شعار سال: خود صداهای چوبی مضاعف سیلندری یا گلدانی شکل توپُر امروزه در چند ناحیه از ایران، از جمله سبزوار (خراسان)، آران (کاشان)، ابیانه و شهرضا (اصفهان)، استهبان (فارس) و لاهیجان (گیلان) رواج دارند و در استان های مازندران و سمنان نیز تا حدودی متداول اند. در گیلان به این خود صدا «کرب» می گویند.

کرب

در مازندران به کَرب یا کارب شهرت دارد؛ در آران کاشان سَنج نامیده می شود؛ در ابیانه به جغجغه معروف است و در سبزوار به آن سنگ می گویند. کرب، خود صدایی کوبه ای است که با ضربه مستقیم به صدا در می آید و جنس آن از چوب و شکل آن سیلندری یا گلدانی است. این خود صدا در قدیم از جنس سنگ بوده اما به علت شکستن و خرد شدن سنگ ها هنگام نواختن و آسیب دیدن مجریان و اطرافیان، به تدریج چوب جایگذین سنگ شده است.

ویژگی های ظاهری و ساختاری کرب

کرب، دو قطعه چوب توپُر جدا از هم به شکل گلدان و تا حدودی مانند نیمه تخم مرغ است و یک سمت آن محدب و سمت دیگر آن کاملا صاف و تخت است. در طرف محدب غالبا تسمه ای چرمی نصب می کنند تا کرب در دست اجرا کننده محکم تر قرار گیرد.

تکنیک اجرایی کرب

هرکدام از دو قطعه این ساز در یک دست اجرا کننده طوری قرار می گیرند که کاملا در مشت نوازنده مستقر شوند. سطح صاف و تخت این دو قطعه با شدت و با تقارن های متریک - ریتمیک معین به هم کوبیده می شوند. نواختن کرب همراه با حرکت های متنوع، موزون و هماهنگ گروه اجرا کنندگان است.

موارد و نوع استفاده کرب

زمان استفاده از این خود صدا فقط ایام عزاداری عاشورا در ماه محرم و نوع استفاده از آن گروهی است و هیچ ساز دیگری آن را همراهی نمی کند. هنگام اجرای گروهی کرب یک یا چند نوحه خوان، گروه اجرا کننده را همراهی می کنند و گروه نیز ترجیع بند نوحه ها را به طور متناوب با تک خوان تکرار می کنند. کرب معمولا از چوب های سخت و مقاوم، مانند زردآلو و گردو ساخته می شود.

با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از وبسایت آموزش مجازی مهارت های فنی، تاریخ ، کد مطلب:: www.stephelp.ir