت نیل به اهداف کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی جایگاه ویژه ای پیدا می کند. تصویرسازی، ایده پردازی، نوآوری و پرداخت های ذهنی اعم از تعریف، تحلیل، تفسیر و تبیین مسائل اساسی علوم انسانی، به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر نقش بندی ذهنیت جامعه مؤثر خواهدافتاد و در واقع محیط اجتماعی بسیاری از انگارههای ذهنی خود را از نحوه تصویرسازی و ایده پردازی مسائل مطرح در حوزه گسترده علوم انسانی اخذ می کند. گویا آخرین به روز رسانی سایت این مرکز ،
در 26خرداد ماه 1394 انجام شده است.
*پژوهشکده اسلام تمدنی (http://ici.isca.ac.ir/old):پژوهشکده اسلام تمدنی با رویکرد احیاء و ایجاد تمدن برین و نوین اسلامی، به ثبت رسیده است. هویت یابی بخش پژوهشی دفتر برای برقراری ارتباط با اعضاء هیئت علمی، محققان و اندیشمندان بیرونی ، حضور در مجامع علمی و تعیین شناسنامه معین از مهمترین اهداف تاسیس پژوهشکده بوده است.
از سال 1395 تا کنون بنظر می رسد مطلب جدیدی در وبسایت این پژوهشکده بارگذاری نشده است.
**در مقابل کم کاری های صورت گرفته توسط مراکز و نهادهای بالا ،وبسایت برخی دیگر از مراکز و نهادهای مرتبط، بشکلی فعال اقدام به انتشار مطالب(تالیفی یا بازنشر) مرتبط نموده اند.برخی از این وبسایت ها عبارتند از:*شورای تحول و ارتقای علوم انسانی (http://oe.farhangoelm.ir/):تحول و ارتقای علوم انسانی و اسلانی شدن دانشگاه ها ، موضوعی است که از دیر باز مورد توجه حضرت امام خمینی (ره) و رهبر معظم انقلاب اسلامی بوده است .به همین منظور شورای عالی انقلاب فرهنگی شواری تخصصی تحول و ارتقای علوم انسانی را با عضویت برخی از اعضای شورای عالی، استادان و صاحب نظران و نخبگان حوزوی و دانشگاهی با شرح وظائف و ماموریت مشخص ایجاد کرد.در طراحی وبسایت این شورا، تلاش شده است تا کاربران با ورود به این سامانه، از آخرین اخبار و گزارش های مرتبط ،اطلاعاتی در خصوص اسناد بالا دستی تحول و ارتقاء علوم انسانی ، مصوبات شورای تحول، اطلاعات و اخبار مربوط به کارگروه های ویژه این شورا و مواردی همانند، آگاهی یابند. در این وبسایت حتی زمینه مشارکت و اظهار نظر و پیشنهاد صاحب نظران نیز ، فراهم گردیده است.
*شورای عالی انقلاب فرهنگی (http://www.sccr.ir/pages):دبيرخانه شوراي عالي انقلاب فرهنگي با اهداف كارشناسي هرچه بهتر مصوبات شوراي عالي و پشتيباني علمي، پژوهشي و خدماتي متناسب با وظايف و مسئوليتهاي شوراي عالي و بهرهبرداري از اطلاعات و تحقيقات انجام شده به منظور تصميمسازي مناسب زير نظر دبير شورا ایجاد شده است.دبیرخانه علاوه بر نقش اداري و پشتيباني علمي و پژوهشي؛ نظارت و ارزيابي و هماهنگي و پيگيري اجرايي شدن مصوبات شورا را نيز بر عهده دارد.براي تدوين پيشنويس سياستهاي مورد نظر شوراي عالي، تعريف پروژههاي مطالعاتي، نقد و بررسي گزارشهاي دريافتي از دستگاههاي فرهنگي، تهيه گزارشهاي تكميلي، برقراري ارتباط و تعامل سازنده با نخبگان، مديران فرهنگي و صاحبنظران حوزوي و دانشگاهي در مورد اهداف و اولويتهاي شوراي عالي، كميسيونها و واحدهاي پژوهشي و كارشناسي گوناگوني از جمله: فرهنگي اجتماعي، اصلاح الگوي مصرف، تعليم وتربيت، علم و فناوري، آيندهنگاري و تحولات علم و فرهنگ، رصد وضعيت فرهنگي و علمي كشور و... در ساختار دبيرخانه پيشبيني شده است..وبسایت شورا را می توان بعنوان یکی از وبسایت های بشدت فعال، محسوب نمود.
*پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی (www.ihcs.ac.ir):مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی در سال 1369، پس از تغییر سازمان و تشکلات آن، از سوی «شورای گسترش آموزش عالی» عنوان پژوهشگاه گرفت و تشکیلات سازمانی آن در خرداد ماه سال 1372 به تصویب نهایی سازمان امور اداری و استخدامی کشور رسید. در سال 1373، شورای عالی پژوهشگاه به منظور تأکید بر گرایش علوم انسانی در تحقیقات پژوهشگاه، عنوان «پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی» را برای این نهاد برگزیدو این تغییرات پیشنهادی، به تصویب شورای عالی گسترش آموزش عالی نیز رسید. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، مؤسسهای پژوهشی است که به طور عمده وظیفه تحقیق در علوم انسانی (ادبیات، تاریخ، فلسفه و علوم حکمی، ادیان و معارف دینی، عرفان، زبان شناسی، علوم اجتماعی، اقتصاد تطبیقی، علوم سیاسی و ...) و همچنین مطالعه فرهنگهای مختلف بشری را به عهده دارد.وبسایت پژوهشگاه،دارای مطالب بسیار مهم و روزآمدی در خصوص کرسی های آزاد اندیشی است.
*فرهنگ امروز (http://farhangemrooz.com/):پایگاه فرهنگ امروز در آغاز دور جدید فعالیت خود به عنوان «نخستین پایگاه تحلیل و اطلاعرسانی فرهنگ و علومانسانی» در تلاش است تا ضمن پوشش تحولات اخبار علومانسانی، کلیه مسائل و رویدادهای علومانسانی کشور را به بوته تحلیل و تبیین بکشاند، تا از این مجرا مسائل نظری و مبنایی علومانسانی را مورد نقادی جدی قرار دهد؛ و در این راه با تکیه بر آراء اصحاب و بزرگان و اندیشمندان علومانسانی کشور و به دور از هرگونه نگاه سیاسی، شرایطی جهت شکلگیری تضارب آراء فراهم گردد. تمرکز «فرهنگ امروز» بر علومانسانی مانع از این نخواهد شد که سایر شقوق فرهنگی جامعه به فراموشی سپرده شود؛ از این رو «فرهنگ امروز» بر خود مقرر داشته است تا راهبرد تحلیلی خود در علومانسانی را نسبت به مقولاتی نظیر هنر، سبک زندگی و مدیریت فرهنگی تسری دهد. مقولاتی که پیوند عملی و نظری آنها با علومانسانی انکارناشدنی است. پایگاه فرهنگ امروز نیز از جمله وبسایت های فعال در حوزه کرسی های آزاد اندیشی محسوب می شود.
*هیات حمایت از کرسی های نظریه پردازی نقد و مناظره (http://korsi.farhangoelm.ir) :بر اساس ارشادات دين مبين اسلام و تأكيدات مقام معظم رهبري، هيأت حمايت از كرسي هاي نظريه پردازي و نقد و مناظره در هفدهم بهمن ماه 1382 از سوي شوراي عالي انقلاب فرهنگي تأسيس گرديد. هدف اصلي از راه اندازي اين هيأت ،حمايت از گسترش كمي و كيفي برگزاري كرسي ها در حوزه هاي مختلف علمي و مساعدت مؤثر در بسط آزاد انديشي و شكل گيري جنبش ملي نقد و نظريه پردازي در ايران است. وبسایت این هیات نیز ، دارای مقالات تحلیلی و انتقادی مناسبی در حوزه کرسی های آزاد اندیشی است.
*جامعه مدرسین حوزه علمیه قم (www.ameehmodarresin.org):جامعه مدرسين از آغاز يك تشكيلات كاملاً مخفى بود و به صورت پنهانى كار مى كرد. در سال 1342 كه مبارزات اسلامى ملت مسلمان ايران، به رهبرى قاطعانه امام خمينى(ره) و همكارى علماء و طلاب علوم دينيه و ساير اقشار مردم، آغاز شد جامعه مدرسين كه يك تشكيلات روحانى بود دعوت امام خمينى را لبيك گفت و تمام توان خود را در تأييد و ادامه مبارزات به كار گرفت. وبسایت جامعه علمی مدرسین قم نیز بعضا مطالب ارزشمندی در خصوص کرسی های آزاد اندیشی، منتشر می کند.
*شبکه اجتهاد (http://ijtihadnet.ir/):گروه آموزشی فقه دفتر تبلیغات در چشمانداز کلان برنامههای خود، پروژه تأسیس نخستین پایگاه جامع را بر پایه منابع اطلاعاتی حوزه فقه شیعه و با نام فاخر «اجتهاد» ـ که پویایی مستمر فقه شیعه را یادآوری میکند ـ بنا نهاد. پایگاه اطلاعرسانی اجتهاد با وقوف بر جایگاه خطیر دنیای اطلاعات و اینترنت، قصد دارد با شفّافسازی، همآهنگسازی و همگانیسازی اطّلاعاتِ حوزههای فقه و اجتهاد پیامرسانی کند، و از چهره مظلوم تشیّع و حوزههای علمی آن، غبار برگیرد. در این پایگاه، دادههای روزآمدی از روند آموزشی ـ پژوهشی حوزههای فقه و فتوا عرضه شده و گزارش مهمترین اخبار و تحوّلات فقهی حوزههای تشیّع، در کنار اطلاعات آثار تازه کشور در این عرصه، تقدیم محققان و دانشپژوهان شده است.یکی از حوزه های محوری مورد نظر شبکه اجتهاد،پرداختن به مباحث کرسی های آزاد اندیشی است.
*مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی (https://cgie.org.ir):مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی مؤسسهای علمی پژوهشی است که به منظور تدوین دانشنامههای عمومی و تخصصی و کتب مرجع در ابعاد مختلف به ویژه فرهنگ و تمدن اسلامی و ایرانی بنیاد نهاده شد. در این بخش پروژه های علمی در دست انجام مرکز نظیر دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دانشنامه ایران، دانشنامه فرهنگ مردم ایران، تاریخ جامع ایران، جغرافیای جامع ایران و غیره به تفصیل معرفی گردیده اند. سازمان علمی مرکز متشکل از بخش های مختلفی از جمله سر ویراستاری، گروه های علمی، کتابخانه، بخش گزینش عناوین، بخش پروندههای علمی، بخش بررسی و بخش ویرایش و چاپ است. پایگاه اینترنتی این مرکز،همراستا به رسالت خود، دارای مطالب ارزشمندی در خصوص کرسی های آزاد اندیشی و زیر حوزه های مرتبط با این بحث است .
*مرکز پژوهش های علوم انسانی اسلامی صدرا (http://www.sccsr.ac.ir):مرکز پژوهش های علوم انسانیِ اسلامی صدرا که اختصاراً "مرکز پژوهشهای صدرا” نامیده می شود در سال ۱۳۸۷ با موافقت اصولی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تأسیس شد. این مرکز با توجه به رعایت کلیه استانداردهای تعیین شده از سوی وزارت علوم، موفق شد پس از یکسال، تأییدیه قطعی خود را از شورای عالی گسترش آموزش عالی کشور دریافت نماید. این مرکز تاکنون تلاش کرده با ملاحظه ضعف فرهنگ تعامل و همکاری سازنده و هدفمند میان مراکز تحقیقاتی کشور، در قالب یک «شبکه علمی» پویا،حرکت علمی مشترک و منسجمی را در عرصه های حائز اولویت پژوهشی تشکیل دهد.یکی از محورهای مورد تاکید قرار گرفته در این مرکز، زیر بحث های مرتبط با کرسی های آزاد اندیشی است.
*مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور (http://www.nrisp.ac.ir/fa):در سال ۱۳۸۰ این مركز به «مركز تحقیقات سیاست علمی كشور» تغییر نام پیدا كرد. در سال ۱۳۸۳ نیز با توجه به تشكیل شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری (عتف)، اساسنامه مركز تحقیقات سیاست علمی كشور تغییر پیدا كرد و از معاونت پژوهشی وزارت مستقل شد و مأموریت ها و گروه های علمی آن در راستای نیازهای شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری تعریف گردید و مقرر شد مركز تحقیقات سیاست علمی كشور بهعنوان كانون تفكر در زمینه سیاستپژوهی و سیاستسازی علم، پژوهش و فناوری در سطح ملی و بهصورت فرابخشی در كنار شورای مذكور ایفای نقش كند. هماكنون این مركز با داشتن هفت گروه علمی با عنوانهای: گروه علم و جامعه، گروه ترویج علم، گروه آیندهاندیشی، گروه اقتصاد علم، گروه علمسنجی، گروه سیاست علم و گروه اخلاق علم و فناوری وظایف مهم شناسایی درخت علم و مطالعه در تعیین سهم مطلوب كشور از آن در آینده، تحقیق در بومیسازی روش های علمی سنجش علم و فناوری و تعیین وضع موجود با استفاده از آنها، مسألهشناسی نظام علمی كشور با تمركز بر حوزه پژوهش و فناوری با رویكرد فرابخشی و تصمیمسازی، خط مشی سازی و تهیه راهبرد و برنامه برای رسیدن از وضع موجود به وضع مطلوب، مطالعه و ارائه روشهای مناسب ترویج علم در راستای سیاستها و برنامههای توسعة علمی، انجام تحقیقات بنیادی، توسعهای، كاربردی بر اساس اصل مأموریتگرایی و با تمركز خاص در زمینههای سیاستگذاری، برنامهریزی، نظارت و ارزیابی را به عهده دارد. مرکز تحقیقات سیاست های علمی کشور،مقالات و گزارش های ارزشمندی مرتبط با مباحث تحول در علوم انسانی، در وبسایت خود منعکس نموده است.
*سازمان پژوهش های علمی و صنعتی دانشگاه (http://irost.org/about_us):باتوجه به مأموريت و وظايف محوله به وزارت علوم ، تحقيقات و فنّاوري در قانون برنامه پنجساله سوم توسعه اقتصادي ، اجتماعي و فرهنگي جمهوري اسلامي ايران و لايحه قانوني تجديدساختار وزارت علوم ، تحقيقات و فنّاوري و نگرش نظام مند اين لايحه براي انسجام بخشيدن به امور اجرايي و سياستگذاري نظام علمي و فنّاوري كشور و تعيين سياست ها و اولويت هاي راهبردي در حوزة تحقيقات و فنّاوري توسط وزارت علوم ، تحقيقات و فنّاوري ، حمايت هاي برنامه ريزي ، ساخت آفريني و بسترسازي در سطح معاونت فنّاوري و انجام حمايت هاي ملي از ايجاد فنّاوري (تحقيق و توسعه)در سطح سازماني ، سازمان پژوهش هاي علمي وصنعتي ايران به عنوان نهاد حمايتي براي عملياتي كردن سياست ها و برنامه ها در زمينه ايجاد فنّاوري در سطح ملي انتخاب گرديد . وبسایت این سازمان را می توان بعنوان یکی از وبسایت های فعال در این خصوص محسوب نمود.
*بنیاد ملی نخبگان (www.bmn.ir/fa-IR):بنیاد ملی نخبگان کشور، نظر به تأکید مقاممعظمرهبری در استفاده صحیح و مناسب از ظرفیتهای علمی نخبگان در راستای توسعه کشور و لزوم حرکت انقلابی در مسیر رفع موانع و مشکلات تولید دانش و جنبش نرمافزاری در سال 1385، تشکیل شد. برنامهریزی و سیاستگذاری برای شناسایی، هدایت، حمایت مادی و معنوی نخبگان (در دو طیف مستعدان برتر و نخبه)، جذب، حفظ و بهکارگیری و پشتیبانی از آنان در راستای ارتقاء تولید علم، فناوری، هنر، ادب و فرهنگ و توسعه علمی و متوازن کشور و احراز جایگاه برتر علمی، فناوری و اقتصادی در منطقه براساس سند چشم انداز کشور در افق 1404، هدف غایی بنیاد ملی نخبگان محسوب میشود. وبسایت بنیاد ملی نخبگان نیز ، نسبتا به روز بوده و مطالب روزآمدی در خصوص زیر بحث های مرتبط با کرسی های آزاد اندیشی،می توان در آن یافت.
*صدای اندیشه صدانت (https://3danet.ir/) :سایت صدانت که به همت جمعی از علاقهمندان به مباحث فلسفی و فرهنگی اداره میشود، مرجعی است مستقل برای دسترسی آسان به تازه ترین مطالب، سخنرانیها و مضامینی که در این حوزه قرار می گیرند.گردانندگان این سایت بر این باورند که فرهنگ از ارکان اساسی جامعه است.اصل و اصالت را با فرهنگ دانسته و توسعه فرهنگی را مبتنی بر توسعه فردی و اجتماعی انسان ها ، فارغ از موقعیت جغرافیایی محسوب می کنند. صدانت ، رسالت خود را در گسترش و پیشبرد فرهنگ انسان میداند.صدانت آوردگاه جدی نظرات و آراء اندیشمندان و متفکران معاصر کشور و محلی برای عرضه، نقد و بررسی مسائل مربوط به سه حوزه مسائل فرهنگی و روان شناسی اجتماعی ، فلسفه و دین خواهد بود. با توجه به رسالت های صدانت، مطالب ارزشمندی مرتبط با زیر بحث های کرسی های آزاد اندیشی می توان در آن یافت.
*کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی (http://icih.ir/) :تحول در علوم انسانی همواره یکی از مطالبات جدی اساتید و دانشجویان کشور در طول ۳۵ سال اخیر و از جمله تأکیدات اصولی امام راحل (ره) و رهبر معظم انقلاب اسلامی به شمار رفته است. البته در این زمینه سه رویکرد عمده وجود دارد. رویکرد اول، پذیرش علوم انسانیِ متداول را امری اجتنابناپذیر دانسته و در خوشبینانهترین وجه، تحول در علوم انسانی را به منزله تغییرات ظاهری در متون و سرفصلهای دانشگاهی برای رفع برخی تعارضات آشکار میان آموزههای اسلامی و نظریههای غربی و سکولار میداند. رویکرد دوم، با کنار گذاشتن کامل علوم انسانی متداول و حتی نفی روششناسیهای رایج علمی، تحول در علوم انسانی را به منزله جایگزین نمودن آموزههای نقلیِ اسلامی با علوم انسانی موجود میداند. در این بین، رویکرد سومی وجود دارد که نگاه آن به موضوع تحول در علوم انسانی به دور از هرگونه افراط و تفریط، نگاهی متعادل است. بر اساس این رویکرد، علوم انسانی و طبقهبندی آن باید بر اساس جهانبینی اسلامی مورد بازنگری قرار گیرد و در این بازنگری قطعاً علاوه بر تحول در فلسفه علوم انسانی و به تبع آن، فلسفههای هر علم (فلسفههای مضاف) و ضمن ارائه روششناسیهای جدید، در جایگاه و کارکرد روششناسیهای متداولِ علمی نیز تغییراتی حاصل شود. بنابراین رویکرد سوم علاوه بر درک فوائد گزینش همه وجوهات مثبت و ممتاز علوم انسانی متداول، بیش از هر چیز، بر تولید فکر و تئوری و تاسیس بنیانهای جدید علمی بر پایه مبانی و اصول دینی و توجه به اقتضائات بومی تاکید دارد. در وبسایت این کنگره، نیز می توان مطالب مفیدی در خصوص کرسی های آزاد اندیشی جستجو نمود.
*کمیته فرهنگ و تمدن اسلام و ایران (http://ft.farhangoelm.ir):کمیته فرهنگ و تمدن اسلام و ایران از ابتدای تاسیس تاکنون در مسیر تحقق منویات مقام معظم رهبری اهداف و برنامه هایی تدوین و براي تحقق این اهداف گام های متعددی برداشته است.مباحث منعکس شده در وبسایت این کمیته با تاکید بر موضعات تمدن سازی و الزامات بینانسلی و همچنین علم دینی و اثرگذاری آن بر مدیریت و سیاست اسلامی، می تواند بشکل خاص، مورد استفاده علاقمندان قرار گیرد.
*فیش های تحول و علوم انسانی (http://farsi.khamenei.ir):پايگاه اطلاعرسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آيتاللهالعظمی سيدعلی خامنهای (مدظلهالعالی) مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی. مطالب این پایگاه تماما شاما گزیده هایی از سخنان مقام معظم رهبری در خصوص تحول در علوم انسانی است. آشنایی با تاکیدات معظم له در این خصوص و استخراج راهبردهای اجرایی از بیانات ایشان، از جمله محتوای قابل استفاده ای است که در این وبسایت منعکس شده است.
*انجمن علمی جامعه شناسی ایران (http://www.isa.org.ir/) :انجمن علمی جامعه شناسی ایران، انجمنی غیرانتفاعی است که در سال 1370 تاسیس شده و در زمینههای علمی، پژوهشی، کارشناسی و مشاوره فعالیت میکند. این انجمن در نهمین جشنواره تجلیل از پژوهشگران برتر کشور (1387)، که از سوی وزارت علوم تحقیقات و فنآوری برگزار می شود، به عنوان "انجمن علمی برتر" معرفی شد. وبسایت این انجمن دارای مطالب تحلیلی و انتثادی خوبی در مباحث کاربردی سازی علوم انسانی و تعامل و تقابل پارادایمیک و مواردی همانند است.
*ستاد توسعه فناوری های نرم و هویت ساز (https://stdc.ir):معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري اقدام به تشكيل ستادي به نام ستاد توسعه فناوري های نرم و هویت ساز نموده تا در این حوزه یکپارچگی های لازم برای توسعه و تجاری سازی فناوری های نرم و هویت ساز صورت پذیرد . رسالت ستاد توسعه فن آوريهاي نرم عبارت است از: هماهنگ سازي، حمايت و تسهيلگري و به روز رسانی زيرساختهاي نهادي براي توسعه فن آوريهاي نرم و هويتساز و تجاريسازي آنها. همانگونه که ملاحظه می شود، ماموریت این ستادی، ماموریتی بسیار حساس بوده و مطالب خوب مطرح در وبسایت آن ، می تواند بشکلی جدی مورد استفاده علاقمندان قرار گیرد.
*مدرسه آزادفکری (http://www.azadfekrischool.ir):مدرسه آزادفکری یک مجموعه مستقل پژوهشی-فرهنگی در دانشگاه شریف است که توسط فارغ التحصیلان و دانشجویان این دانشگاه اداره میشود. اگرچه تمامی درس-گفتگوها به صورت مجازی و آنلاین از سراسر کشور قابل دسترسی هستند اما همگی در دانشگاه شریف برگزار میشوند. مدرسه همواره تلاش میکند «مناظره و تقابل اندیشهها» را به عنوان جزء لاینفک درس-گفتگوهای خود حفظ نماید. گفتگوی علمی میتواند ظرفیت واقعی اندیشهها را نشان دهد و به دور از تبلیغات و ژورنالیسم ما را به سمت دیدگاه صحیح راهنمایی کند. مستند کردن نتایج مناظره ات و تضارب آرا مد نظر این مرکز در وبسایت تخصصی آن، فرصت مناسبی را برای بهره برداری تخصصی مهیا کرده است.
نتیجه گیری :
پایگاه ها و وبسایت های فعال در حوزه آزاداندیشی و کرسی های آزادی فکری نقش بسیار مهمی را در ارتقا حوزه اندیشه ورزی ، عقلانیت و مستندسازی روندها و رویه های تضارب آرا متخصصان ، فراهم می کنند. از این رو انتظار می رود این پایگاه ها بشکل فعالانه تر ، اقدام به خدمات رسانی تخصصی نموده و با بروزرسانی مطالب جدید و مفید ،کمک کار مناسبی در همگانی سازی بحث اندیشه ورزی و باشند. در کنار گلایه از فعالیت های نامنظم و غیر روزآمد، برخی از پایگاه ها و وبسایت های تخصصی این حوزه، جای دارد که از فعالیت برخی از وبسایت های روزآمد نیز تشکر و قدردانی بعمل آید.
اختصاصی پایگاه تحلیلی خبری شعار سال