يکشنبه ۰۳ تير ۱۴۰۳ - 2024 June 23 
شعار سال: در اين گزارش كه در شماره شنبه چهارم ارديبهشت 1395 به قلم محمد زندكريمخاني منتشر شده است، مي خوانيم: در چند سال گذشته موضوع اقتصادي از همه مسائل كشور فوريت و اولويت بيشتري يافته و نامگذاري اين سال‌ها با مسائل و موضوعات اقتصادي همراه و عجين شده است. نام‌هايي همچون «نوآوري و شكوفايي»، «اصلاح الگوي مصرف»، «همت مضاعف و كار مضاعف»، «جهاد اقتصادي» و «توليد داخلي، حمايت از كار و سرمايه ايراني» شعار سال‌هاي اخير بوده كه هر يك به نوبه خود بر اقتصاد مقاومتي و جنبه‌هاي مختلف آن تاكيد دارد. بر اين اساس، اجراي اقتصاد مقاومتي از مهم‌‌ترين اولويت‌هاي كاري نهادهاي دولتي و غيردولتي در سال 95 تعريف و تبيين شده است.
اين نامگذاري‌ها در كنار شعار امسال مبني بر «اقتصاد مقاومتي؛ اقدام و عمل» بي‌شك بدون دليل و حكمت نبوده و نيست. بنابراين ضرورت دارد نهادهاي دولتي و غيردولتي و حتي مردم به زعم خود در شناخت و اجرايي شدن مولفه‌هاي اقتصاد مقاومتي گام بردارند. رسانه ملي هم به عنوان بزرگ‌ترين دانشگاه عمومي و به پشتوانه ميزان اعتماد و اعتباري كه نزد مخاطبان خود دارد، ضروري است كه از يكسو عبارت كلان اقتصاد مقاومتي را به‌درستي تعريف و عامه فهم كرده و از سوي ديگر به رصد و پيگيري نحوه اجرايي شدن اقتصاد مقاومتي در بخش‌هاي مختلف بپردازد.
*تبيين مولفه هاي اقتصاد مقاومتي
اقتصاد مقاومتي و ضرورت پرداخت رسانه‌اي آن، موضوعي است كه دكتر ساسان شاه‌ويسي درباره آن معتقد است: براي پرداختن به موضوع اقتصاد مقاومتي در رسانه ملي ابتدا بايد جايگاه مولفه و موضوع مورد‌نظر تبيين شود. به عبارتي، رسانه ملي ابتدا بايد در سياست‌هاي بالادستي خود، مفهومي را براي عملياتي‌كردن اقتصاد مقاومتي روشن كند. براي هيجان‌سازي، قابليت‌بخشي و تعميم‌دهي مفهوم اقتصاد مقاومتي نياز به ابزار است و رسانه به‌درستي مي‌تواند ابزاري براي ترويج و گفتمان‌سازي موضوع اقتصاد مقاومتي باشد.
اين اقتصاددان و مدرس دانشگاه افزود: رسانه ملي با تهيه برنامه‌هايي در قالب‌هاي آموزشي، تبليغاتي، هنري، گفت‌وگو و ارتباط زنده مي‌تواند مردم را با موضوع و مولفه‌هاي اقتصاد مقاومتي آشنا كند. كمك به رصد و برنامه‌ريزي كلان نظام، تعميم‌پذيري و كمك به نقشه راه اقتصاد مقاومتي، ترسيم شكل كاربردي اين نوع اقتصاد در حوزه‌هاي علمي، پژوهشي، فني، انساني و توسعه‌اي و از همه مهم‌تر ورود مستقيم به بحث اقدام و عمل مي‌تواند از جمله برنامه‌هاي رسانه ملي در موضوع اقتصاد مقاومتي باشد.
*اركان سه‌گانه اقتصاد مقاومتي
شاه‌ويسي با بيان اين كه دولت، ملت و نهادهاي غيردولتي سه ركن مهم بحث اقدام و عمل در اقتصاد مقاومتي هستند، تصريح كرد: رسانه ملي بايد رابطه خود را با هريك از اين اركان و كارگزاران تعريف كند و مشخص شود كه رسانه چه بيان و بازتابي از عملكرد اين اركان مي‌تواند داشته باشد. صدا و سيما براي پرداختن به اقتصاد مقاومتي و عامه فهم‌كردن موضوع بايد ابتدا سياستگذاري كند. دوم اهدافي را تعريف و تعيين كرده و در مرحله سوم راهبردهايي براي تحقق اهداف آن هم از جنس و زبان رسانه ارائه دهد. در نهايت حوزه‌ها و بخش‌هايي را براي مصداقي‌كردن مفاهيم اقتصاد مقاومتي معرفي كند.
وي گفت: رسانه ملي براي اين كه يك مفهوم عمومي از اقتصاد مقاومتي را طراحي و ارائه كند بايد از يكسو نقش مردم را در فرآيند توليد، توزيع و مصرف را مشخص كند و از سوي ديگر كاركردهاي اقتصاد مقاومتي را با زبان رسانه سنجيده و عامه فهم كند.
*مهندسي اجتماع با كمپين رسانه
شاه‌ويسي راه‌اندازي كمپين‌هايي براي ترغيب به حمايت از توليدات داخلي و عملياتي كردن مولفه‌هاي اقتصاد مقاومتي را بسيار موثر و مفيد عنوان كرد و افزود: وجود شبكه‌هاي اجتماعي يكي از ظرفيت‌هايي است كه در اختيار رسانه ملي است. اين شبكه‌ها با تلنگرهاي زباني خاص خود، يك موضوع را هم مفهوم عام مي‌بخشند و هم مصداق معرفي مي‌كنند و از همه مهم‌تر، به آن موضوع جهت مي‌دهند. بنابراين راه‌اندازي كمپين‌هايي در مسير گفتمان‌سازي و قابليت‌بخشي مفهوم اقتصاد مقاومتي به فراگيركردن موضوع كمك مي‌كند و رسانه ملي هم با استعداد دروني خود مي‌تواند يك نوع مهندسي اجتماعي براي نهادينه شدن مفاهيم اقتصاد مقاومتي انجام دهد.
*كمپين رسانه اي در بوته نقد
در ادامه موضوع، مدير برنامه اقتصادي پايش شبكه يك سيما نيز گفت: پرداختن به موضوع اقتصاد مقاومتي در رسانه ملي به اين دليل ضروري است كه بسياري از مسئولان اقتصادي با واقعيت‌هاي كسب و كار يا آشنا نيستند يا دچار غفلت شده‌اند و بعضا تصور مي‌كنند راه‌حل مشكلات توليد، صادرات و اشتغال براي جوانان در آن سوي مرزهاست و بايد آقاي اولاند تصميم‌گيري كند.
سيد اميرسياح افزود: لازم است اين مسئولان به جاي خوش خيالي، مشكلات توليدكنندگان ايراني را حل كنند و رسانه‌ها نيز بايد مشكلات صنف توليدكنندگان را مطرح و تا حل مشكلات پيگيري كنند.
اين كارشناس رسانه معتقد است: مطرح شدن امور اقتصادي در رسانه ملي دو جنبه دارد، يكي سلبي و ديگري ايجابي. جنبه سلبي آن معرفي مشكلات توليدكنندگان و پيگيري رفع مشكلات آنان است. جنبه ايجابي هم معرفي كساني است كه توانسته‌اند بدون استفاده از رانت‌هاي اقتصادي، توليد و صادرات موفقي داشته باشند.
سياح درباره ايده ورود رسانه ملي به بحث كمپين اقتصاد مقاومتي با نگاهي انتقادي گفت: تلويزيون نمي‌تواند كمپين‌هاي اقتصادي در حمايت از توليدات داخلي و در چارچوب اقتصاد مقاومتي راه‌اندازي كند، چرا كه مشغول تبليغ كالاهاي خارجي است. براساس قاعده رطب خورده منع رطب كي كند، تلاش تلويزيون در اين حوزه كاري بيخود و بي‌نتيجه است. علاوه بر اين، از ظرفيت راديو و تلويزيون خارج است كه در فضاي مجازي با موضوع اقتصاد مقاومتي ورود كند.
صدا و سيما به نوعي با تلگرام مخالف است و اجازه نمي‌دهد برنامه‌سازان در برنامه‌هاي خود از آن بهره ببرند. دست تهيه‌كنندگان قوي سيما را در حوزه اقتصاد بسته‌اند. لذا رسانه نه توانايي آن را دارد و نه مي‌تواند ورود موفقي در فضاي مجازي داشته باشد و هرگونه ادعا در اين مورد نمي‌تواند صحيح باشد. رسانه حتي توانايي راه‌اندازي كمپين‌هاي اقتصادي را هم ندارد.
*وجود مصداق عملي
سردبير تحريريه اقتصادي شبكه بين‌المللي خبر نيز گفت: در اقتصاد مقاومتي براي اين كه موضوعات ساده و مردم فهم شوند بايد به مصاديق عملي مراجعه كرد؛ رسانه‌اي كردن طرح‌هايي كه توسط افرادي با منابع مالي محدود شروع به كار كرده و به مرور به توليد و كارآفريني ختم شده است و چه‌بسا در صادرات هم ورود كرده است. نمايش اين قبيل مصاديق ملموس از طريق رسانه مي‌تواند تعريف اقتصاد مقاومتي را براي مردم روشن و در ذهن ماندگار كند.
كاظم گروسي افزود: بعد از چندسال از مطرح شدن تئوري اقتصاد مقاومتي ديگر جايز نيست كه كارشناسان، توليدكنندگان، مصرف‌كنندگان و حتي خود رسانه به مباحث و تعاريف اوليه اين مفهوم بپردازند، بلكه بايد به بحث اجرا و عملياتي ساختن آن پرداخته شود. اقتصاد مقاومتي، اقتصاد درهاي باز است. با اين تعريف كه نگاه ما نگاهي جهاني و فعاليت ما تقويت توان داخلي است.
اقتصاد مقاومتي نمي‌گويد تمام فناوري را براي هميشه وارد كنيد؛ بلكه مي‌گويد يك بار فناوري را وارد كن، بومي‌سازي كن و در مراتب بعدي خودت بساز. انتقال دانش فني يكي از موارد مهم اقتصاد مقاومتي است. رفتن به سمت بومي سازي دانش فني به خودكفايي و ايجاد اشتغال ختم مي‌شود. دانش فني به نوعي شتاب‌دهنده مسير توسعه و كاتاليزور رشد همه‌جانبه يك جامعه است. دانش فني فرآيند حداكثري واردات را به فرآيند حداكثري صادرات تبديل مي‌كند. ايجاد ارتباط نزديك و مستقيم ميان مراكز علمي و پژوهشي با حوزه تجارت، توليد و كارآفريني يك ضرورت است تا ايده‌ها و تعاريف مكتوب و تئوريك اقتصاد مقاومتي به مرحله اجرا و اقدام و عمل برسند.
اين فعال رسانه تصريح كرد: رسانه ملي علاوه بر اجراي برنامه‌اي گفت‌وگومحور و دعوت از مسئولان براي پيگيري اين موضوع مي‌تواند از كارآفرينان موفق بخصوص در حوزه توليدات داخلي مصاحبه و گزارش تهيه كند، بنابراين بيشترين محورها، موضوعات و اخبار شبكه خبر چه در بخش‌هاي خبري، چه در برنامه‌هاي گفت‌وگومحور و چه گزارش‌هاي توليدي، با عنايت و توجه به دستورالعمل‌هاي رهبر معظم انقلاب در حوزه اقتصاد مقاومتي تهيه و پخش مي‌شود. به عنوان نمونه گزارش توليدي ساخت سكوهاي نفتي در سواحل خليج فارس كه تا چند سال پيش اين سكوها خارج از كشور ساخته مي‌شد و براي خريد آن بايد ارز هنگفتي از كشور خارج مي‌شود.
*شرط موفقيت كمپين
گروسي درباره ايده راه‌اندازي كمپين اقتصاد مقاومتي از سوي رسانه ملي گفت: رسانه اگر بخواهد كمپيني موفق در حوزه اقتصاد مقاومتي راه بيندازد بايد ابتدا واقع‌بين باشد. صدا و سيما اگر تبليغ كالاي داخلي را در دستور كار قرار مي‌دهد بايد مواردي همچون گارانتي و خدمات پس از فروش و ارتقاي كيفيت كالاي ايراني را هم پيگيري كند تا به مرور همين تبليغات و پيگيري‌ها خود به كمپيني رسانه‌اي در حمايت از توليدات داخلي تبديل شود. از طرف ديگر، توليدكنندگان داخلي هم بايد با انصاف خود به اين كمپين كه به نفع خودشان هم هست كمك كنند؛ يعني اگر با كاهش كيفيت و افزايش قيمت‌ها بخواهند در بازار حضور داشته باشند، در عمل كمپين را با شكست روبه‌رو مي‌كنند كه باز خود توليدكننده زيان مي‌بيند.
*ضرورت تشكيل كمپين رسانه‌اي
دكتر محمد سرافراز با توجه به ضرورت شكل‌گيري كمپين رسانه‌اي در موضوع اقتصاد مقاومتي، تصريح كرد: رسانه ملي بايد به منظور ارتقاي اثربخشي پيام و ايجاد تحرك در جامعه و با بهره‌گيري از تمام ظرفيت‌هاي درون و برون‌سازماني، نسبت به تشكيل كمپين واحد رسانه‌اي در مباحثي مانند توليد ملي، كالاي ايراني اقدام كند.
با اندكي اضافه و تلخيص برگرفته از خبرگزاری ایرنا، تاریخ انتشار: 4 اردیبهشت 1395، کد مطلب: 82045475 (5290400):www. irna. ir
